علیرضا دربان آستانه

علیرضا دربان آستانه

مدرک تحصیلی: استادیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۹۵ مورد.
۲۱.

ارزیابی و تحلیل رضایت مندی مدیران محلی از خدمات سازمان های محلی مطالعة موردی: روستاهای شهرستان شیروان و چرداول(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۴۶ زمستان ۱۳۹۳ شماره ۴ (پیاپی ۹۰)

کلیدواژه‌ها: کیفیت خدمات رضایتمندی تحلیل خوشه ای سازمان محلی شهرستان شیروان و چرداول

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶۰ تعداد دانلود : ۴۳۱
این پژوهش با هدف سنجش و تحلیل رضایت مدیران محلی از عملکرد سازمان های محلی فعال در نواحی روستایی شهرستان شیروان و چرداول (استان ایلام) انجام شده است. حوزة پژوهش، تمامی روستاهای بالای 20 خانوار شهرستان است که در زمان پژوهش، شورای اسلامی داشته اند و جامعة آماری تحقیق نیز تمامی اعضای شورای اسلامی این روستاهاست. به دلیل ضرورت آگاهی از میزان رضایت روستاییان تمامی روستاها، مطالعه به صورت تمام شماری انجام شد و در مجموع، 445 پرسشنامة بسته از 168 روستای بالای 20 خانوار گردآوری شد. در این پژوهش، برای سنجش رضایت روستاییان از مدل شکاف کیفیت خدمات، برای تحلیل نتایج و ارزیابی نظر مدیران محلی از آزمون کای اسکوئر تک نمونه ای و برای مقایسه و سطح بندی رضایتمندی، از تحلیل خوشه ای استفاده شد. نتایج پژوهش نشان می دهد روستاییان، در مجموع از عملکرد سازمان های محلی، رضایت اندکی دارند. در این میان، روستاییان دهستان زردلان با امتیاز 5/3 (در بازة یک تا پنج) کمترین و روستاییان دهستان کارزان با امتیاز 53/3 بیشترین رضایت را از خدمات عمومی اعلام کردند. خدمات رسانة جمعی (رادیو و تلویزیون)، آنتن دهی موبایل، بیمة روستاییان و خدمات آموزش ابتدایی، بیشترین امتیاز رضایتمندی جامعة آماری را کسب کردند و در نهایت، نتایج تحلیل همبستگی نشان داد ارتباط مثبت و معناداری بین شاخص عمومی برخورداری، و ارتباط معکوس و معناداری بین شاخص میانگین فاصلة دسترسی با شاخص رضایت عمومی وجود دارد.
۲۲.

ارزیابی و تحلیل عوامل مؤثر بر زیست پذیری شهری جزیره کیش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیایی برنامه ریزی شهری دوره ۸ بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ 1 - 22

کلیدواژه‌ها: ابعاد اجتماعی و فرهنگی اقتصادی توسعه پایدار جزیره کیش زیست پذیری شهری زیست محیطی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴۶ تعداد دانلود : ۶۴۳
امروزه در ادبیات توسعه، بر مفهوم جدیدی از آن در برنامه ریزی شهری تکیه و تأکید می شود و آن مفهوم توسعه پایدار در سال های اخیر است. تحقق توسعه پایدار در گرو برنامه ریزی توسعه ای در همه ابعاد زندگی شهری است. برای رسیدن به توسعه شهری راهکارها و نظریه های مختلفی از قبیل پایداری، کیفیت زندگی، رشد هوشمند، نوشهرگرایی و زیست پذیری مطرح شده است. میزان زیست پذیری هر شهر رابطه مستقیمی با وجود خدمات شهری، تراکم جمعیت، هویت مکانی، وجود فضای سبز، وضعیت اقتصادی ساکنان و سهولت دسترسی به امکانات و زیرساخت های شهری دارد. براین اساس، شاخص ها و معیارهایی برای سنجش میزان زیست پذیری شهرها معرفی می شوند. هدف این پژوهش، شناسایی شاخص های تأثیرگذار در برنامه ریزی و توسعه شهری با رویکرد توسعه پایدار به منظور ارزیابی زیست پذیری جزیره کیش است. این پژوهش، توصیفی-تحلیلی و کاربردی است که با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و مطالعات میدانی حاصل از مصاحبه و پرکردن پرسشنامه انجام شده است. حجم نمونه این پژوهش 54 نفر از مسئولان و کارشناسان گردشگری، برنامه ریزی شهری و توسعه و عمران سازمان منطقه آزاد کیش و استادان و متخصصان سایر رشته های مرتبط با حوزه شهری و گردشگری را شامل می شود. نتایج به دست آمده از پرسشنامه ها با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون t تک نمونه ای محاسبه شده است. به منظور بررسی و مقایسه کیفیت شاخص های زیست پذیری در ابعاد سیاسی و مدیریتی، اجتماعی و فرهنگی، اقتصادی و زیست محیطی از آزمون ANOVA استفاده شده است. نتایج نشان می دهد این آزمون در سطح اطمینان بالای ۹۵ درصد و (000/0 sig=) معنا دار است. به عبارتی می توان گفت حداقل میانگین یکی از ابعاد زیست پذیری با سایر ابعاد اختلاف معنا داری دارد. برای بررسی دقیق تر از آزمون تعقیبی دانکن استفاده شد. نتایج نشان می دهد ابعاد سیاسی، مدیریتی و ابعاد اقتصادی به ترتیب با میانگین های 79/2 و 93/2 با کمترین امتیاز و ابعاد زیست محیطی و ابعاد اجتماعی، فرهنگی با میانگین 19/3 و 22/3 در وضعیت مناسب تری از ابعاد مدیریتی و اقتصادی قرار گرفته اند؛ بدین معنا که کیش از نظر اجتماعی و زیست محیطی هنوز قابلیت زندگی دارد، اما از نظر مدیریتی و اقتصادی در وضعیت مناسبی قرار ندارد. با توجه به منفی بودن اختلاف میانگین و توزیع فراوانی داده ها نتایج آزمون T نشان می دهد که درمجموع شاخص های زیست پذیری جزیره کیش در سطح مطلوبی نیستند.
۲۳.

بررسی نقش منطقه ی ویژه اقتصادی در توسعه نواحی روستایی (مطالعه موردی: منطقه ویژه اقتصادی سلفچگان- استان قم)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای (دانشگاه آزاد مرودشت) سال پنجم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲۰

کلیدواژه‌ها: توسعه اقتصادی توسعه روستایی توسعه اجتماعی منطقه ویژه اقتصادی سلفچگان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳۶ تعداد دانلود : ۵۷۸
مناطق ویژه اقتصادی امروزه نقش و جایگاه ویژه ای در توسعه اقتصادی منطقه ای دارند. به طوری که با توجه به آمارها و ارقام در داخل و خارج از کشور این مناطق در توسعه اقتصادی و در قالب شاخص های مختلفی چون درآمد افراد، اشتغال، تثبیت و ماندگاری افراد در محل سکونت خود و جلوگیری از مهاجرت به شهر، ایجاد زیرساخت های ارتباطی و خدمات زندگی و.... تأثیر به سزایی دارند. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش منطقه ویژه اقتصادی سلفچگانِ استان قم در توسعه اقتصادی و اجتماعی منطقه ای به اجرا درآمد. روش تحقیق در پیمایشی می باشد. جامعه آماری کلیه روستاییان شهرستان سلفچگان در سال 1393 می باشد که با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران، حجم نمونه 110 نفر برآورد شد و از طریق روش نمونه گیری چند مرحله ای شناسایی و پرسشنامه های تحقیق تکمیل شدند. روایی پرسشنامه با استفاده از نظرات صاحب نظران و پایایی آن با استفاده از آزمون کرونباخ آلفا برای مقیاس های مختلف مورد بررسی و تأیید قرار گرفت. داده های حاصل از پرسشنامه با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شدند. از آزمون کای اسکوئر به منظور بررسی اختلاف نسبت افراد موافق یا مخالف در زمینه مؤلفه های پژوهش استفاده شد. نتایج نشان داد که پاسخ دهندگان به جز گویه تثبیت جمعیت در مؤلفه تثبیت جمعیت، با سطح اطمینان 99 درصد اثرات مثبت همه مؤلفه ها و گویه ها را تأیید نمودند. نتایج آزمون t نیز با سطح اطمینان 99 درصد نشان داد که منطقه ویژه اقتصادی سلفچگان سبب بهبود مؤلفه های اشتغال، درآمد، تثبیت جمعیت، خدمات رسانی و توسعه زیرساخت های حمل و نقل شده است.
۲۴.

ارزیابی و تحلیل رضایت مندی روستاییان از خدمات سازمان های محلی استان ایلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال پانزدهم بهار ۱۳۹۴ شماره ۳۶

کلیدواژه‌ها: رضایتمندی شورای اسلامی روستایی سازمان های محلی استان ایلام دهیاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰۱ تعداد دانلود : ۵۲۰
امروزه در حکومت های مردم سالار پاسخگویی به مردم و رضایت آنها نسبت به خدمات محلی اهمیت حیانی در جلب مشارکت مردم در اداره امور و به تبع آن موفقیت سازمان ها دارد. در نواحی روستایی طیف وسیعی از خدمات توسط سازمان های عمومی و محلی ارائه می شود. رضایت روستاییان از کیفیت خدمات آنها، یکی از شاخص های ارزیابی عملکرد عمومی آنها نیز محسوب می شود. مطالعه حاضر با هدف سنجش و تحلیل رضایت اعضاء شورای اسلامی روستایی از کیفیت خدمات سازمان های محلی فعال در نواحی روستایی استان ایلام به اجرا درآمد. جامعه آماری تحقیق کلیه اعضاء شورای اسلامی روستایی روستاهای استان می باشد که به دلیل ضرورت آگاهی از رضایتمندی در کلیه روستاها، مطالعه به صورت تمام شماری انجام شد و در مجموع 1130 پرسشنامه از 398 روستای بالای 20 خانوار گردآوری شد. داده های مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه بسته از جامعه آماری گردآوری شد. در این تحقیق برای سنجش رضایت روستاییان از مدل شکاف کیفیت خدمات، برای تحلیل نتایج و ارزیابی نظر روستاییان از آزمون کای اسکوئر تک نمونه ای استفاده شد. همچنین به منظور مقایسه و سطح بندی رضایتمندی روستاییان از کیفیت خدمات سازمان های محلی از تحلیل خوشه ای و برای مقایسه میزان رضایت روستاییان در شهرستان های مختلف از آزمون تجزیه واریانس یکطرفه و آزمون تعقیبی دانکن استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد روستاییان در مجموع نسبت به عملکرد سازمان های محلی رضایت اندکی دارند. در این میان روستاییان دهلران کمترین و روستاییان شهرستان ایلام بیشترین رضایت را از خدمات عمومی دارا می باشند. همچنین نتایج تحلیل همبستگی نشان داد ارتباط مثبت و معنی داری بین شاخص عمومی برخورداری و ارتباط معکوس و معنی داری بین شاخص میانگین فاصله دسترسی با شاخص رضایت عمومی وجود دارد.
۲۵.

شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر بر معیشت پایدار کشاورزان (موردمطالعه: شهرستان شازند)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های روستایی دوره نهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۳۴) 324 - 337

کلیدواژه‌ها: شهرستان شازند کشاورزان دارایی های معیشتی معیشت پایدار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹۸ تعداد دانلود : ۶۴۴
رهیافت معیشت پایدار در طول سال های گذشته، یکی از بهترین روش ها برای پرداختن به مسائل فقر و توانمندسازی فقرا بوده است و یکی از رویکردهای تحلیلی جدید در زمینه توسعه روستایی است. هدف کلی از تحقیق حاضر شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر بر معیشت پایدار کشاورزان در شهرستان شازند است. پژوهش حاضر بر اساس هدف، از نوع کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق حاضر سرپرست خانوارهای روستایی شهرستان شازند (22101=N) است که حجم نمونه با خطای نمونه گیری 05/0 و با استفاده از فرمول کوکران، 377 خانوار محاسبه شد. برای تعیین روستاها و انتخاب خانوارهای نمونه از طریق روش تحلیل خوشه ای نسبت به طبقه بندی روستاها اقدام و روستاهای نمونه به طور کاملاً تصادفی انتخاب شد و در نهایت به نسبت جمعیت آن ها نمونه گیری از هر روستا انجام شد. روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و ابزار میدانی آن پرسشنامه بود. به منظور تجزیه وتحلیل اطلاعات از نرم افزار SPSS برای روش های آماری آزمون T تک نمونه ای و رگرسیون خطی استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که وضعیت معیشت پایدار خانوارهای روستایی مطلوب نبوده و عامل ساختارها و فرایندها مهم ترین عامل مؤثر در پایداری معیشت خانوارهای روستایی است.
۲۶.

راهبردهای کاهش آسیب پذیری بافت مسکونی در برابر خطر زلزله (مطالعه موردی: منطقه 6 شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیایی برنامه ریزی شهری دوره ۶ تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ 265 - 288

کلیدواژه‌ها: آسیب پذیری بافت مسکونی برنامه ریزی راهبردی منطقه 6 شهر تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶۳ تعداد دانلود : ۵۴۸
مدیریت مخاطرات در برنامه ریزی شهری اهمیت و جایگاه ویژه ای در کاهش حجم آسیب های طبیعی و تلفات انسانی دارد. ارزیابی آسیب پذیری شهرها در برابر این مخاطرات به عنوان عوامل تعیین کننده میزان خطر می تواند از ابعاد مختلف، به کاهش خسارات کالبدی، اقتصادی و اجتماعی ناشی از وقوع چنین حوادثی منجر شود. مطالعه حاضر با هدف ارائه راهکارهایی برای کاهش آسیب پذیری بافت مسکونی منطقه 6 تهران در برابر زلزله، در دو مرحله صورت گرفت. در مرحله اول، بافت مسکونی از ابعاد آسیب پذیری (بنا، سکونتگاه، فیزیکی، اجتماعی و انسانی) بررسی شد. جامعه آماری این مرحله، سرپرستان خانوارهای منطقه 6 هستند که درمجموع 331 خانوار به نسبت ساختمان های مسکونی، با روش نمونه گیری طبقه بندی از محله های منطقه یادشده انتخاب و بررسی شدند. ابزار اندازه گیری در این مطالعه پرسشنامه است که روایی آن به کمک استادان و کارشناسان تأیید شد. پایایی مقیاس های آن 682/0 و 792/0 به دست آمد و محاسبه و تأیید شد. ارزیابی آسیب پذیری با تکنیک های فازی، و ارزیابی فضایی با تحلیل های فضایی میان یابی (کریجینگ) صورت گرفت. درنهایت، با استفاده از روش FUZZY AHP، میزان اهمیت عوامل به کاررفته تعیین، و میزان کل آسیب پذیری منطقه در پنج بعد آسیب پذیری مشخص شد. براساس نتایج پهنه بندی آسیب پذیری کل، محله های امیرآباد، نصرت، قزل قلعه، دانشگاه تهران و پارک لاله آسیب پذیری کم (6/0-73/0) و محله های شریعتی، آرژانتین-ساعی، بهجت آباد و گاندی آسیب پذیری متوسطی دارند (4/0- 6/0). یافته های پژوهش در مرحله دوم نشان دهنده قوت ها، ضعف ها، فرصت ها و تهدیدهاست. 22 کارشناس و استاد صاحب نظر، پرسشنامه این مرحله را مدنظر قرار دادند. درنهایت، با استفاده از مدل SWOT راهکارهای کاهش آسیب پذیری در منطقه ارائه شد. براساس نتایج پژوهش نیز راهبردهای تهاجمی مهم ترین راهبردهای شناسایی شده هستند.
۲۷.

چالش های استقرار مدیریت روستایی در روستاهای کوچک و پراکندة کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های روستایی دوره ششم بهار ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۲۱)

کلیدواژه‌ها: مدیریت روستایی صرفه به مقیاس انزوای جغرافیایی پیری جمعیت روستاهای کوچک و پراکنده

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶۲ تعداد دانلود : ۴۸۲
براساس قوانین و مقررات، 27906 آبادی دارای سکنة کشور که 2/43 درصد از کل آبادی های کشور را تشکیل می دهند و دارای جمعیت زیر 100 نفرند روستاهای کوچک به دلیل احرازنکردن شرایط تأسیس دهیاری و نداشتن شورای اسلامی روستایی، از موهبت داشتن نهاد مدیریت روستایی بی بهره اند. استقرار مدیریت روستایی در چنین سکونتگاه هایی به دلیل خصوصیات و شرایط ویژة آنها با چالش های متعددی روبه روست. هدف مطالعة حاضر، بررسی و شناسایی چالش های استقرار مدیریت روستایی در روستاهای کوچک و پراکندة کشور است. روش مطالعة حاضر ازنظر هدف در زمرة مطالعات کاربردی و ازنظر تکنیک گردآوری داده ها، مطالعة اسنادی است. داده های مورد نیاز، از منابع اطلاعاتی متعدد، سرشماری های موجود (سال های 1335 تا 1390 خورشیدی) و لایه های اطلاعات مکانی استخراج شدند و با استفاده از نرم افزارهای آماری (SPSS) و سامانة اطلاعات جغرافیایی (Arc Gis) تجزیه و تحلیل شدند. رویکرد پژوهش حاضر ازنظر نوع تحلیل، تحلیلی توصیفی است و خصوصیات روستاهای کوچک و فاقد شورای اسلامی روستایی در ایران در ادوار مختلف در آن توصیف و تحلیل شده اند. نتایج تحقیق نشان می دهند که روستاهای مطالعه شده با چالش های متعددی ازجمله تغییرات جمعیتی و پیری جمعیت، پایین بودن سطح سواد، پایین بودن سطح اشتغال، سطوح پایین خدمات دهی عمومی، سطوح پایین فعالیت بخش خصوصی، پراکنش و انزوای زیاد و نیز تراکم اندک جمعیتی مواجه اند. این چالش ها امکان استقرار مدیریت روستایی را در روستاهای یادشده با مشکل مواجه می کنند.
۲۸.

ارزیابی رضایت مندی روستاییان از خدمات تعاونی دهیاری ها مورد: تعاونی دهیاری های دهستان دشت سر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد فضا و توسعه روستایی سال چهارم بهار ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۱۱)

کلیدواژه‌ها: رضایتمندی دهیاری خدمات رسانی شهرستان آمل دهستان دشت سر تعاونی دهیاریها

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵۳ تعداد دانلود : ۶۳۰
تعاونی دهیاری ها از سال 1387 با هدف کمک به نهاد دهیاری ها در امور اجرایی، عمران و آبادانی روستاها و خدمات رسانی بهتر به روستاییان تأسیس شده است. در این مقاله به ارزیابی رضایت مندی روستاییان از خدمات تعاونی دهیاری های دهستان دشت سر شهرستان آمل پرداخته شده است تا این نکته را مورد بررسی قرار دهد که روستاییان از کدام بعد از خدمات ارایه شده، رضایت بیشتری دارند. روش کار به صورت توصیفی و تحلیلی بوده است. گردآوری اطلاعات از طریق انجام مصاحبه عمیق با مسئولین تعاونی و مدیران محلی و نیز تکمیل پرسشنامه خانوار صورت گرفته است. جامعه آماری مورد نظر علاوه بر مسئولین محلی، 135 خانوار روستایی ساکن در دهستان دشت سر را نیز شامل می شود که به صورت نمونه گیری تصادفی انتخاب شده است. برای تحلیل داده ها از آزمون های کای-اسکوئر، Tتک نمونه ای و تجزیه واریانس یک طرفه (ANOVA) بهره گرفته شده است. نتایج بررسی ها نشان داد که هرچند از نظر روستاییان، تعاونی دهیاری های دهستان دشت سر در بعد خدمات کالبدی موفق تر از ابعاد زیست محیطی و اجتماعی – فرهنگی عمل کرده است، با این وجود کماکان روستاییان از انواع خدمات ارایه شده توسط تعاونی دهیاری ها رضایت کامل ندارند.
۲۹.

تحلیل محرومیت بخش مسکن روستایی در شهرستان های کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد فضا و توسعه روستایی سال ششم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۲۰)

کلیدواژه‌ها: فقر مسکن مناطق روستایی محرومیت بخش مسکن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲۳ تعداد دانلود : ۷۱۱
مسکن از نیازهای اولیه و ضروری هر فرد در جامعه است که عدم پاسخگویی یا پاسخگویی نادرست به آن، نهایتاً منجر به ایجاد پدیده بدمسکنی می شود. داشتن مسکنی مناسب حق هر فردی در جامعه به شمار می رود و این در حالی است که بسیاری از جمعیت شهری و روستایی در اقصی نقاط جهان از سرپناهی استاندارد محروم اند. بدمسکنی به طور اخص در کشورهای درحال توسعه قابل ملاحظه است، پدیده ای که با فقر رابطه مستقیمی دارد و می توان آن را از موانع توسعه دانست. مسئله بدمسکنی در شهرها عمدتاً حاصل جاذبه کلانشهرها و امکانات آن ها بوده، اما این پدیده در مناطق روستایی ناشی از مشکلات بیش از حد روستاییان در تأمین نیازهای اولیه است. هدف پژوهش رتبه بندی مناطق روستایی شهرستان های کشور به لحاظ وضعیت محرومیت در بخش مسکن روستایی است. روش مطالعه اسنادی است و داده های مورد نیاز مربوط به 396 شهرستان کشور در سال 1390 از داده های سرشماری 1390 کشور استخراج گردید. برای انجام آن از روش های دلفی جهت وزن دهی به شاخص ها و روش ساده وزین بهره گرفته شده است و جهت نمایش وضعیت بدمسکنی استان های کشور از روش تحلیل خوشه ای استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد شهرستان های لالی (خوزستان)، سروستان (فارس)، بشاگرد (هرمزگان)، ملکشاهی (ایلام)، اندیکا (خوزستان) بد ترین وضعیت بدمسکنی روستایی را در بین شهرستان های کشور برخوردارند. همچنین سطح بندی بدمسکنی به تفکیک استان ها نشان می دهد استان فارس دارای بدترین و استان قم دارای بهترین وضعیت بدمسکنی روستایی در کشور بوده است.
۳۰.

بررسی فضایی عوامل مؤثر بر ضریب مکانی اشتغال زنان روستایی ایران در بخش خدمات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای سال هشتم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳۲ 1 - 10

کلیدواژه‌ها: اشتغال زنان تحلیل فضایی ضریب مکانی (LQ) روستاهای ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۶ تعداد دانلود : ۶۱۷
از آنجایی که زنان نیمی از جمعیت روستایی کشور را تشکیل می دهند؛ می توان با شناسایی عوامل مؤثر بر اشتغال با توجه به مقتضیات محلی- منطقه ای و در نهایت درگیر نمودن پیش از پیش آن ها توسعه اقتصادی- اجتماعی کشور را تسریع نمود. بر این اساس، در این پژوهش سعی شد با استفاده از رویکردهای تحلیل اکتشافی داده های فضایی به تحلیل الگوی توزیع فضایی ضریب مکانی اشتغال (LQ) زنان روستایی ایران در بخش خدمات پرداخته شود. داده های پژوهش از سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1390 استخراج شده است. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آماره های محلی به عنوان رویکردهایی از ESDA استفاده گردید. یافته های شاخص موران سراسری نشان داد توزیع فضایی ضریب مکانی اشتغال (LQ) زنان روستایی بخش خدمات کشور به صورت اتفاقی یا پراکنده نبوده است؛ بلکه به صورت خوشه ای توزیع شده است. نتایج تحقیق بیان می کند که مناطق شمال، شمال غربی کشور شامل بخش های از استان های تهران، قم، سمنان، مرکزی، همدان و مازندران از نواحی پایه و نیز به طور عمده در شمال غرب کشور شامل استان های آذربایجان شرقی و غربی، اردبیل و کردستان از نواحی غیر پایه، در زمینهٔ اشتغال زنان روستایی در بخش خدمات می باشند. توزیع فضایی ضریب اقتصاد پایه و ارتباط فضایی آن با نرخ باسوادی و نرخ روستانشینی با استفاده از خودهمبستگی سراسری نشان می دهد ارتباط فضایی نرخ باسوادی و نرخ روستانشینی با ضریب اقتصاد پایه در مناطق روستایی ایران از یک الگوی خاص پیروی نمی کند، بلکه هر منطقه با توجه به مقتضیات محلی- منطقه ای الگوی خاصی از ارتباطات را پذیرا هستند.
۳۱.

شناسایی مطلوب ترین نقاط جهت احداث سایت گردشگری دریایی - مطالعه موردی: شهرستان تنکابن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سپهر دوره ۲۷ تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱۰۶ 229 - 239

کلیدواژه‌ها: گردشگری دریایی مکان یابی دریای خزر GIS AHP

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۴ تعداد دانلود : ۶۲۰
گردشگری دریایی یکی از جذاب ترین و پرطرفدارترین شاخه های گردشگری به شمار می آید که در دهه های اخیر رونق بسیاری یافته و بخش قابل توجهی از اقتصاد گردشگری را به خود اختصاص داده است. در این میان کشور ایران با وجود برخورداری از مرزهای ساحلی وسیع در شمال و جنوب تاکنون نتوانسته خدمات مطلوبی را در ارتباط با گردشگری دریایی به گردشگران ارائه نماید. از جمله اقداماتی که می توان در این زمینه انجام داد احداث سایت های گردشگری دریایی در مناطق ساحلی است. به منظور مکانیابی چنین سایت هایی در نظر گرفتن معیارهایی بدین شرح ضروری است: فاصله از دریا، دید نسبت به دریا، آفتاب گیری، کاربری اراضی، فاصله از مخاطرات طبیعی همچون گسل، سیلاب، فرسایش، فاصله از سکونتگاه ها، فاصله از رودخانه و دریاچه، فاصله از شبکه معابر، فاصله از مناطق حفاظت شده و درصد شیب. بر این اساس پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی و با هدف شناسایی مطلوب ترین نقاط به منظور احداث سایت گردشگری دریایی تدوین گردیده است. اطلاعات مورد نیاز به روش کتابخانه ای جمع آوری گردیده است. جهت وزن دهی به معیارهای مورد بررسی از طریق نظرخواهی از 32 کارشناس و متخصص و از روش AHP استفاده شده است. پس از تعین وزن هر یک از معیارها، لایه های اطلاعاتی هر یک از معیارها در محیط GIS ایجاد گردیده و در نهایت با روی هم گذاری لایه های اطلاعاتی، مناسب ترین مکان ها جهت ایجاد سایت گردشگری دریایی معرفی گردیده است. بر این اساس چهار محدوده در شهرستان تنکابن به منظور جانمایی سایت گردشگری دریایی نسبت به سایر نقاط، مطلوب تشخیص داده شده است. بنابراین برنامه ریزی مناسب برای ایجاد سایت های گردشگری دریایی در مکان های پیشنهاد شده به ترتیب اولویت، توسعه پایدار گردشگری و متقابلاً توسعه اقتصادی منطقه را به همراه خواهد داشت.
۳۲.

شناسایی و اولویت بندی مولفه ها و فرایندهای موثر در ارزیابی عملکرد مدیریت زنجیره تامین گردشگری کوهستانی-جنگلی، مورد مطالعه: منطقه مازندران مرکزی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گردشگری شهری دوره ۶ بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ 87 - 106

کلیدواژه‌ها: ارزیابی عملکرد مدیریت زنجیره تامین گردشگری تکنیک DANP شهرستان های مازندران مرکزی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۳ تعداد دانلود : ۷۲۷
محیط به شدت رقابتی در بخش گردشگری، فعالان این حوزه را وادار می کند تا به دنبال روش های جدید برای بهبود مزیت رقابتی خود باشند. مدیریت زنجیره تامین گردشگری یکی از استراتژی های اثربخش است که بنگاه های فعال گردشگری می توانند برای افزایش مزیت رقابتی خود مورد استفاده قرار دهند. مطالعه در زمینه ارزیابی عملکرد مدیریت زنجیره تامین در بخش خدماتی نظیر گردشگری در مقایسه با بخش تولیدی بسیار محدود است؛ این امر بیانگر ضرورت توجه به مطالعه بیشتر در این حوزه است. از این رو، این پژوهش سعی دارد تا با بررسی ادبیات مربوط به مدیریت زنجیره تامین گردشگری روستایی، فرایندها و مولفه های مدیریت زنجیره تامین در بخش گردشگری روستایی را با استفاده از روش دلفی شناسایی کرده و با استفاده از روش دنپ الگویی از تأثیرگذاری و رتبه بندی فرایندها را از دیدگاه خبرگان ارائه کند. منطقه مورد مطالعه مناطق کوهستانی- جنگلی شهرستان های مازندران مرکزی است. جامعه آماری، خبرگان دانشگاهی و مدیران محلی هستند که به روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شدند. دو پرسشنامه به صورت طیف لیکرت و مقایسات زوجی طراحی و برای امتیاردهی در اختیار آن ها قرار گرفت. برای افزایش روایی صوری از نظر خبرگان و برای سنجش پایایی پرسشنامه از ضریب سازگاری مقایسه های زوجی صورت گرفته استفاده شد. پرسشنامه با ضریب سازگاری 0035/0، از پایایی لازم برخوردار بود. نتایج حاصل از پژوهش بیانگر آن است که بنا به نظر خبرگان محلی، فرایند مدیریت ارزیابی عملکرد دارای بالاترین اولویت و فرایند مدیریت دانش دارای کمترین اهمیت در ارزیابی عملکرد مدیریت زنجیره تامین مقصدهای گردشگری شهرستان های مورد مطالعه است.
۳۳.

تحلیل تاب آوری اقتصادی بهره برداران کشاورزی در برابر اثرات خشکسالی (مطالعه موردی: سکونتگاه های روستایی شهرستان فسا)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای سال دهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳۹ 61 - 78

کلیدواژه‌ها: تاب آوری اقتصادی خشکسالی بهره برداران کشاورزی سکونتگاه های روستایی شهرستان فسا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۸ تعداد دانلود : ۵۰۷
    از شروع تمدن انسانی، خشکسالی، تأثیراتی شدید و گاهی فاجعه آمیز بر فعالی ت ه ای حی اتی انس ان در سراسر جهان داشته است. خشکسالی به خودی خود یک بلا (فاجعه) محس وب نم ی ش ود؛ بلک ه ت أثیر آن ب ر مردم و محیط زیست است که فاجعه آمیز بودن یا نبودن آن را مشخص می کند. خشکسالی یکی از مخاطرات طبیعی است که پیامدهای مستقیم و غیرمستقیم بر کره زمین و به ویژه معیشت بهره برداران کشاورزی دارد. در این راستا تاب آوری اقتصادی روستایی از مفاهیمی است که در چند دهه اخیر مورد توجه سیاست گذاران توسعه روستایی قرارگرفته است. هدف این مقاله، تحلیل تاب آوری اقتصادی کشاورزان بهره بردار در برابر اثرات خشکسالی است. با توجه به موضوع مورد مطالعه و هدف تحقیق، فرضیه پژوهش با کاربست ذیل تبیین شده است: بنظر می رسد بین تاب آوری اقتصادی بهره برداران کشاورزی جوامع روستایی و اثرات خشکسالی ارتباط وجود دارد. روش شناسی پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی، بر مبنای شیوه پیمایشی است که در این مسیر از ابزار پرسشنامه و روش نمونه گیری طبقه ای در دسترس استفاده شده است. تکنیک مورد استفاده در این پژوهش، تحلیل عاملی است. سطح تحلیل در این پژوهش 75روستای منتخب واقع در چهار بخش مرکزی؛ ششده و قره بلاغ، شیبکوه و نوبندگان شهرستان فسا می باشد. در این تحقیق از18شاخص تاب آوری اقتصادی استفاده شده است. جامعه آماری نواحی روستایی شهرستان فسا 63409نفر که معادل 18855خانوار روستایی می باشد. حجم نمونه382خانوار که از طریق فرمول کوکران برآورد شده است. نتایج کلی تحقیق نشان می دهد با توجه به شاخص های مورد تحلیل قرار گرفته، عامل «تنوع مهارت در نیروی کار و اشتغال» با مقدار ویژه899/3، بیشترین تأثیر را بین چهار عامل داشته، سپس عامل«عملکرد خرده فروش ها و کارایی زمین و دارایی»، «توسعه سطوح اشتغال» و «انعطاف پذیری و تسهیلات مالی» قرار دارند. با توجه به تحلیل بدست آمده و آسیب پذیری کشاورزان در برابر اثرات خشکسالی، باید نسبت به«متنوع کردن مهارت و اشتغال بهره برداران کشاورزی»، «افزایش کارایی زمین»، «اعطای وام و تسهیلات مالی» مبادرت کرد. جهت نمایش وضعیت تحلیل فضایی سکونتگاه های روستایی از نظر شاخص های تاب آوری اقتصادی در برابر خشکسالی، از تکنیک تحلیل عاملی و رتبه بندی سکونتگاه های روستایی شهرستان فسا توسط تکنیک SWARA و ARAS انجام شد. به ترتیب سکونتگاه های روستایی بخش های نوبندگان، ششده و قره بلاغ، مرکزی و شیبکوه از نظر تاب آوری اقتصادی در برابر اثرات خشکسالی رتبه بندی شدند.
۳۴.

تحلیل فضایی سرمایه های معیشتی کشاورزان: مطالعه موردی مناطق روستایی شهرستان شازند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه سال بیست و یکم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ 47 - 67

کلیدواژه‌ها: سرمایه های معیشتی تحلیل فضایی کشاورزان روستاها شازند (شهرستان)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۴ تعداد دانلود : ۳۸۲
پژوهش حاضر، با هدف سنجش سرمایه های معیشتی کشاورزان روستایی، به روش اسنادی- تحلیلی و میدانی در شهرستان شازند استان مرکزی انجام شد. جامعه آماری تحقیق خانوارهای روستاهای شهرستان شازند بودند. حجم نمونه با روش نمونه گیری کوکران 370 خانوار محاسبه شد که با استفاده از روش طبقه بندی خوشه ای، در بین روستاهای شهرستان توزیع شدند. داده های میدانی با استفاده از پرسشنامه جمع آوری شد. نتایج تحقیق نشان داد که سرمایه های معیشتی به لحاظ پایداری یکسان نیستند؛ سرمایه مالی و طبیعی با میانگین 59/2 و 84/2 ناپایدارترین و سرمایه فیزیکی با میانگین 52/3 پایدارترین بعد معیشت پایدار کشاورزان شهرستان شازند به شمار می روند. همچنین، نقشه های میان یابی تولیدشده نشان داد که پراکنش فضایی دارایی های معیشتی از الگوی شرقی- غربی پیروی می کند، به گونه ای که روستاهای شرقی شهرستان از معیشت پایدارتری نسبت به روستاهای غربی برخوردارند.
۳۵.

تحلیل فضایی تاب آوری اجتماعی، اقتصادی اجتماعات محلی در برابر زلزله (مطالعه موردی: بخش آفتاب – شهرستان تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۳ تابستان ۱۳۹۸ شماره ۶۸ 91-111

کلیدواژه‌ها: تاب آوری زلزله اجتماعات محلی تکنیک پرامیتی تکنیک کریجینگ بخش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۱ تعداد دانلود : ۵۰۱
امروزه، تاب آوری راهی برای تقویت جوامع محلی با استفاده از ظرفیت های آن ها نسبت به سوانح طبیعی مطرح می شود. در این راستا، هدف این پژوهش تحلیل و ارزیابی ابعاد و مؤلفه های تاب آوری اجتماعی - اقتصادی اجتماعات محلی بخش آفتاب است. روش تحقیق در این بررسی توصیفی- تحلیلی بوده که آمار و اطلاعات آن با استفاده از پرسشنامه به دست آمده است. جامعه آماری این پژوهش شامل 7811 خانوار ساکن در دو دهستان خلازیر و آفتاب است که با استفاده از فرمول کوکران، نمونه ای به حجم 216 نفر از بین آن ها با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب گردید. در این پژوهش به منظور وزن دهی شاخص ها از تکنیک دلفی و به منظور تحلیل داده ها در راستای سطح بندی سکونتگاه های روستایی از تکنیک پرامیتی استفاده گردیده است. بر اساس یافته های تحقیق تنها شاخص شرایط شغلی و درآمدی با میانگین 3.41 بالاتر از حد متوسط سطح تاب آوری قرار دارد. و ویژگی های جمعیتی، آگاهی و دانش نسبت به بلایای طبیعی در شرایط متوسطی از سطح تاب آوری هستند و شاخص های پیوند و همکاری های اجتماعی و ظرفیت جبران خسارات مالی در پایین تر از سطح متوسط تاب آوری قرارگرفته اند. نتایج پرامیتی نشان داد روستاهای نعمت آباد، صالح آباد و مرتضی گرد در رتبه های اول تا سوم هستند. همچنین نتایج تحلیل کریجینگ نشان داد وضعیت تاب آوری اجتماعی اقتصادی در منطقه موردمطالعه در نواحی مرکز و شمال بخش در وضعیت نامناسب و در مناطق جنوبی و شمال غربی در وضعیت بهتری قرار دارند.
۳۶.

نقش طراحی کالبدی در احساس امنیت روستاییان: مطالعه موردی روستاهای شهرستان بوئین زهرا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه سال بیست و دوم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 1 - 26

کلیدواژه‌ها: احساس امنیت طراحی کالبدی پیشگیری از جرم با طراحی محیطی (CPTED) بوئین زهرا (شهرستان)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۳ تعداد دانلود : ۵۰۶
احساس امنیت در فضاهای شهری و روستایی از مهم ترین شاخص های کیفیت فضا محسوب می شود. در تأمین امنیت، به دلیل تفاوت مکان ها از نظر جرم خیزی، نباید از نقش و تأثیر عوامل محیطی غافل شد. بر این اساس، لزوم توجه به ارتباط بین آسیب پذیری افراد در فضاهای روستایی و طراحی محیط زندگی بیش از پیش آشکار می شود. تحقیق حاضر با هدف تحلیلی بر نقش طراحی کالبدی در احساس امنیت روستاییان انجام شد. روش تحقیق پیمایشی بود و داده های مورد نیاز از 225 نفر در بیست روستای شهرستان بوئین زهرا از طریق پرسشنامه گردآوری شد. تحلیل اطلاعات از طریق آمارهای توصیفی (میانگین، فراوانی) و آمار استنباطی (ضریب همبستگی، آزمون تی (t) تک نمونه ای، آزمون تحلیل واریانس، فریدمن) صورت گرفت. نتایج آزمون تی نشان داد که امنیت ناموسی و جانی در حد متوسط است و امنیت مالی و اجتماعی در حد مطلوب نیست. همچنین، نتایج تحلیل همبستگی نشان داد که بین احساس امنیت و متغیرهای «کیفیت فضاهای قابل دفاع»، «روشنایی فضاهای عمومی»، «کیفیت معابر روستایی و «مبلمان روستایی» همبستگی معکوس وجود دارد.
۳۷.

تحلیل فضایی مولفه های طراحی محیطی در پیشگیری از جرم در مناطق روستایی (مورد مطالعه: شهرستان شهریار)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه جغرافیای انتظامی سال هفتم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲۸ 31 - 60

کلیدواژه‌ها: ارزیابی مولفه کیفیت محیطی مناطق روستایی شهرستان شهریار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۳ تعداد دانلود : ۴۸۲
مسئله جرم و ناامنی یکی از مهم ترین مسائل در مناطق شهری و روستایی است. اغلب اعمال مجرمانه در مکان هایی با شرایط محیطی که زمینه های لازم را دارند، اتفاق می افتد. طراحی نامناسب محیط، فرصت مناسبی را برای بزهکاری فراهم می کند. هدف از این پژوهش ارزیابی مؤلفه های طراحی محیطی در راستای فراهم کردن زمینه های اعمال سیاست های پیشگیری از وقوع جرم در مناطق روستایی است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش، توصیفی تحلیلی است. گردآوری اطلاعات با روش کتابخانه ای، آمار رسمی و مطالعات میدانی (پرسشنامه) انجام گرفته است. برای تحلیل داده ها و اطلاعات جمع آوری شده از نرم افزارهای SPSS و Arc GIS استفاده شده است. جامعه آماری در این تحقیق (۳۵) سکونتگاه روستایی بالای (۲۰) خانوار در شهرستان شهریار است؛ که ازاین میان (۱۸) سکونتگاه به صورت نمونه گیری تصادفی انتخاب شده اند. برای تعمیم اطلاعات به دست آمده به کل جامعه آماری، با استفاده از روش نمونه گیری کوکران، (۳۷۸) خانوار به صورت نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. نتایج حاصل از پژوهش حاکی از آن است که سه شاخص نظارت، کنترل و دسترسی، حمایت از فعالیت های اجتماعی در وضعیت نامطلوبی قرار دارند و میانگین کلی (۹۰/۲) برای شاخص ها، نشان دهنده وضعیت نامطلوب طراحی محیطی در بین روستاهای موردمطالعه است. همچنین نتایج حاصل از تحلیل فضایی نشان می دهد با توجه به مؤلفه های طراحی محیطی، (۴) روستا در وضعیت مطلوب، (۱۰) روستا در وضعیت متوسط و (۴) روستای دیگر در وضعیت نامطلوب قرار دارند.
۳۸.

بررسی عوامل مؤثر بر تغییرات تولید گندم در اقلیم های مختلف استان فارس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال بیستم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۵۷ 371-390

کلیدواژه‌ها: گندم نواحی اقلیمی استان فارس عملکرد تولید

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۹ تعداد دانلود : ۵۶۴
در یک سامانه ی کشاورزی، تولید محصول با شرایط اقلیمی مرتبط است. بنابراین، فهم عمیق تر تأثیر تغییرات اقلیمی مناطق بر میزان تولید، تضمین کننده امنیت غذای جهان می باشد. گندم از راهبردی ترین محصولات زراعی بوده و بررسی جوانب مختلف تولید آن از ضروریات هر جامعه کشاورزی می باشد. طبق مطالعات، تولید گندم تحت تأثیر متغیرهای مختلفی از جمله زیست محیطی، فردی و اجتماعی، اقتصادی و تکنولوژیکی است. این پژوهش با هدف برآورد میزان اثر این متغیرها در تغییرات تولید گندم در اقلیم های مختلف استان فارس انجام شده است. داده های مورد نیاز از طریق نمونه گیری طبقه ای تصادفی چندمرحله ای و طی 522 پرسشنامه تکمیل شده از طریق مصاحبه حضوری با کشاورزان استان گردآوری و تحلیل شده است. سنجش نگرش کشاورزان در طیف لیکرت بوده و از توابع تولید کاب داگلاس، ترانسندنتال و ترانسلوگ برای برآورد میزان تأثیر متغیرها استفاده شده است. نتایج حاصل از مقایسه متغیرهای مؤثر در سه تابع کاب داگلاس، ترانسن دنتال و ترانسلوگ ؛ برتری ترانسلوگ را نشان می دهد. از دیدگاه کشاورزان استان در تابع ترانسلوگ، به ترتیب؛ رطوبت خاک در زمان کشت (0/69)، بارش مؤثر در فصل رشد (0/68) و در تاریخ کشت (0/66)، موج گرمایی در زمان برداشت (0/63)، بارش آسیب زننده (0/59)، سود حاصل از تولید گندم (0/51)، تحصیلات کشاورز (0/49)، کیفیت خاک (0/49) و روش کشت (0/49) با ضریب تعیین های ذکر شده در کنار آن ها؛ مهمترین عوامل تبیین کننده تولید گندم در استان فارس می باشند. متغیرهای مستقل در تابع ترانسلوگ، 92 درصد از تغییرات تغییرات تولید گندم در استان فارس را تبیین می کنند.
۳۹.

نقش گردشگری دانش محور در توسعه جوامع محلی ( مطالعه موردی: ژئوپارک قشم)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گردشگری و توسعه سال دهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۶) 189 - 202

کلیدواژه‌ها: گردشگری دانش محور ژئوتوریسم روستایی ژئوپارک توسعه روستایی جزیره قشم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۹ تعداد دانلود : ۳۳۳
ژئوتوریسم، گردشگری مبتنی بر دانش است که با حفاظت از میراث های زمین شناسی، با رونق-بخشی به اقتصاد محلی، افزایش دانش جامعه و حفظ فرهنگ بومی نقش مهمی در توسعه پایدار ایفا می کند. ژئوپارک های روستایی (پارک های زمین شناسی) به عنوان مقصدهای جدید گردشگری دانش محور، یک نوآوری برای انتقال دانش زمین است که می تواند راهکاری نوین برای دستیابی به توسعه پایدار روستایی باشد. هدف پژوهش حاضر، مطالعه تاثیر ژئوتوریسم و ژئوپارک قشم به عنوان تنها ژئوپارک جهانی ایران، در توسعه روستاهای جزیره قشم است. روش جمع آوری داده ها مبتنی بر روش های اسنادی و پیمایشی است. ابزار اصلی جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته است که روایی آن با کسب نظرات از کارشناسان مربوطه و پایایی آن با محاسبه ی ضریب آلفای کرونباخ، به تایید رسیده است. تحلیل اطلاعات نیز با استفاده SPSS، Lisrel و GIS صورت گرفت. جامعه آماری تحقیق، خانوارهای 20 روستای جزیره که در محدوده 23 ژئوسایت ژئوپارک قشم واقع شده اند، است. نتایج مطالعه اسنادی موجود نشان می-دهد میزان رشد فرصت های شغلی در مناطق روستایی جزیره طی سال های 1385- 1390 و 1390 – 1395، به ترتیب 53/2 و 64/4 درصد بوده است و 98/28 درصد از مهاجرت ها به روستاهای جزیره قشم با هدف جستجوی کار و یا جستجوی کار بهتر بوده است. نتایج مطالعه میدانی نیز نشان می دهد از مجموع سه هدف اصلی شبکه جهانی ژئوپارک، گسترش ژئوتوریسم و تأسیس ژئوپارک قشم به ترتیب در بعد حفاظت از میراث تاریخی و طبیعی 98 درصد، در بعد آموزش و حفظ فرهنگ بومی 84 درصد و در نهایت در بعد رونق اقتصاد جامعه محلی 83 درصد تأثیرگذار بوده است.
۴۰.

تحلیل فضایی دارایی های معیشتی خانوارهای روستایی (مطالعه موردی: شهرستان بوئین زهرا)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۱ پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۱۰۹) 693 - 714

کلیدواژه‌ها: تحلیل فضایی توسعه روستایی دارایی های معیشتی شهرستان بوئین زهرا معیشت پایدار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۹ تعداد دانلود : ۴۲۶
از فقیرترین و آسیب پذیرترین گروه ها در جوامع، به ویژه در جهان سوم، روستاییان هستند که یکی از راه های جلوگیری از افزایش فقر آنان توجه به وضعیت معیشتی آن هاست. معیشت به فعالیت ها، دارایی ها و دسترسی هایی گفته می شود که به طور مشترک، منابع کسب درآمد فرد یا خانوار روستایی را تعیین می کنند؛ بنابراین سرمایه های معیشتی اساس توانمندی و دخالت روستاییان در سرنوشت فردی و اجتماعی آن ها هستند و بدنه معیشت مورد نیاز را شکل می دهند؛ از این رو پژوهش پیمایشی حاضر با هدف تحلیل توزیع فضایی دارایی های معیشتی انجام شده است. برای این منظور، داده های مورد نیاز از 532 نفر در 40 روستای شهرستان بوئین زهرا در سال 1397 با استفاده از پرسشنامه گردآوری شد. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمارهای توصیفی (میانگین و فراوانی) و آمار استنباطی (آزمون t تک نمونه ای و آزمون تحلیل واریانس) استفاده شد. همچنین ارزیابی و تحلیل دارایی ها به روش آمار فضایی Gi*(کریجینگ) صورت گرفت. براساس نتایج، دارایی های معیشتی در روستاهای مورد مطالعه در سطح متوسط و پایین قرار دارد. نتایج تجزیه واریانس یک طرفه نیز حاکی از اختلاف معنا دار میان دهستان های شهرستان است؛ براین اساس دهستان زین آباد از نظر دارایی ها ضعیف ترین و دهستان زهرای بالا مطلوب ترین منطقه هستند. نتایج تحلیل واریانس دارایی ها نیز نشان دهنده اختلاف معنا دار میان دارایی هاست؛ به طوری که دارایی اجتماعی مطلوب ترین و دارایی انسانی ضعیف ترین دارایی در دهستان ها هستند. نقشه ارائه شده به روش کریجینگ نشان می دهد بخش های مرکزی (دهستان های زهرای بالا، سگزآباد، ابراهیم آباد و قلعه هاشم خان) و شمال شهرستان بوئین زهرا (دهستان دشتابی غربی) از نظر دارایی های معیشتی در وضعیت مطلوبی قرار دارند، اما نواحی جنوب شرق (دهستان های زهرای پایین) و جنوب غرب (دهستان رامند جنوبی) در وضعیت نامطلوبی هستند.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان