فرنوش مخلص

به دنبال صنعتی شدن جوامع بشری و گسترش محیط های صنعتی انسان ساخت و از بین رفتن مناظر سبز و طبیعی، پارک در معنایی جدید به عنوان ""زمینه ای برای حفظ یک حس از طبیعت"" در شهر ها مطرح می شود. با توجه به گسترش فضای شهری و گسترش زمین ها ی صنعتی نیاز شهر به فضاهای سبز و احیای زمین های صنعتی نمایان می شود و بر همین اساس فلسفه طراحی پارک ها، مرمت بافت شهری و ترویج روزافزون قطعات سبز شهری شکل می گیرد. در پیوند مناطق قدیمی به مناطق جدید و مدرن شهرها، فضاهای سبز به عنوان مفصلی میان این دو منطقه نقش اساسی در پیوند آنها و احیا و بازنده سازی بافت های فرسوده و کهن پیدا می کند. در عین حال طراحی پارک های حاشیه رودخانه ها، مسیرهای حرکتی، اتصال بافت های مدرن و بی روح امروزی به یکدیگر به عنوان اقدامی در جهت باززنده سازی طبیعت از دست رفته در زندگی مدرن شهرهای امروزی مورد توجه است. مدتی بعد با رسوخ تفکر ساختارهای سبز به حاشیه جاده ها و مسیرهای حرکتی و احیای فضاهای سبز در مسیر اصلی حمل و نقل نیاز به حرفه ""معماری منظر"" مطرح شد. مفهوم منظر در حال حاضر در گستره ای از بازتاب های شهری و برون شهری استفاده می شود که نشان دهنده چالش های جدیدی در مقیاس شهری (مرزها ـ تعلقـ کیفیت و محیط زیست) است. امروز در پاسخ به چالش های روزافزون زندگی شهر ها، معماران منظر در حوزه ها و مقیاس های مختلف منظر شهری اجرای پروژه های مهم و تعیین کننده ای را بر عهده دارند. «آلن پروو» در میان معماران منظر فرانسوی از فعال ترین معماران منظر در طراحی منظر شهری به شمار می رود. پروو در گستره وسیعی از پروژه های شهری در زمینه های مختلف (منظر راه، منظر خیابان، پارک های شهری، لبه های شهری، میدان ها و پلازاهای شهری و...) نقش مستقیم هویت و زمینه در طراحی منظر را مورد توجه قرار داده و توجه به زمینه و تغییر و تحولات پروژه در طول زمان را عامل مهمی در طراحی منظر می داند. آلن پروو در طرح های منظر شهری، بر اصول طراحی خود : خطوط منظم، اشکال هندسی خوانا، استفاده از بازی آب و ایجاد رنگ با طرح کاشت پایبند است با این حال تنوع و جذابیت طرح در عین نظم هندسی غالب آن در یک مسیر طولانی حائز اهمیت است و با در نظرگرفتن گذشته حاکم بر این سایت ها و فضاهای مورد نیاز مردم در سطوح اجتماعی و سنی مختلف، قطعه ای سبز و پایدار را به عنوان آشتی با طبیعت اما با الگوهای خطی و رسمی با فضاهای درون شهری، ایجاد کرده است که به پایداری زیستی و ارتقای سطح زندگی بر اساس الگوهای صنعتی کمک خواهد کرد. پروژه های پروو به شدت متأثر از بستر تاریخی، طبیعی و فرهنگی خود بوده و در عین حال در مقیاس های مختلف با شهر و زندگی شهری در هم می آمیزد.

منظر فرهنگی مفهومی دربردارندة ارزش های فرهنگی ـ طبیعی بوده که حاصل تعامل میان انسان و طبیعت در طول تاریخ است. علاوه بر این مناظر فرهنگی دربرگیرنده، حافظ و بیانگر هویت و تاریخ یک منطقه و ساکنین آن هستند و از این رو حفاظت از مناظر فرهنگی و ارزش های آن از اهمیت به سزایی برخوردار است. منظر فرهنگی، منطقه ای جغرافیایی را شامل می شود که در آن آثار فرهنگی و جلوه های طبیعی با رویدادهای تاریخی و فعالیت های انسانی درهم آمیخته است. این مفهوم در عرصه میراث بین المللی شرح و بسط پیدا کرده و به عنوان بخشی از تلاش های صلح جویانه جهانی مطرح می شود. منظر فرهنگی، منظری طبیعی است که با فعالیت گروهی انسانی شکل پیدا کرده و می تواند از مناطق شهری و تاریخی وسیع تا یک مزرعه کوچک را دربرگیرد. محوطه مزار پیرمراد در پیوند با طبیعت پیرامون شهرستان بانه، به عنوان منظر فرهنگی ارگانیک، یکی از مکان های آیینی در این شهرستان است، که بر اساس ویژگی های جغرافیایی و ارتباط نزدیک با طبیعت از یک سو و قرارگرفتن در حاشیه شهر از سوی دیگر، به نقطه عطفی از نظر مذهبی و تفرجی در زندگی مردم تبدیل شده است. هدف اصلی در پژوهش حاضر بیان مبانی و مفاهیم فرهنگی ـ آیینی متبلور در منظر طبیعی ایران است که تداوم باور های آیینی کهن را در دوران اسلامی و تا کنون جلوه گر ساخته است. سعی بر آن است با بررسی نمونه موردی مزار پیرمراد تداوم فرهنگ و آیین که از میراث با ارزش این خطة باستانی است نشان داده شود. پیوند با طبیعت، نیازهای روحی و فیزیکی استفاده کنندگان را برآورده می سازد و همین امر باعث بقا و تداوم آن در طول زمان و شاخص شدن آن به صورت مجموعه ای واحد شده است. به کمک بازشناخت این ساختار می توان در ساماندهی منظر فرهنگی و هماهنگ با نظام طبیعت در زندگی امروز بهره برداری لازم از این سایت فرهنگی ـ طبیعی را به عمل آورد.

هنر شهری، سبک هنری مستقلی است که توسط هنرمندان در زندگی شهری در سطح شهر اجرا میشود. این هنر خیابانی با بیان فرهنگ یک ملت، در حوزه هنرهای تجسمی، معماری و شهرسازی استفاده میشود. هنر شهری در هند با مکان یا همان فضای عمومی شهر مشخص می شود. به نظر میرسد که هنر شهری در فضاهای عمومی هند، تابع زمینه بومی و مذهبی آن است و این هماهنگی سبب هویت بخشی به آن شده است. آمیزش ادیان مختلف و نیز رفتارها و آیینهای متفاوت، بخش اعظم و اصلی تشکیل دهنده زندگی اجتماعی در هند به شمار میروند. شاخصترین سمبل گروههای مذهبی، که تجلی باورهای مردم است؛ مجسمه و نوع چیدمان و آرایش فضایی است که به آنها معنایی فراتر از زیبایی کمی و تزیینی میدهد. این هنرها ، هر کدام معرف آیین خاصی در هند و پاسخگوی بخشی از نیازهای فرهنگی و آیینی جامعه خود است. هدف اصلی در پژوهش حاضر، بیان مبانی ومفاهیم مذهبی و آیینی متبلور در هنر شهری هند است که در دوران حیات خود، تفکرات آیینی متفاوتی در آن جلوهگر بوده است. در این مقاله سعی بر آن است که با بررسی نمونههای مشاهده شده و منتخب در هند و بررسی مصادیق فرهنگی-آیینی در آن، بدین مفهوم تأکید شود که هدف اصلی و میراث موجود در هنر شهری، ریشه در تفکرات آیینی مردم این سرزمین دارد. پیوند گسترده مردم هند با مذهب و فرهنگهای برآمده از آن، نیازهای روحی و فیزیکی ساکنان آن را برآورده میسازد و همین امر باعث بقا و تداوم آن در طول زمان و شاخص شدن آن به صورت مجموعهای وحدت یافته از هنر شهری شده است. به کمک بازشناسی ساختار هنری هند در منظر شهری میتوان به دسته بندی درستی از جنبههای کارکردی و زیبایی این هنر در منطقه شهری هند دست پیدا کرد.

منظر از واژگان کهن و پرکاربردی است که در بستر اندیشه های گوناگون بر معانی مختلف دلالت دارد و در گذر زمان ظاهری متفاوت و با مفهومی واحد، کاربرد داشته است. تاریخ زبان شناسی و مردم شناسی ایران نشان گر آن است که آگاهی از منظر و تصور آن،  پیش از میلاد مسیح وجود داشته است. منظر، که در زبان فارسی معادل Landscape به کار برده می شود، یکی از جموعه واژه هایی است که با معانی مترادف از قرون اولیه اسلامی در منابع ایرانی کاربرد داشته. توجه به لایه های مختلف معنای منظر موجب ساخت مجموعه ای از واژه ها شده که از نظر ظاهری همه بر «تصویری در مقابل انسان» دلالت می کند. اما از جهت مفهومی معانی متفاوتی دارند. این واژه ها با سلسله مراتبی از تصویر خنثی و بدون حرکت در مقابل انسان آغاز می شود و تا معنایی پویا و وابسته به انسان و تصویر مقابل دامنه پیدا می کند. باغ ایرانی از هزاره اول پیش از میلاد، به مثابه منظر مصنوع که بازنمایی تفسیر شده طبیت است، وجود فرهنگ قدیم و غنی در خصوص منظر را تأیید می کند. این مقاله به بررسی سابقه مفاهیم مربوط به منظر در زبان فارسی و بازنمایی آن در تمدن ایران پرداخته است. 

بزرگراه ها به عنوان بیرونی ترین عنصر شبکه راه های دورن شهری نقش مهمی را در جابجایی و دسترسی شهری ایفا می کنند. از این رو پرداختن به چگونگی طراحی منظر بزرگراه باعث ارتقای کیفیت منظر شهری می شود. امروزه در خصوص طراحی منظر بزرگراه ها و جداره های آن در ایران ضوابط و مقررات مدونی وجود ندارد و فقدان طرح های بالادست که بر کیفیت طراحی و اجرای منظر بزرگراهی نظارت داشته باشند، باعث بروز اغتشاش در منظر شده است. توجه نکردن به همخوانی کالبدی این عناصر با سایر عناصر شهری و نیز توجه نداشتن به منظر آنها می تواند مشکلاتی از انواع زیست محیطی، اجتماعی و شهری را پدید آورد و عدم خوانایی بزرگراه ها برای زندگی شهروندان چالشی جدی محسوب می شود. با توجه به اینکه کاربری اصلی بزرگراه عبور ماشین با سرعت زیاد است باید در منظر آن ها به عامل سرعت توجه ویژه شود. عناصر اطراف بزرگراه به نوعی نشانه تبدیل می شوند. به موازات آن هویت و زیبایی شناسی بزرگراه ها مطرح می شوند و نقش نشانه ها در آن عمده می شود. مکان قرارگیری بزرگراه های تهران با توجه به بستر جغرافیایی و ویژگی های طبیعی آنها بسیار با هم تفاوت دارند. منظرهایی که در این مسیرها برای مخاطب به نمایش گذاشته شده، ارتباط معنایی با ارزش های طبیعی و تاریخی زمینه بزرگراه ندارند و در محدوده وسیعی، جداره های بزررگراه با درختان سبز، طرح کاشت ریزدانه، ساختمان های بلند مرتبه و دیواره های بتنی حجیم در راستای تأمین امینیت حرکت، ساماندهی شده اند. تحلیل منظر بزرگراه های یادگار امام و شهید همت با رویکرد زیبایی شناسی نشان می دهد آشفتگی در آنها به دلیل کم توجهی به فرایند معنابخشی و نبود برنامه ای جامع در طراحی جداره های بزرگراهی منطبق با تاریخ طبیعی و هویتی در برنامه جامع شهر است.

نخستین گام برای فهم معنی عبارات و ابیات در متون، پی بردن به معانی صحیح و ترکیبات به کار رفته آنهاست. تاریخ زبان شناسی و مردم شناسی ایران نشانگر آن است که شناخت منظر و تصوّر آن، همه جا و همه وقت وجود داشته است و رابطه ای معنادار میان مفهوم و فضای متصوّر برای آن وجود دارد. منظر از واژگان کهن و پرکاربردی است که در شعر قرون اولیه هجری با ظاهری مشابه و معانی مختلفی به کار رفته است. . بارزترین ویژگی منظر در روایت شاعران، دگرگونی معنای منظر و تحول مفهومی آن است که از ظاهر به باطن و از مفعول به فاعل تغییر می کند و روایت های مختلفی از منظر همانند نظرگاه، پنجره، ایوان، تماشاگاه، آسمان، دیدگاه، ترسیم می شود. واژه منظر با نگاهی کالبدی-معنایی سعی در تفسیر مفاهیم در دو دسته مادی و فرامادی دارد و شامل جنبه های توصیفی و مفهومی است. جنبه توصیفی به روایت صورت می پردازد و تمثیلی از صفات اخلاقی است و مقدمه ای بر ادراک، جنبه معنایی آن است. مقاله حاضر با بررسی مفهوم منظر در شعر شاعران قرون اولیه هجری (3 تا 7) سعی در اثبات اهمیت و نقش این واژه در گذشته تا به امروز دارد. برای فهم منظر، مفهوم واژه تا آنجا که به فهم موضوع و درون مایه آن کمک می کند در حوزه شعر قرون اولیه به عنوان منبعی مستند و کهن در فرهنگ ایرانی بررسی شده است.

با مطالعه تاریخچه تنوع نگرش های شهرسازی در جهان، این نکته روشن می شود که ادیان و مذاهب، تأثیر بسیاری بر هندسه حاکم بر شهر، توسعه و ریخت شهر داشته اند. اثر ادیان در توسعه شهر، ریشه در اهمیت قائل شدن برای اماکن مقدس دارد. همواره ساخت مکان مقدس در یک محدوه، موجب واجد ارزش شدن بافت اطراف خود و تمرکز سایر فعالیت های شهری در پیرامون آن می شده و رفته رفته ساختار شهر شکل می گرفته است. نوع نگاه به مکان مقدس در دو دین اسلام و مسیحیت به طورکلی متفاوت بوده و این نگرش در منظر مکان مقدس نیز متبلور شده است؛ به طوری که با قیاس تحلیلی و تاریخی شهرهای اسلامی و مسیحی و بررسی جایگاه مکان مقدس در آنها، می توان به تفاوت های منظرین مکان مقدس در دو نگرش پی برد. در این پژوهش کیفی، ابتدا دیدگاه نظریه پردازان در خصوص ساختار شهر و جایگاه مکان مقدس در شهر اسلامی و مسیحی بررسی شد و سپس مقایسه تطبیقی میان دو نمونه مکان زیارتی صورت گرفت. یافته های این بررسی نشان می دهند که هویت منظرین مکان های مقدس در شهر اسلامی به صورت ارگانیک در پیوند با محله و بافت اطراف خود بوده اند. به گونه ای که در دل فضاهای پیرامونی به صورت هم پیوند قرار می گرفته و موجب اتصال فعالیت های متنوع زیارتی و مردمی برای زائران و مجاوران می شده است. اما در مسیحیت، مکان مقدس، استقلال معنایی و فرمی دارد و با یک معماری سلطه گر که به صورت تجسدی از مسیح شکل گرفته، بدون ارتباط عینی-ذهنی با محله های اطراف است. به طوری که موجب جدایی مکان مقدس و فعالیت های وابسته می شده است. ریشه این مطلب در بررسی مصداق های منظر مکان های مقدس در دو شهر اسلامی و مسیحی نمایان می شود. 

با روند گسترش شهرها و تغییر نظام شهرنشینی، مدت زمان فعالیت شهروندان در شهر افزایش یافته و بخشی از فعالیت های روز در شب ادامه خواهد یافت. از این حیث شب فرصتی برای تعریف مجدد منظر شهر در بازه ای از زمان است که تعریفی متفاوت از اجتماع شهری و گردشگری شهر را ارائه می دهد. اصطلاح «گردشگری شبانه»، به مکان و زمانی اشاره دارد که گردشگری در آن رخ می دهد. بنابراین این ارتباط گردشگری نه با ماهیت فعالیت های گردشگری و انگیزه های آن، بلکه با زمانی که این اعمال در آن انجام می شوند و حدود مکانی آن ها، مطرح می شود. علی رغم تدوین «طرح جامع منظر شبانه»، در اسناد رسمی و ادبیات دانشگاهی، هنوز تعریف درستی از اصطلاح «گردشگری شبانه» ارائه نشده و تحلیلی از دسته بندی انوع گردشگری شبانه از حیث نوع مخاطب، گزینش مکان مناسب و نوع فعالیت در بازه زمانی شب صورت نگرفته است. در بسیاری از شهرهای جهان، گردشگری شبانه به عنصر اصلی رقابت پذیری گردشگری در شهر تبدیل شده و سهم اقتصادی مهمی را در اقتصاد شهری به خود اختصاص داده است. مطالعات موجود در طرح جامع منظر شبانه بر روی اقدامات تزئینی و فضاهای خاصی تمرکز دارد، درحالی که رویکردی به زمان بندی های متفاوتی که شب را می سازند و تفسیری واقع گرا نسبت به گردشگری شبانه و تأثیرات آن وجود ندارد.

شهرها تحت تأثیر عوامل و ابعاد مختلف، مبتنی بر تعریف واحدهای اجتماعی با کارکردهای خاص و بر اساس مرکزیتی اولیه شکل می گیرند. ابعاد اجتماعی و فیزیکی شهر، رابطه پویایی با یکدیگر دارند. بافت فیزیکی با روندهای متفاوت اجتماعی تولید شده، مشخص می شود و مکان اجماع آنها مرکز عینی-ذهنی بافت به شمار م ی آید. مرکز شهر واژه ای برای تفسیر فعالیت ها، آداب و رسوم، فرهنگ و تاریخ یک ملت است که بسته به ساختار شهرها و یا وقایع ذهنی صورت گرفته می توانند مکان یابی مشخصی داشته باشند. این مراکز فعالیتی و رفتاری زمانی سازمان یافته خواهد بود که کالبدی برای آن تعریف شود و این کالبد به نقاط عطف شهری بدل خواهد شد. بسته به زمینه فرهنگی شکل گیری مراکز شهری در تعریف و ساختار آنها، از تفاوت های شکلی و کارکردی آن می توان به تفاوت های معنایی و نقش آنها برسیم. از بررسی مدینه ها به عنوان بافت های تاریخی و هسته های اولیه شکل گیری شهرهای مراکش و قیاس و استنتاج آنها، ساخت های مختلف بافت تاریخی و قوانین و ابعاد مختلف شکل آنها مشخص می گردد. با مشاهده مدینه های تاریخی در بافت قدیم شهرهای فاس، رباط و طنجه و تطوان و همچنین مکناس و مراکش به نظر می رسد، در کنار اجتماع لایه های متنوع فعالیتی، در فضای داخلی مدینه ها نمی تواند مرکز شهر واحد و مستقلی در مقیاسی کلان متصور شد. به دلیل اختصاصی بودن این مراکز در بافت ، مکان های موجود برای سایر شهروندان نقش هویتی و خاطره ا ی ندارند، در نتیجه فضای داخلی مدینه ها دارای منظری از اجماع مراکز جزء بوده و عنوان شهر چند هسته ای برای آن قابل تفسیر است و در فضای خارجی مدینه ها، مرکز شهر در خارج از حصار و در لبه شهر شکل گرفته است که لبه را از عنصری حاشیه ای به متن تبدیل کرده و به عنوان مکانی هویتی در مراکش نقش ایفا می کند.

مفهوم شهر، شناختی به عنوان یک موجود مستقل، غیرقابل تقسیم و در تعاملی دائمی با اندام های مختلف تشکیل دهنده خود است. وجهی از مفهوم اجتماعی است که شهر را در یک نظم سیستمی با حفظ استقلال اجزاء، به هم پیوند می دهد. تعریف اجزاء و نوع پیوند آنها به فاکتورهای اجتماعی، طبیعی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، کارکردی و فیزیکی وابسته است که در یک رابطه سیستمی، توسعه و حیات شهر را در طول تاریخی توضیح می دهند. در شهرهای سمنان و دامغان، بنیان شکل گیری شهر آب بوده است. سازمان فضایی شهر و تعریف عناصر شهری و رویدادها و مراسم شهر در ارتباط با آب شکل می گرفته است. در کنار دلایل و انباشت های عینی و ذهنی جاری در شهر که معنای کلیت آن را خوانش می کنند، در شهرهای مذکور، عنصر طبیعی آب به عنوان مهمترین عامل در تعریف عناصر سازمان شهر است. با حضور درخت در فضای شهر، رابطه ای تکاملی و معنادار دارد و در انطباق با مفاهیم و سایر اندام های عینی شهر به خوانش منظر شهری از طریق عناصر سازمان فضایی کمک خواهد کرد. بنابراین این مقاله با هدف شناسایی و رابطه سازمانی عناصر منظر شهری، از طریق مطالعات و مشاهدات میدانی به دنبال پاسخ به این سؤال است: چگونه عناصر منظر شهری سمنان و دامغان بر اساس عناصر سازمان فضایی شهر خوانش می شوند؟ در راستای پاسخ به این سؤال، با دیدگاهی کل نگر، براساس منابع کتابخانه ای و انطباق آنها با مشاهدات میدانی، مصادیقی از شهر خوانش شدند که بتوانند مفاهیم عناصر سازمان فضایی را روایت کنند. علاوه بر مصداق های فیزیکی و کارکردی در تعریف عناصر سازمان فضایی شهر -مرکز، قلمرو، کل های کوچک و ساختار، زیرساخت آبی و درخت به عنوان عناصر طبیعی، در تکمیل و خوانایی عناصر سازمانی شهر، از وجوه متمایز و مهم سازمانی سمنان و دامغان با سایر شهرهای ایرانی هستند.

مطلوبیت فضای مصنوع، تقدس و زیبایی آن در ایران وابسته به حضور سه عنصر آب، درخت، کوه یا چارتاقی است. اهمیت این سه گانه در هویت بخشی و معنادهی به فضاهای ایرانی مکان های مختلف آیینی، شهر و روستا و یا ابنیه معماری را تعیین کرده است. این پیوند عاملی در خلق مکان به عنوان نقطه شروع یک مفهوم، منبع حیات و هدف کاوش یک اجتماع در خلق رویدادهای دیگر است. درک معنا در یک مکان طبیعت مبنا، برآمده از محرک و وجوه عینی است. در این فرآیند فضا با عناصر آن شناسایی می شود و زمینه را برای بروز معنا در مکان فراهم می کند. چشمه علی دامغان از نمونه های کهن سه گانه فضایی ایرانی است که مفاهیم غنی از اعتقادات و باورهای مردم را در وجوهی عینی، هویت بخشیده است. مفاهیم آیینی و قدسی چشمه علی دامغان، در نقش رسانه بیان ارزش معنا با عواملی چون رویدادها، آیین ها، رفتارهای اجتماعی و آرایش فضایی، عمل می کند و حدود ارزشی و معنایی در مکان را تعیین خواهد کرد. معنای مورد بحث در این مکان به تولید مکانی مفهومی اشاره دارد که توسط افراد به عنوان یک نتیجه طبیعی از تعامل متقابل با محیط ساخته شده آنها به وجود آمده است. هدف اصلی از حفاظت مفاهیم سه گانه قدسی در این مکان، تلاش برای حفظ و تداوم یک رابطه مبتنی بر تجربه بین افراد و محیط آنها است که از طریق آن مفهوم معنا پدیدار می شود. این مطالعه در پی پاسخ به این سوال است که دلیل اهمیت و قداست مکان چشمه علی دامغان در طول تاریخ چه بوده است؟

گرد  شگری شهری، امروزه یکی از د  سته های مهم صنعت گرد  شگری است. گونه ای از گرد  شگری که بر مبنای مفاهیم فرهنگی، تفرّجی، اقتصاد  ی د  ر شهر برنامه ریزی و مد  یریت می شود  . به تعبیر منابع، گرد  شگری شهری از بزرگترین و مهمترین اشکال گرد  شگری است و یکی از پیچید  ه ترین انواع آن از نظر مد  یریتی محسوب می شود . و هر روز بر شمار شهر هایی که خواستار جذب گرد  شگر هستند  ، افزود  ه می شود  . د  ر این حوزه، مرکز شهر یکی از مقاصد   متنوع گرد  شگری شهری است. اما آنچه از مفهوم مرکز د  ر این حوزه فعالیتی شناخته شد  ه است، یکی از مراکز چند  گانه شهر بود  ه که مفهومی صرفاً خاطره ای و تاریخی د  ارد  . مکانی که گرد  شگران را برای بازد  ید   از گزید  ه آثار آن راهنمایی می کنند  . اما نوع مد  یریت و برنامه ریزی گرد  شگرانی به نام گرد  شگران شهری د  ر مکان مرکز، نشان از عد  م شناخت د  رست و حقیقی از این اند  ام مهم شهری د  ارد  . مرکز شهر کجاست و گرد  شگران شهری چه کسانی هستند  ؟ مرکز شهر، خوانشی از تمامیت شهر و نمود   منظرین شهر از حیث فرهنگ، اجتماع، روید  اد  ها و هویت بخشی به شهر است. د  ر راستای سیاست های گرد  شگری شهری، عد  م شناخت مفهوم و اهمیت مرکز شهر، شکافی محتوایی د  ر مد  یریت گرد  شگری شهری است. از این حیث بازخوانی مفهوم مرکز شهر و ارزش های آن د  ر جهت مد  یریت آگاهانه صنعت گرد  شگری شهری و برنامه ریزی زیرساخت های گرد  شگری برای شناخت گرد  شگران واقعی آن امری ضروری د  ر این حیطه فعالیتی است.