علی صفری آق قلعه

علی صفری آق قلعه

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۱۲ مورد از کل ۱۲ مورد.
۱.

منظومه خُنگارنامه، سروده 878 ق: منبعی مهم در تاریخ عثمانی، ظهور مشعشعیان، تاریخ هرمز و بحرین، سلاطین قره قویونلو و آق قویونلو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینه میراث دوره ۲۰ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۷۱) 51 - 79

کلیدواژه‌ها: خنگارنامه میرعلی بن مظفر طوسی میر معالی سلطان محمد فاتح تاریخ عثمانی تاریخ ایران مشعشعیان آق قویونلوها قراقویونلوها هرمز بحرین تلفظ های عامیانه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۵ تعداد دانلود : ۲۸۶
منظومه خنگارنامه یا خوانگارنامه سروده میرعلی بن مظفّر طوسی، متخلّص به «معالی» و «میر معالی» در سال 878ق به پادشاه عثمانی، سلطان محمّد فاتح پیشکش شده است. خنگارنامه از منابع مهمّ فارسی در تاریخ عثمانی و تاریخ برخی از سلسله های ایران و بین النّهرین، مانند آق قویونلوها و قراقویونلوها و همچنین برخی حکومت های محلّی، مانند مشعشعیان و حاکمان هرمز و بحرین است، امّا به دلیل اطّلاعات ناقصی که در فهرست نویسی نسخه منحصر بفرد آن ارائه شده، تاکنون در پژوهش های مرتبط با تاریخ ایران مورد توجّه قرار نگرفته است. در این مقاله به شناساندن سراینده، ویژگی های متن و اطّلاعات تاریخی و اجتماعی و زبانی مندرج در آن پرداخته شده است.
۲.

حلول الاَشکالِ محمود بن احمد متوله (؟)، اثری فارسی در طلسمات و خواتیم، نگاشته 544ق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینه میراث دوره ۱۹ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۶۹) 33 - 62

کلیدواژه‌ها: طلسمات علم خواتیم حلول الاشکال محمود بن احمد متولّه هرمس طم طم تنکلوشای قوفانی نهاوند متون فارسی

تعداد بازدید : ۵۲۳ تعداد دانلود : ۳۷۵
علم خواتیم یکی از شاخه های طلسمات است که درباره آن چند متن کهن عربی و فارسی بر جای مانده است. در این نوشته به معرّفی یکی از کهن ترین این آثار در زبان فارسی با نام حلول الاَشکال پرداخته شده که در حدود سال 544 ق توسّط محمود بن احمد متوله (متولّه؟) در شهر نهاوند نوشته شده است. چون نویسنده به چند مأخذ به عنوان منابع تألیف خود اشاره کرده، در مقاله حاضر این منابع نیز شناسایی، و برخی از ویژگی های زبانی اثر بررسی شده است.
۳.

یک فرمان سیورغالِ هودبری به زبان فارسی از اوزون حسن آق قویونلو در یک مرقّع خطّ و ملاحظاتی در باب گونه ها و شیوه های حفظ اسناد در گذشته(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینه میراث دوره ۱۸ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۶۶) 43 - 72

کلیدواژه‌ها: استیفا فرمان سیورغال هودبری قنلغا خوشنویسی اسناد آق قویونلو ها اوزون حسن

تعداد بازدید : ۲۹۹ تعداد دانلود : ۳۱۰
یکی از صورت های اعطای پاداش و معافیّت مالیاتی به نظامیان و ارکان دولت، سیورغال بوده که از اواخر سده هشتم تقریباً به جای اصطلاح پیشینِ اقطاع رواج یافت. استفاده از اصطلاح سیورغال با همین مفهوم تا دوره نادرشاه افشار در متون و اسناد دیده می شود امّا هنوز پژوهش فراگیری در این زمینه منتشر نشده است. در این مقاله ضمن انتشار یک سیورغال تازه یاب از دوره اوزون حسن، به برخی مباحث مرتبط با این اصطلاح پرداخته شده و شماری از اصلی ترین اجزای آن مورد بررسی قرار گرفته است. چون این سیورغال از نوع هودبری بوده است، تعریف این اصطلاح و برخی اصطلاحات و الفاظ حقوقی مندرج در سیورغال ها بیان شده است.
۴.

کتابُ الناصری فی ترجمهِ کتابِ القادری فی التّعبیر؛ ترجمه فارسی مورّخ 692ق (با نکاتی درباره اصل عربی کتاب و مؤلّفِ آن)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینه میراث دوره ۱۶ پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۶۳) 33 - 50

کلیدواژه‌ها: تعبیر خواب التعبیر القادری نصر بن یعقوب دینوری الناصری فی ترجمه کتاب القادری سراج الدّین عبدالعزیز الیزدی

تعداد بازدید : ۳۲۶ تعداد دانلود : ۲۴۸
یکی از کهن ترین متون عربی در زمینه تعبیر خواب التّعبیر القادری اثر نصر بن یعقوب دینوری نگاشته سال 397ق است. ترجمه فارسی کهنی از این کتاب با نام کتابُ الناصری فی ترجمه کتاب القادری فی التّعبیر توسّط سراج الدّین عبدالعزیز الیزدی در سال ۶۹۲ق به انجام رسیده که از دیدگاه زبان فارسی اهمیّت دارد. نسخه منحصربه فرد این ترجمه در سال های اخیر شناسایی شده و به همین دلیل در منابع تاریخ نگارش های فارسی بدان اشاره ای نشده است. در این مقاله، نخست به شناسایی اصل عربی و مؤلّف آن پرداخته شده و سپس، ترجمه فارسی و برخی از ویژگی های مهم آن مورد بررسی قرار گرفته است.
۵.

واژه های فارسی در دست نویسی مشکول از تفسیر سورآبادی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینه میراث دوره ۱۵پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۶۱) 73 - 100

کلیدواژه‌ها: تفسیر سورآبادی زبان فارسی واژه های فارسی ضبط های متفاوت با فرهنگ ها

تعداد بازدید : ۳۱۹ تعداد دانلود : ۲۸۷
فارسی زبانان در دوره اسلامی از خط عربی برای نگارش آثار خود استفاده کردند. برخی کاستی ها در این خط موجب شده است تا شماری از ضبط ها و ویژگی های زبانی، مخصوصاً در حوزه مصوّت ها و برخی صامت های خاص زبان فارسی، در آن خط منعکس نشود و بخشی از پژوهش های زبان شناختی مرتبط با زبان فارسی با کاستی هایی روبه رو شود. از سویی، آگاهی ما از ضبط بسیاری از واژه ها منحصر به شماری از لغت نامه ها است که بیشترآن ها متأخّرند، و بعضاً توسّط افرادی که گویشور فارسی نیستند نوشته شده اند. از سویی دیگر خوشبختانه در ادوار مختلف، نسخه هایی نگاشته شده که در آن ها حرکت گذاری حروف به دقّت انجام شده است و می توان از آن ها در تکمیل مطالعات زبانی بهره برگرفت. در این نوشته، یکی از این نسخه های مشکول که دست نویسی کهن از تفسیر سورآبادی است، مورد تحقیق قرار گرفته و ضبط واژه های دیریاب و شماری از ضبط های نسخه که با لغت نامه ها متفاوتند، بررسی شده است.
۶.

اسماعیلیان ایران و دانش استیفا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینه میراث دوره ۱۵ بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۶۰) 189 - 204

کلیدواژه‌ها: دانش استیفا اسماعیلیان ایران ابن سینا ناصرخسرو قبادیانی حسن صباح محمّد بن عبدالکریم شهرستانی نصیرالدین طوسی

تعداد بازدید : ۳۴۲ تعداد دانلود : ۲۴۸
درباره دانش استیفا و افراد و گروه هایی که بدان پرداخته اند هنوز پژوهش چندانی صورت نگرفته است. بر اساس شواهد تاریخی، اسماعیلیان ایران از جمله گروه هایی بودند که به این دانش پرداخته اند. در مقاله حاضر به تنی چند از دانشمندان دوره اسلامی پرداخته شده که هر یک به گونه ای با اسماعیلیه ارتباط داشته اند و آثاری در زمینه این دانش نگاشته یا با دانش استیفا آشنایی داشته اند.
۷.

شرح فارسی منظومه خلافیات نسفی؛ نسخه مورّخ 665ق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینه میراث دوره ۱۴ پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۵۹) 9 - 34

کلیدواژه‌ها: علم خلاف منظومه خلافیات عمر بن محمّد بن احمد نسفی شرح فارسی منظومه خلافیات

تعداد بازدید : ۲۸۲ تعداد دانلود : ۲۰۵
یکی از متون کهن زبان فارسی دستنویسی از شرح منظومه خلافیات است که به شماره 819 در مجموعه فیض الله افندی در کتابخانه ملّت (استانبول) نگهداری می شود. نسخه مورّخ 665ق و دارای 332 برگ است. اصل منظومه خلافیات از نجم الدّین ابوحفص عمر بن محمّد بن احمد نسفی (461 – 537ق) سروده 504ق است و شرح فارسی این اثر را شخصی ناشناس در میانه سال های 504ق تا 665ق به قلم آورده است. مطابق فهارس و کتاب شناسی ها، این اثر کهن ترین و احتمالاً تنها متن فارسی شناخته شده در موضوع خلافیات است. قدمت اثر در کنار حجم بالا و فراگیری قابل توجّهی که در موضوع خود دارد، آن را در جایگاهی قابل توجّه قرار داده و لذا شناسایی آن بایسته می نماید. در این مقاله نخست مختصری درباره دانش خلاف گفتگو شده و سپس درباره نجم الدّین عمر بن محمّد نسفی سراینده منظومه خلافیات و پس از آن درباره منظومه های آموزشی و نظم الخلافیات نسفی و شروح آن گفتگو شده و در نهایت به متن فارسی شرح خلافیات پرداخته شده است.
۸.

دو اثر فارسی در مجموعه 1511 کتابخانه ملی ملک مورخ 517- 519ق؛ با اشارتی به انتقال آثار شیعی و آموزش عربیت در نیشابور سده پنجم و ششم هجری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینه میراث دوره ۱۳ پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۵۷) 285 - 308

کلیدواژه‌ها: آموزش عربیّت حلقه آموزشی نیشابور انتقال آثار شیعی متون فارسی غنیه الشّهوات فی جمل الادوات ابونصر بن صاعد الالمعی تدبیر مبتدی احمدبن محمد المیدانی

تعداد بازدید : ۳۴۴ تعداد دانلود : ۲۵۶
نسخه 1511 کتابخانه ملی ملک مجموعه ای دارای آثاری مورخ میان سالهای 517 تا 519ق است. این مجموعه دارای متونی به زبانهای عربی و فارسی عمدتاً در زمینه آموزش عربیّت و ادبیات عربی و یک اثر در قراآت قرآنی و برخی مطالب پراکنده است. کاتبِ همه آثارِ مجموعه ابوجعفر محمدبن ابی الفضل الصایغی البیهقی است و از یادداشتهای وی دانسته می شود که نسخه را برای خودش کتابت کرده و عمده آنها را بر استادان فن خوانده است. وجود آثاری در آموزش فنون مختلف عربیّت، از جمله: نحو، عروض، قافیه، شرح معلقات و آثاری از این دست نشان می دهد که احتمالاً این آثار در آن دوره برای آموزش عربیّت در حوزه ادبی و البته دینی نیشابور رواج داشته اند. بنابراین، بررسی این مجموعه برای شناسایی آثار رایج در آموزش عربیّت نیشابور سده پنجم و ششم ارزشمند است. تنی چند از نویسندگان حلقه آموزشی نیشابور به آموزش و انتقال متون شیعی اهتمام داشته اند که موجب اهمیت این حلقه از دیدگاه پژوهش های شیعی است. از سویی با توجه به تاریخ کتابت مجموعه میان سالهای 517 519ق و اینکه دو اثر فارسی در آن درج شده می توان گفت که این مجموعه کهن ترین دستنویس تاریخ دار شناخته شده دارای آثار فارسی در ایران است.
۹.

فرهنگ کهن عربی به فارسی در مجموعه 6788 کتابخانه مجلس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینه میراث دوره ۱۲ بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۵۴) 215 - 230

کلیدواژه‌ها: زبان فارسی فرهنگ نویسی فرهنگ کهن عربی به فارسی گویش ماوراالنهری نسخه خطی

تعداد بازدید : ۲۲۵ تعداد دانلود : ۲۲۳
بخشی از پژوهش های مرتبط با زبان فارسی و فرهنگ نویسی بر پایه لغتنام ه های کهن دوزبانه و به ویژه لغتنامه های عربی به فارسی استوار است. بنابراین، شناسایی این لغتنامه ها از بایسته های پژوهشی در این زمینه است. در نوشته کنونی به بررسی یکی از این فرهنگ ها مندرج مجموعه 6788 کتابخانه مجلس پرداخته شده است. چون نسخه شناخته شده این فرهنگ از آغاز و پایان افتادگی دارد، اکنون از نام اثر و نویسنده آن آگاهی نداریم اما بررسی ها نشان می دهد که این اثر نمی تواند یکی از لغتنامه های شناخته شده باشد. کاربرد تعداد معدودی واژه ترکی و نیز کاربرد برخی از واژه های ویژه گویش ماوراالنهری نشان می دهد که این فرهنگ باید در همان منطقه نگاشته شده باشد. قرائنی در متن نشان می دهد که اثر پیش از سده ششم نگاشته نشده و ضمناً نسخه بازمانده از آن نیز در حدود سده ششم کتابت شده است و لذا می توان آن را حدوداً از آثار سده ششم دانست.
۱۱.

که چو خوش بنگری ای سرو روان ...(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینه میراث دوره ۱۰ بهار و تابستان ۱۳۹۱ شماره ۱ (پیاپی ۵۰) 107 - 132

کلیدواژه‌ها: نقد پاسخ نقد تحفهالعراقین خاقانی شروانی

تعداد بازدید : ۳۷۶ تعداد دانلود : ۲۳۳
این نوشته پاسخی است به نقدی با عنوان «گذری بر تحفهالعراقین خاقانی شروانی به کوشش علی صفری آق قلعه» به قلم آقای سعید مهدوی فر که در شماره 49 آینه میراث منتشر شده بود. در نوشته کنونی به اشتباهات منتقد و شیوه نادرستی که در نوشته خود در پیش گرفته بود پرداخته شده است.
۱۲.

اختلاف ختم الغرایب (= تحفه العراقین) دستنویس وین با چاپ دکتر یحیی قریب و احتمال تدوین متن در دو تحریر جداگانه توسط خود شاعر

نویسنده:
منبع: آینه میراث تابستان و پاییز ۱۳۸۵ شماره ۳۳ و ۳۴

کلیدواژه‌ها: خاقانی شروانی تحفه العراقین ختم الغرایب تحریرهای دوگانه تحفه العراقین دستنویس وین

تعداد بازدید : ۱۳۸۴ تعداد دانلود : ۶۸۲
تنها منظومه ای که افضل الدین بدیل بن علی خاقانی شروانی شاعر شهیر سده ششم هجری سروده ، مثنوی بلندی است شامل بیش از سه هزار بیت که آن را معمولا به نام تحفه العراقین می شناسیم . اخیرا دستنویسی کهن از این مثنوی (مورخ 593 هجری) متعلق به کتابخانه ملی اتریش توسط استاد ایرج افشار شناسایی و معرفی شد که نام اثر در دو موضوع صریحا به شکل «ختم الغرایب» ضبط شده است . ...

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان