سعید توکلی

زندگی و زنده ماندن گروههای تروریستی بخصوص القاعده،جذب اعضاء جدید در کنار از دست دادن کادر میباشد.واقعه یازده سپتامبر 2001 تاثیر غیرقابل انکاری بر فرایند عضوگیری گروهها گذاشت.در این مقاله به مدلهای عضوگیری،ویژگیهای نیرو،طبقه بندی اعضاء،مکان های عضویابی، ابزار عضوگیری نگاه مناسبی کرده وسپس به بررسی عضوگیری در قبل از یازده سپتامبر به تغییرات عضوگیری و محدودیتهای ایجادشده پس از یازده سپتامبر میپردازد. در نهایت روش عضوگیری القاعده در شرائط جدید و راهکارهای مقابله غربیها با آن بیان شده است.

مفهوم تروریسم از دیرباز در جوامع گوناگون مورد توجه حاکمیت و اقلیت بوده و متناسب با شرایط مختلف به کار رفته است. تعریف تروریسم قویاً به منافع دولت های قدرتمند تر و اینکه با چه رویکردی به آن نگاه شود، بستگی دارد. در حقیقت تروریسم عنوانی است که برای خشونت افراد، گروه ها و دولت های بدون حمایت قوی ترها به کار می رود. سازمان های تروریستی متناسب با اهداف و خواسته هایشان بر تغییر رژیم، تغییر منطقه و زمین، تغییر سیاسی، کنترل اجتماعی و حفظ وضع موجود متمرکز می شوند. هم چنین راهبردهای متعدد و مختلف سازمان های تروریستی فرسایش (نبرد خواسته ها)، ارعاب (حاکمیت ترور)، تحریک (برانگیختن فیوز)، ایذایی (خرابکاری صلح) و بالاترین پیشنهاد (متعصب علیه خائن) را شامل می شود که با توجه به موقعیت و شرایط خاص مورد استفاده قرار می گیرند.

سازمان های تروریستی مدرن به سوی ساختار شبکه ای و غیرمتمرکز گرایش دارند. این سازمان ها از ساختار سلسله مراتبی به سوی ساختار شبکه ای و پویا تغییر جهت داده اند. القاعده تا 11 سپتامبر از ساختار سلسله مراتبی بهره می گرفت، ولی پس از حمله آمریکا به افغانستان، به بازسازی سازمان خود پرداخت و از ساختار متمرکز به ساختار غیرمتمرکز و شبکه ای تمایل یافت. داعش دو ساختار اداری و تروریستی دارد. ساختار اداری آن متمرکز و سلسله مراتبی با رهبری منسجم بالا به پایین و سازمان تروریستی آن غیرمتمرکز و خودگردان است و براساس راهنمایی های ایدئولوژیک و پیام کاریزماتیک و حیات سلولی هسته ها ی خودگردان و خودکفا به انجام عملیات مشغول است. متحدان داعش نیز با اعلام بیعت با آن بر مبنای راهبرد ایدئولوژیک، اهداف عملیاتی خود را انتخاب و به انجام آن مبادرت می کردند. در نهایت سازمان های تروریستی مدرن به مرور ساختار خود را از سلسله مراتبی و متمرکز به سوی ساختار غیرمتمرکز، شبکه ای و خودگردان سوق دادند.