معصومه دانش شکیب

روش های رایج تفکیک و رتبه بندی بنگاﻩها در بورس تهران، از قابلیت اتکاء کمی برخوردار هستند و نتایج حاصل از آنها فاقد اعتبار می باشند. هدف از این مقاله ارائه مدلی ترکیبی برای تصمیم گیری است که عملکرد مالی شرکت ها را مورد ارزیابی قرار داده و روشی بهینه در حل مسئله رتبه بندی ارائه نماید. رویکرد مطرح شده بر مبنای تحلیل سلسله مراتبی فازی و تکنیک الویت بندی با تشابه به راﻩحل ایدﻩآل است؛ تحلیل سلسله مراتبی فازی در تعیین وزن و اهمیت معیارها (نسبت های مالی) مورد استفاده قرار می گیرد و رتبه بندی نهایی بنگاﻩها با استفاده از اوزان و ارزش مقداری نسبت های مالی، به وسیله تکنیک الویت بندی با تشابه به راﻩحل ایدﻩآل انجام می شود. این رویکرد ترکیبی در رتبه بندی و ارزیابی عملکرد مالی شرکت های صنعت سیمان بورس اوراق بهادار تهران (30 شرکت)، با استفاده از جداول و صورتهای مالی آنها در بازه زمانی 1380 تا 1386 بکار گرفته شد. همچنین نتایج حاصل از رویکرد ترکیبی با هر یک از دو تکنیک (ذکر شده در بالا) بطور جداگانه مورد مقایسه قرار گرفت؛ در نتیجه برتری و توان بالاتر رویکرد ترکیبی اثبات شد. با توجه به توان بالاتر این رویکرد، نتیجه حاصل از این پژوهش برای سرمایه گذاران بسیار راهگشا خواهد بود. شرکت ها نیز می توانند جایگاه خود را در صنعت به درستی تشخیص دهند و استراتژی های لازم را جهت حفظ یا بهبود آن بکار گیرند.

در کشورهای درحالتوسعه، صنایع کوچک و متوسط عامل راهبردی برای توسعه اقتصادی، اشتغالزایی و رقابتپذیری صنایع میباشند. در ایران باوجوداینکه بیش از 90 درصد صنایع را بنگاههای کوچک و متوسط تشکیل میدهند، اما این بنگاهها نتوانستهاند سهم قابلتوجهی در ایجاد ارزشافزوده داشته باشند و از کمبودهای شدید رنج میبرند. پژوهش حاضر پس از بررسی عوامل مؤثر بر توسعه بنگاههای کوچک و متوسط با توجه به مطالعات 25 سال اخیر و مصاحبه با اهل فن، مدلی برای توسعه خوشههای صنعتی (بهعنوان روشی برای توسعه بنگاههای کوچک و متوسط و کسب مزیت رقابتی) ارائه میکند. در این راستا از رویکرد سیستمهای پویا استفادهشده و روابط علت و معلولی بین متغیرها در نظر گرفتهشده است و اثر سیاستهای داخلی خوشه، سیاستهای سرمایهگذاری و مزیت رقابتی را موردبررسی قرار میدهد. نتایج حاصل از شبیهسازی و بررسی نشان میدهد که چنانچه سیاستهای در نظر گرفتهشده اعمال شوند، خوشه سریعتر رشد یافته و توسعه مییابد.

کارآفرینان بر اساس خصوصیات و توانایی های فردی شان، می توانند انگیزه های متفاوتی از راه اندازی کسب وکار داشته باشند. تصمیم به تأسیس یک شرکت جدید بر مبنای انگیزه های فردی و ذهنی و شرایط محیطی صورت می گیرد. هر چه افراد برای راه اندازی کسب وکار مصمم تر و با انگیزه تر باشند تعهد بیشتری به پروژه یا ایده کسب وکار داشته و در نتیجه بنگاه در آینده عملکرد موفقیت آمیزتری خواهد داشت. با توجه به ضرورت توسعه شرکت های دانش بنیان به عنوان موتور رشد اقتصادی کشور، در این مقاله با استفاده از روش کیو، عوامل انگیزشی راه اندازی شرکت های دانش بنیان که کارآفرینان در مورد میزان اهمیت آنها اتفاق نظر دارند و همچنین الگوهای متفاوت انگیزشی این کارآفرینان شناسایی شده است. ابتدا با مطالعه مقالات متعدد در پیشینه موضوع و مصاحبه با پنج پژوهشگر حوزه شناخت رفتار و انگیزش لیستی از عوامل انگیزشی کارآفرینان شرکت های دانش بنیان مشتمل بر 38 عبارت تهیه و برای کارآفرینان انواع مختلف شرکت های دانش بنیان ارسال شد. تحلیل مرتب سازی انگیزه های 30 مشارکت کننده از راه اندازی شرکت دانش بنیان، منجر به شناسایی پنج الگوی متفاوت انگیزشی شد که عبارتند از نوع دوستان، کنترل گرایان، توفیق طلبان، جستجوگران فرصت و پیروی کنندگان. علی رغم الگوهای انگیزشی شناسایی شده، کارآفرینان در مورد مهم یا غیرمهم بودن برخی عوامل انگیزشی اتفاق نظر داشتند. داشتن شبکه ارتباطی مؤثر با سایر کارآفرینان، مخترعان، دانشگاهیان، تولید کنندگان و سرمایه گذاران و استفاده از تحصیلات و تحقیقات علمی و تجاری سازی ایده و اختراع از انگیزه های مهم مشترک بین مشارکت کنندگان بوده و از طرف دیگر داشتن روابط دوستانه و سرخورده بودن از کار قبلی انگیزه های کم اهمیتی برای همه مشارکت کنندگان به شمار می رفتند. نتایج این پژوهش به سیاست گذاران کشور کمک می کند با تمرکز بر عوامل انگیزشی مشترک و متناسب با الگوهای متفاوت ذهنی افراد، سیاست های مناسبی جهت نیل به اقتصاد دانش بنیان تدوین نموده و تمهیداتی بیاندیشند که نرخ ایجاد این گونه بنگاه ها و شانس موفقیت آنها افزایش یابد.  

مدیران ستادی نقش کلیدی دربرنامه ریزی کلان و نظارت بر عملکرد نظام آموزش و پرورش ایفا می نمایند.ه دف مطالع ه حاض ر،شناسایی مؤلفه های اصلی شایستگی مدیران ستادی سطوح مختلف وزارت آموزش و پرورش جهت ارای ه م دلی از عوام ل،معیاره ا و ش اخصه ای شکل دهنده شایستگی مدیران ستادی م ی باش د؛برای تدوین چارچوب پژوهش، ابتدا ابعاد مفهوم شایستگی در سازمان آموزش و پرورش استان آذربایجان شرقی ازطریق مرور اسناد و مدارک، مطالعات کتابخانه ای با بهره گیری از فیش برداری استخراج گردید.سپس طی سه مرحله اجرای روش دلفی و بهره گیری از نظرهای 29 نفر از خبرگان آشنا به موضوع تحقیق مهم ترین ابعاد شایستگی در سازمان آموزش و پرورش استان آذربایجان شرقی شناسایی شد. در این مرحله از روش نمونه گیری گلوله برفی استفاده گردید.در مرحله بعد پس از تعیین حجم نمونه براساس جدول مورگان و روش نمونه گیری تصادفی ساده 218 نفر از مدیران و کارکنان ستادی (بدنه کارشناسی و بالاتر) سازمان آموزش و پرورش استان آذربایجان شرقی (یک اداره کل و پنج ناحیه) انتخاب شدند و ابعاد و عوامل شناسایی شده در قالب پرسش نامه ای در اختیار آن ها قرار گرفت. داده ها با روش مدل سازی معادلات ساختاری تجزیه و تحلیل شد. در نهایت مدل شایستگی مدیران ستادی سازمان آموزش و پرورش استان آذربایجان شرقی شامل 26 شایستگی مهم در چهار محور (شامل شایستگی های عملیاتی، شایستگی های اجتماعی، شایستگی های شناختی و فراشایستگی ها) طراحی گردیده وتفاوت در میزان اهمیت شایستگی ها برای مدیران ستادی سطوح عالی، میانی و پایه می باشد.

در عصر جهانی شدن و پیشرفت سریع فناوری، سرمایه انسانی به عنوان مهم ترین سرمایه سازمان ها قلمداد شده است. از این رو، هدف این پژوهش ارائه مدل ساختاری شایستگی های کلیدی منابع انسانی در شرکت توزیع نیروی برق کرمانشاه بوده است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نوع کمی می باشد. پس از بررسی ادبیات پژوهش و با استفاده از تجزیه وتحلیل و تفسیر 9 مصاحبه انجام شده با 9 نفر از خبرگان، 24 مقوله فرعی در قالب شش مقوله اصلی مدل ساختاری شایستگی های کلیدی منابع انسانی شناسایی شدند. در ادامه برای بررسی روابط بین مقوله های مدل ساختاری شایستگی های کلیدی منابع انسانی، از روش دیمتل خاکستری استفاده شد. همچنین از روش مدلسازی ساختاری تفسیری برای سطح بندی عوامل تشکیل دهنده مدل استفاده شد. بر اساس نتایج روش دیمتل خاکستری مشخص گردید شرایط مداخله گر روی شرایط علّی، شرایط علّی بر توجه به شایستگی وشرایط مداخله گر بر روی راهبردها تاثیر دارند، با توجه به نتایج روش مدلسازی ساختاری تفسیری، عامل های «شرایط زمینه ای»، «توجه به شایستگی»، «شرایط مداخله گر» و «پیامدها» دارای قدرت نفوذ و وابستگی زیادی هستند. همچنین متغیر «شرایط علّی» دارای قدرت نفوذ بالا و وابستگی پایینی است. بعلاوه، متغیر «راهبردها» دارای قدرت نفوذ پایین و وابستگی بالا است. نتایج پژوهش حاضر، راهنمای مناسبی برای برنامه ریزی شایستگی های کلیدی منابع انسانی در شرکت توزیع نیروی برق می باشد که می تواند مورد استفاده صنعت گران و پژوهشگران قرار گیرد.

کسب و کارهایی که قصد ورود به بازارهای بین المللی را دارند، باید در مدل کسب و کار خود، اصول اقتصاد دایره ای را اعمال نمایند تا هم به مزیت رقابتی جهانی دست یافته و هم ضمن تلاش برای حفظ محیط زیست، کارایی اقتصادی خود را افزایش دهند . اینترنت اشیا از جمله فناوری های صنعت 4.0 است که می تواند زمینه مناسبی را برای به اشتراک گذاری اطلاعات بین ذینفعان ایجاد کند. هرچند مزایای استفاده از فناوری اینترنت اشیا به منظور تحقق اقتصاد دایره ای غیرقابل انکار است، اما عدم توجه به چالش های موجود در این راه، سرعت گذار را کم کرده و کارآمدی استفاده از این فناوری را کاهش خواهد داد. لذا توجه به اهمیت موضوع، در این پژوهش موانع بکارگیری موثر فناوری اینترنت اشیا در اقتصاد دایره ای شناسایی و ارزیابی شد. ابتدا بر اساس مرور جامع ادبیات، همچنین مصاحبه با خبرگان، موانع اینترنت اشیا در اقتصاد دایره ای در 7 دسته اصلی موانع فنی، ساختاری و سازمانی، اقتصادی و قانونی، اجتماعی و فرهنگی، زیرساختی، محتوایی و انرژی طبقه بندی؛ و با بررسی گسترده، 53 مانع در این دسته ها، شناسایی شدند. سپس با استفاده از روش دلفی و طی 3 مرحله، موانع مورد نظر غربالگری شده و در نهایت، 30 مانع مورد پذیرش خبرگان قرار گرفت. سپس با استفاده از تکنیک دیمتل فازی، ضمن شناسایی روابط تأثیرگذاری و تأثیرپذیری بین موانع بکارگیری اینترنت اشیا در اقتصاد دایره ای در صنعت لوازم خانگی ایران، عامل توانایی شبکه بندی و اتصال اشیا به یکدیگر در مقیاس بزرگ (مانند شبکه های ابری) به عنوان با اهمیت ترین و در عین حال اثرگذارترین مانع شناخته شد.