مطالعه تطبیقی فناوری های آب کشی ( انباط المیاه )در کتاب الحیل فی الحروب ابن منکلی و کتاب الجامع بین العلم والعمل النافع فی صناعه الحیل جزری (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
گرچه برخی از اندیشه های موجود در آثار مکانیکی و مهندسی ریشه در شرق دور و هند و ایران باستان داشت، اما فناوری و مکانیک در جهان اسلام بیشترین جان مایه خود را از یونان باستان می گرفت. با توجه به اهمیت و کارایی دستگاه های آبکشی، ترجمه آثار یونانی مؤثرترین مسیر برای دست یابی به چنین تجهیزاتی بود. با حمایت دستگاه های حاکم در اقصا نقاط جهان اسلام، صنعتگرانی که غالباً سواد آکادمیک نداشتند به ساخت و بکار گیری دستگاه ها پرداختند. همراه با گسترش و اوج گیری علم و فناوری در دوره طلایی اسلام، دانشمندان بزرگی همچون بنوموسی و جزری و اسفزاری و راصد دمشقی و ... اقدام به ارتقاء دستگاه های یونانی-رومی و ابداع تجهیزات باقدرت و کارایی بیشتر و با عملکرد اتومات و خودکار نمودند. برای فهم میزان تأثیرپذیری این دانشمندان از دانش فنی پیشینیان بهترین مسیر مقایسه تجهیزات آن ها با تجهیزات کتاب های یونانی ترجمه شده به عربی است. کتاب الحیل فی الحروب می تواند نمونه ای از ترجمه ی کتاب های فناوری یونانی باشد که در بخش یازدهم آن به ساخت و استفاده از تعدادی دستگاه آبکشی پرداخته شده است. در این نوشتار قصد داریم با مقایسه دستگاه های آبکشی نسخه الحیل فی الحروب ترجمه ابن منکلی (778 قمری/1376 میلادی) با دستگاه های آبکشی کتاب الجامع بین العلم والعمل النافع فى صناعه الحیل جزری، ضمن بررسی دستگاه های کتاب الحیل فی الحروب ، تأثیر متون فناورانه ی یونانی با آثار علم الحیل تمدن اسلامی را بررسی نمائیم.A Comparative Study of Water-Lifting Technology in Mankali's Kitāb Al-Ḥiyal fī al-Ḥurūb With al-Jazarī’s Al-Jāmi‘bayn al-‘Ilm wa al-‘Amal al-Nāfi‘ fī Ṣinā‘at al-Ḥiyal
Although some of the ideas contained in mechanical and engineering works had roots in the Far East, India, and ancient Iran, technology and mechanics in the Islamic world drew most of their inspiration from ancient Greece. Given the importance and efficiency of irrigation devices, translating Greek works was the most effective way to obtain such equipment. With the support of the ruling authorities in various parts of the Islamic world, craftsmen, often lacking academic education, began to build and operate the devices. Along with the expansion and rise of science and technology in the Golden Age of Islam, great scientists such as Benoumousi, AL-Jazari, AL-Esfazari, AL-Rased Damashki, etc. took steps to improve Greco-Roman devices and invent equipment with greater power and efficiency, and with automatic and self-contained operation. To understand the extent to which these scientists were influenced by the technical knowledge of their predecessors, the best way is to compare their equipment with that of Greek books translated into Arabic. The book Al-Ḥiyal fī al-Ḥurūb can be an example of a translation of Greek technology books, in which the eleventh section discusses the construction and use of a number of irrigation devices. In this article, we intend to compare the rinsing devices of the version of Al-Ḥiyal fī al-Ḥurūb, translated by Ibn Mankali (778 AH/1376 AD), with the rinsing devices of Al-Jami' bin al-'ilm and al-'amal al-nafi' fi sana' Al-Ḥiyal by AL-Jazari, and to examine the devices of Al-Ḥiyal fī al-Ḥurūb, and to examine the influence of Greek technological texts on the works of Islamic civilization on the science of Al-Ḥiyal.
تبلیغات
