جستاری بر مفهوم معماری بومی مازندران در دورۀ معاصر؛ نمونۀ موردی: شهر ساری (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
بیان مسئله: پیدایشِ معماریِ بومی، خروجی کالبدی تعامل مؤلفه های جغرافیایی با مؤلفه های انسانی هر بوم است. در دوران سنتی، این تعامل، در یک فرایند تکاملی به پیش می رفت؛ اما با گذار از سنت به مدرنیته، این پیشرفت، دچار تحول شد. مؤلفه های سازنده بوم چیست و چگونه در دوره های مختلف بر شکل گیری معماری بومی استان مازندران تأثیر می گذارند؟هدف پژوهش: شناسایی مؤلفه های سازنده بوم و تأملی بر مفهوم معماری بومی خطه مازندران در دوره معاصر، هدف این پژوهش است. در این راستا، استخراج معیارها و زیرمعیارهای مؤثر بر پیدایش مصادیق کالبدی معماری بومی، اهداف فرعی بوده است.روش پژوهش: این پژوهش با رویکرد کیفی و با انتخاب شهر ساری به عنوان نمونه موردی، به شیوه تاریخی-تحلیلی انجام شده است. از فراترکیب ادبیات موضوع در بستر نرم افزار 20 MaxQDA برای شناسایی معیارها و زیرمعیارهای مؤثر بر پیدایش معماری بومی و از مقایسه زوجی، برای محاسبه وزن زیرمعیارها استفاده شده است. با نمونه گیری هدفمند و انجام مطالعات اسنادی و مشاهدات میدانی، مفهوم معماری بومی معاصر در خطه مازندران با بهره برداری ترکیبی از رویکردهای تحلیل درون سامانه ای و برون سامانه ای تشریح شده است.نتیجه گیری: نتایج پژوهش به شناسایی 43 زیرمعیار سازنده بوم ذیل 5 معیار در خوشه جغرافیایی و 7 معیار در خوشه انسانی منتج شده است. در نتیجه تحلیل های درون سامانه ای محله آب انبار نو در زمان خود 66. 628 امتیاز و محله بخش هشت در دوره معاصر 66 .197 امتیاز کسب کرده است. مقایسه برون سامانه ای این دو محله نشان داده که ناسازگاری مصادیق کالبدی دوره معاصر شهر ساری در 21 زیرمعیار از 43 زیرمعیار سازنده بوم از جمله زیرمعیارهای بارش و رطوبت، تابش و دما، وزش باد و تهویه و... از خوشه معیارهای جغرافیایی و زیرمعیارهای عادات و هنجارها، عرف و اخلاق، آداب و رسوم و... از خوشه معیارهای انسانی موجب ناهماهنگی معماری این دوره با مؤلفه های معماری بومی شده است.An Inquiry on the Concept of Vernacular Architecture of Mazandaran in the Contemporary Era (Case Study: Sari City)
Problem statement: The emergence of vernacular architecture is the physical manifestation of the interaction between geographical and human components within a given ecosystem. In traditional eras, this interaction evolved through a gradual process; however, the transition to modernity has transformed this progression. What are the constructive components of an ecosystem, and how have they influenced the formation of vernacular architecture in Mazandaran Province across different historical periods?Research objective: This study aims to identify the constructive components of an ecosystem and critically reflect on the concept of vernacular architecture in contemporary Mazandaran. Subsidiary objectives include extracting criteria and sub-criteria influencing physical manifestations of vernacular architecture.Research method: Employing a qualitative approach with a historical-analytical method, the city of Sari was selected as the case study. Meta-synthesis of literature was conducted using MaxQDA 20 to identify criteria and sub-criteria. Pairwise comparison was used to calculate sub-criteria weights. Through purposive sampling, documentary studies, and field observations, contemporary vernacular architecture in Mazandaran was analyzed using a combined Emic (insider perspective) and Etic (outsider perspective) framework.Conclusion: Results identify 43 constructive sub-criteria of the ecosystem, categorized under 5 geographical and 7 human criteria. Emic analysis reveals that the historic Āb-Anbār-e-No neighborhood scored 628. 66 points, while the contemporary Bakhsh-e-hasht scored 197.66. The etic comparison demonstrates incompatibility in contemporary sari’s physical manifestations due to misalignment with 21/ 43 sub-criteria, including precipitation & humidity, solar exposure & temperature, wind patterns & ventilation from geographical factors and habits & norms, customs & ethics, rituals & traditions from human factors causing dissonance with vernacular principles.
تبلیغات
