مسئله زن: مقایسه دو گفتمان اسلام سیاسی و بنیادگرایی
آرشیو
چکیده
اسلام سیاسی قرائتی از اسلام مبتنی بر ضرورت تشکیل حکومت (بر اساس شریعت) است. به عبارت دیگر، اسلام سیاسی به مرجعیت دین (و شریعت) در امور سیاسی و اجتماعی اعتقاد دارد. در مقابل اسلام سیاسی، اسلام غیرسیاسی وجود دارد که چنین دغدغه ای ندارد، هرچند به نوعی تعامل یا مداخله (نهاد) شریعت در سیاست اعتقاد داشته باشد. از آنجاکه اسلام سیاسی می تواند قرائت میانه رو داشته باشد، می توان بین این اصطلاح و بنیادگرایی تمایز قائل شد. اسلام سیاسی و بنیادگرایی همواره با مسئله زن روبرو بوده است. این مسئله فرع رویارویی این دو جریان با مدرنیته تلقی می شود. بنیادگرایان و تا حدی اسلام گرایان، نتوانسته اند هم نهادی سازوار از رویارویی سنت و تجدد و به شکل خاص مسئله زن، به دست دهند. برخی اندیشمندان بنیادگرایی دینی را با سه خصیصه معرفی کرده اند: طرحی برای کنترل زنان، رد کثرت گرایی و سعی در ادغام دین و سیاست . تفاوت اسلام سیاسی و بنیادگرایی در این زمینه آن است که اسلام سیاسی می تواند میانه رو و غیر رادیکال باشد و به درجاتی تجدد را برتابد. در پاسخ به این سؤال که دیدگاه اسلام سیاسی و بنیادگرایی نسبت به نقش و جایگاه زنان چیست و چه تفاوتی بین این دو گفتمان وجود دارد، فرضیه مقاله بر آن است که اسلام سیاسی شیعی، برخلاف بنیادگرایی سنی، سعی دارد نقش زنان در جامعه را برجسته کند؛ و بدین جهت، از قرائت هایی که به این برداشت کمک می کنند استقبال می نماید. تلقی این گفتمان نسبت به مسئله زن، تابعی از مسئله رویارویی با گفتمان تجدد است. اسلام سیاسی انقلابی بر مفاهیم ذیل ابتناء دارد: دیگرسازی نسبت به غرب، توسل به ابزارهای سیاسی و نظامی برای رسیدن به منافع ملی تعریف شده، ضدیت با صهیونیسم و کسب قدرت از طریق انقلاب. این نوشتار با ترجیح مبانی زمینه گرایانه (نسبت به روش متن گرایانه)، درصدد است از اصطلاحات روش و نظریه گفتمان بهره برد.The Issue of Women: A Comparison of the Discourses of Political Islam and Fundamentalism
Political Islam is an interpretation of Islam based on the necessity of forming a government (according to Sharia). In other words, Political Islam believes in the authority of religion (and Sharia) in political and social affairs. In contrast to Political Islam, there is non-political Islam, which has no such concerns—though it believes in some kind of interaction or intervention of Sharia in politics.Since Political Islam can take on a moderate interpretation, it is possible to distinguish between this term and fundamentalism. Both Political Islam and fundamentalism have consistently faced the issue of women. This issue is considered a subset of their confrontation with modernity. Fundamentalists—and to some Islamists—have failed to present a coherent synthesis in the face of tradition and modernity, particularly regarding the issue of women.Some scholars have characterized religious fundamentalism with three features: a plan for controlling women, rejection of pluralism, and an effort to integrate religion and politics. The difference between Political Islam and fundamentalism in this regard is that Political Islam can be moderate and non-radical and, to some extent, accept aspects of modernity.In response to the question of what Political Islam and fundamentalism think about the role and status of women—and what differences exist between these two discourses—the hypothesis of this article is that Shiite Political Islam, unlike Sunni fundamentalism, tries to highlight the role of women in society. Therefore, it welcomes interpretations that support this view. The perception of this discourse regarding the issue of women is a function of its confrontation with the discourse of modernity.Revolutionary Political Islam is based on the following concepts: othering in relation to the West, the use of political and military tools to achieve defined national interests, opposition to Zionism, and the acquisition of power through revolution. This paper, preferring a context-oriented approach (over a text-oriented method), seeks to utilize the terminology of discourse theory and methodology.
تبلیغات
