پژواک جامعه

زید بن علی بن الحسین، فرزند امام چهارم شیعیان، به دلیل فشار حکومت اموی، علیه حاکم وقت یعنی هشام بن عبدالملک، دست به قیام مسلحانه زد . قیام زید، یکی از بزرگترین قیام ها علیه حکومت اموی بود که در سال ۱۲۱_۱۲۲ هجری، به منظور امر به معروف و نهی از منکر، و نیز گرفتن انتقام شهدای کربلا در کوفه به وقوع پیوست. این قیام توانست ضربه ای مهلک به بدنه حکومت خاندان اموی وارد کند. پژوهش حاضر درصدد است تا با نشان دادن شخصیت زید بن علی و انگیزه های او در قیام علیه امویان، شرایط آن ایام را تداعی کند. در این مقاله با روشی توصیفی، چگونگی قیام زید بررسی و به این پرسش پاسخ داده می شود که چرا وی در نهضت خود از تمامی فرق اسلامی بهره جست؟ انگیزه وی از قیام علیه عمال حکومت اموی چه بود؟ آیا او در پس این کار خود، به دنبال دستیابی به خلافت بود، یا خیر؟ 

در بررسی اغلب رویداد ها در دوران باستان رد پایی از نقش نقش اشراف قابل مشاهده است. دوران هخامنشی هم از این قاعده استثنا نیست. از آنجا که آسیای صغیر و ساتراپ های آن نقش مهمی در امپراطوری ایفا می کردند در مقاله قصد داریم تا به بررسی دلایل تیسافرن در حمایت از اردشیر دوم پادشاه هخامنشی در نبرد با برادرش کوروش جوان بپردازیم. نتایج بدست آمده نشان می دهد بر خلاف تصور اغلب مورخان یونانی تیسافرن شخصیتی منفعت طلب نبوده و با توجه به تعهد او به امپراطوری و شخص اردشیر دوم در نبرد این دو برادر بر سر جانشینی تصمیم درست را گرفته است.

نائین با وجود قرار گرفتن در اقلیم جغرافیایی بیابانی و خشک، پیشینه تمدنی غنی دارد؛ به گونه ای که سابقه تاریخی آن به پیش از ورود اسلام به ایران برمی گردد.  با این وجود تحقیق مستقلی درباره تحولات این شهر انجام نشده است. اهالی این شهر همواره در برابر هجوم اقوام بیگانه همچون مغولان و بعدها تیمور و فرزندانش ایستادگی کردند. در دوره صفویان، نائین جزو توابع اصفهان قرار گرفت و این تغییر، موجب رشد و شکوفایی این شهر شد. افزون بر این، تحولات سیاسی و اجتماعی نائین از دوره صفوی تا دوره قاجار تحت تأثیر ورود قبایل عرب عامری به این منطقه و فعالیت های آنان بود و همچنین درگیری های معروف به نعمتی و حیدری به این فعالیت ها دامن می زد. پس از خوگرفتن ایرانیان با تمدن جدید و مظاهر آن از دوره مشروطیت به بعد، نائین نیز تحت تأثیر این تحولات قرار گرفت و سیمای آن تغییر کرد. در این مقاله سعی شده است با بهره گیری از منابع متقدم و تحقیقات متأخر، ویژگی های طبیعی شهر، فرهنگ مردم نائین و روند تحولات سیاسی و اجتماعی این شهر در دوره زمانی ورود اسلام تا دوره پهلوی بررسی شود.

این تحقیق در پی پاسخ به این پرسش است که محله در زندگی شهرنشینان امروز چه جایگاهی دارد؟ و تفاوت های اقتصادی میان محله ها چگونه شکل می گیرد؟ بر پایه نتایج تحقیق محله یکی از ارکان اصلی شهر است که از قدیم ترین ایام تا کنون وجود داشته، سیر تطور و تحول تکاملی را پشت سر گذاشته و به یک انسجام و وحدتی دست یافته است. بازارچه، حمام، مسجد، دروازه های محلی و ... اجزای یک محله در گذشته بودند که اکنون برخی از آنها همچون حمام ها دیگر موجودیت ندارند. کارکردهای محلات بیشتر اجتماعی و فرهنگی بود. مردم محل با حضور در مسجد و دیگر امکان عمومی، فعالیت های اجتماعی انجام می دادند و این مهم در پرتو یک کلان مجموعه به نام محله قابلیت می یافت.

مسئله جدایی بریتانیا از اتحادیه اروپا  در برهه ای از زمان تبدیل به مهمترین مسئله در اتحادیه اروپا شده بود که در نهایت با رسیدن قدرت به حزب محافظه کار و شخص «بوریس جانسون» فرآیند جدایی بریتانیا با پشتوانه آرای مردمی از اتحادیه اروپا آغاز شد و نهایتا در تاریخ ۳۱ ژانویه سال ۲۰۲۰ از اتحادیه اروپا جدا شد . این پژوهش به تحلیل مواضع احزاب چپ گرای انگلستان در مورد اتحادیه اروپا و موضع این احزاب در موضوع برگزیت می پردازد.این پژوهش به علل موافقت و مخالفت احزاب چپ گرای انگلستان با اتحاد اروپا و اینکه این موافقت ها و مخالفت ها در چه زمینه هایی صورت گرفته است خواهد پرداخت و این تحقیق نشان خواهد خواهد داد که چه سیاستی از سوی احزاب مختلف این کشور در قبال اتحادیه اروپا اتخاذ شده و در دست آخر شناخت خوبی به خواننده در زمینه تفکرات احزاب  چپ انگلیسی در قبال اتحادیه اروپا وهمگرایی اروپایی، خواهد داد که این مهم ما را در درک تحولات حال و آینده در اروپا به طور اعم و انگلستان به طور اخص یاری خواهد داد. روش پژوهش، رویکردی تحلیلی_توصیفی است. جمع آوری داده ها به روش کتابخانه ای و مرور اسنادی صورت گرفته است. نگارنده پس از بیان مفاهیم اصلی پژوهش(احزاب چپ انگلستان و اتحادیه اروپا) به تحلیل و توصیف مواضع احزاب چپ انگلستان با اتکا به مانیفست های آنها می پردازد.  بر اساس نتایج تحقیق، احزاب چپ انگلستان در کنار تأکید بر اصلاح ساختار اتحادیه اروپا، همچنان آنرا به مثابه ساختاری مفید برای چندجانبه گرایی و بین الملل گرایی، هوادار ماندن در اتحاد اروپا یا حداقل حفظ ارتباط گسترده با آن هستند.

مقاله حاضر در خصوص سکولاریسم و دینداری ، در ابتدا به تعریف مفهوم سکولاریسم پرداخته و نظریات جامعه شناسان مختلف در مورد روند سکولاریزه شدن اشاره گردیده است. سپس به سوال علم سکولار است یا علم دینی پاسخ داده شده است که به نظر می رسد جمع این دو امکان پذیر نباشد؛ چراکه اوصاف سکولار و دینی با تعریفی که از آنها ارائه می گردد، منافی یکدیگرند و موارد اختلاف علم سکولار و علم دینی بیان گردیده است. در انتها هم به بررسی نقش اندیشمندان و روشنفکران دینی موافق یا مخالف سکولاریسم، پرداخته شده است.

دیوید استاهل، تاریخ نگار اهل نیوزیلند است که در تحریر تاریخ نظامی آلمان در جنگ جهانی دوم تخصص خاصی دارد. او تحصیلاتش را در مقطع کارشناسی در دانشگاه موناش و کالج بوستون به پایان رساند و سپس مدرک کارشناسی ارشد مطالعات جنگ را از کینگز کالج لندن و دکترا را نیز در سال 2007 از دانشگاه هومبولت در برلین اخذ نمود. او در سال 2012 به دانشگاه نیو ساوت ولز کانبرا پیوست. استاهل چندین کتاب در مورد عملیات نظامی شش ماه اول جبهه شرقی (جنگ جهانی دوم)، نبرد کیف (۱۹۴۱)، نبرد مسکو و چندین کتاب در مورد جنگ آلمان نازی علیه اتحاد جماهیر شوروی (ازجمله عملیات تایفون و نبرد برای مسکو) نوشته است. او تجربیات ارزشمندی را در مورد تحلیل جنگ های جهانی دوم منتشر کرده که ازجمله آن ها، مقالات علمی اش است که در مجلات معتبر خارجی چاپ و منتشر می شوند. او در این مقاله، دوازده مورد از بهترین کتاب های منتشر شده در مورد جنگ های آلمان نازی-شوروی سوسیالیستی را در جنگ جهانی دوم تحلیل و بررسی می کند. امید است ترجمه این مقاله، بر معلومات خوانندگان بیفزاید و مترجمان و پژوهشگران را برای ترجمه و تحلیل کتاب های مطرح شده در این مقاله ترغیب نماید.

بسیاری از موسسات و مراکز پژوهشی، که ردیف بودجه دولتی دریافت می کنند، چندان توجهی به نحوه هزینه کرد آن در طرح های پژوهشی ندارند و بعضاً واگذاری این طرح ها، که عواید مالی خوبی برای نویسندگانش دارد، از طریق رانت و آشنایی صورت می گیرد. نقایص و ضعف های بنیادین این تحقیقات، هدررفت هزینه دولتی را نمایان می سازد. این در حالی است که محققان چیره دست برای انتشار دستاورهای تحقیقاتی شان با مضیقه مالی روبرو هستند. نمونه های زیادی از هدررفت مالی دولتی در موسسات وجود دارد؛ اما در اینجا صرفاً به کتاب «نهضت امام خمینی و دولت اسدالله علم» نوشته فرزاد سلیمانی از انتشارات عروج وابسته به موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی پرداخته می شود. بررسی محتوایی این کتاب نشان می دهد سوای نقایص ساختاری کتاب، به لحاظ محتوایی، آن گونه که نویسنده مدعی شده از اسناد تازه برای نگارش این کتاب استفاده کرده است، حرف جدیدی از این دوره تاریخی به میان نیامده و اطلاعات ارائه شده برای متخصصان حوزه انقلاب و تاریخ معاصر و علاقه مندان به آن، نکات تازه ای ندارد و تکرار گفته های محققان پیشین است.

با توجه به نقش سیاست خارجی جمهوری اسلامی از آغاز پیروزی انقلاب اسلامی در تحولات و معادلات جهان و تغییر و تحول ناشی از این سیاست، از کانونی ترین عناصر مورد توجه تحلیلگران حوزه سیاست در جهان بوده است. در این میان، روح الله رمضانی کتابی محققانه با عنوان چارچوب تحلیلی برای بررسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، نگاشته است. دیدگاه های نویسنده کتاب مذکور بیشتر تبیینی و تجویزی است؛ تبیینی از این حیث که در صدد توضیح، توصیف و تحلیل انگیزه ها، تصمیم ها، کنش ها و رفتار سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است و از سوی دیگر دیدگاه های او تجویزی است؛ چراکه وضعیت آرمانی و مطلوب سیاست خارجی ایران را ترسیم می کند و توصیه هایی در این زمینه دارد. در این مقاله سعی شده است با دیدگاهی نقادانه، این اثر بررسی شود.

این نوشته ترجمه مقاله ای در روزنامه واشنگتن پست، به قلم والری استراوس است که در سال 2013 به رشته تحریر در آمده است. استراوس در این مقاله به اثر کمدی روز تعطیل اثر فریس بولر می پردازد. در این داستان او ، به نقش معلم مشهور دبیرستانی در دهه 1930 میلادی در ایالات متحده می پردازد. تنوع تدریس رشته تاریخ در کلاس های درس تاریخ ایالات متحده محتوای این نوشته را تشکیل می دهد. مهمترین مسأله نویسنده، دوری کردن از روش تدریس ملالت آور درس تاریخ است و روش جدیدی از ارائه این درس در برخی نواحی ایالات متحده را به نمایش می گذارد.

علل بحرانهای سیاسی و اقتصادی در جوامعی چون ایران قبل از انقلاب تنها به دخالتهای استعماری محدود نمی شد؛ چرا که نفوذ و دخالت بیگانگان بدون وجود زمینه های داخلی ناممکن و یا دشوار است. هم ساختار پدرسالاری رژیم پهلوی که روابط قدرت را به شکل عمودی تعیین می کرد و هم ساختار افقی قدرت بین نخبگان و عوامل سیاسی مانع از رشد و توسعه یک اقتصاد ملی و شکوفا بود. از همین رو حتی اگر شاه و عوامل سیاسی او قصد ایجاد رشد و توسعه در نهادهای اقتصادی و خروج از بحرانهای سیاسی و اقتصادی را داشتند، این موضوع تحت الشعاع ساختار قدرت قرار می گرفت بدین ترتیب نظام سیاسی دوران پهلوی نشان داد که حتی شکوفایی اقتصاد ملی هم می تواند در خدمت علایق سیاسی حکومت پدرسالارانه شاه و خاندان او باشد. نگارنده سعی دارد تبعات اصلاحات را در دوره پهلوی دوم که مرتبط با قانون اصلاحات ارضی می باشد در مقاله ذیل که شیوه پژوهش آن تحلیلی- توصیفی است و برای نگارش آن از منابع کتابخانه ای با ابزار فیش برداری استفاده شده است را به بحث بگذارد.

اردکان، به عنوان پهناورترین منطقه استان یزد، از دیرباز آباد و سرزنده بوده و سکونتگاه بشری به شمار می رفته است. با این حال، از این شهر اطلاعات و داده های تاریخی بسیار کمی از دوره های باستان و حتی پس از اسلام تا حدود دوره صفویه باقی مانده است. در این پژوهش با استفاده از رویکرد توصیفی - تحلیلی و با اتکا به منابع و داده های تاریخی، تحولات سیاسی، تاریخی، اقتصادی و اجتماعی این شهر بررسی می شود. نتایج تحقیق نشان از غنای فرهنگی و وجود عناصر وحدت بخش قومی و مذهبی در اردکان دارد. چنانکه با وجود تنوع دینی و حضور بخشی از زرتشتی های ایران در این خطه، از گذشته روابط خوبی میان مسلمانان و زرتشتی ها برقرار بوده و زیست مسالمت آمیزی حاکم بوده است؛ با این حال، گزارش ها حکایت از این دارد که حاکمان و برخی مردم شهر با بابیان ساکن اردکان رفتار و برخوردی دشمنانه و خشن داشته اند.