مطالب مرتبط با کلیدواژه

امام رضا (ع)


۴۱.

نگاهی تحلیلی به تصحیح خداشناسی مردم توسط امام رضا(ع)•(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال اول زمستان ۱۳۹۲ شماره ۴ 8-25

کلیدواژه‌ها: خداشناسی قرآن کریم امام رضا (ع) زبان دین خفای الهی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۸ تعداد دانلود : ۲۷۷
توجه به روایت های رضوی نشان می دهد آن حضرت اعتقادهای نادرست مردم درباره خداوند را تصحیح کردند. عامه مردم از صفت های الهی، تلقی انسان وار در ذهن داشتند. از نظر آنان گویی خداوند همانند انسان خشمگین می شود یا علم می یابد. امام رضا (ع) با نفی انسان انگاری از خداوند، صفاتی همچون آمدن، مکر، استهزاء، خدعه، علم و ... را به گونه ای تفسیر کردند که مستلزم نقص در خداوند نباشد. در کنار این مسئله، در روایت های رضوی نوعی روش عمل گرایانه در اثبات خداوند قابل مشاهده است. همچنین ایشان مسئله خفا و احتجاب الهی را پاسخ داده و آن را ناشی از گناهان انسان دانستند. امروزه در فلسفه دین، مباحثی همچون ادله وجود خداوند، زبان دین و خفای الهی از زنده ترین مباحث به شمار می آیند و نظرهای متعددی در خصوص آنها ارائه شده است. این امور نشان می دهد توجه به روایت های نبوی و ولّی از جمله روایت های رضوی می تواند زمینه ای برای طرح دقیق تر باورهای خداشناسی به زبان امروزین فراهم آورد. این مقاله با روشی تحلیلی تلاش می کند برخی از موارد را با توجه به روایت های رضوی بیان کند.
۴۲.

موضع امام رضا(ع) در قبال حرکت های سیاسی علویان در زمان عباسیان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال اول زمستان ۱۳۹۲ شماره ۴ 26-57

کلیدواژه‌ها: امام رضا (ع) علویان عباسیان قیام حرکت سیاسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳۸ تعداد دانلود : ۴۲۷
یکی از پرسش های اساسی شیعه، موضع ائمه (ع) در قبال حرکت های سیاسی علویان در برابر خلفای وقت است. این مقاله ضمن بررسی زمینه های روی کار آمدن عباسیان و شرایط پس از به خلافت رسیدن آنان، مواضع امام رضا (ع) را در قبال حرکت ها و قیام های علویان مورد بررسی قرار می دهد. برای واکاوی مواضع امام رضا (ع) ، آگاهی از شرایط سیاسی، تاریخی خلافت عباسیان و وضعیت علویان در زمان آنها امری ضروری است. به همین منظور مهم ترین حرکت های سیاسی علویان از آغاز خلافت عباسی مورد بررسی قرار گرفته (خلافت منصور و قیام نفس زکیه، تأسیس سازمان وکالت، خلافت هادی و قیام حسین بن علی بن حسن، خلافت هارون و تشکیل دولت ادریسیان، علویان در زمان خلافت امین و مأمون) و موضع ائمه (ع) در قبال این حرکت ها بیان شده است. در انتهای بحث، به طور خاص قیام هایی که در زمان امام رضا (ع) صورت پذیرفته مورد بحث قرار می گیرند.
۴۳.

مطالعه ارتباط شناختی جشنواره وبلاگ نویسی رضوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال اول زمستان ۱۳۹۲ شماره ۴ 58-77

کلیدواژه‌ها: جشنواره رضوی ارتباطات وبلاگ وبنوشت امام رضا (ع)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۷ تعداد دانلود : ۲۱۳
جشنواره فرهنگی هنری امام رضا (ع) هر ساله با گستره بین المللی برگزار می شود و دارای بخش های متعددی است. بخش وبلاگ نویسی آن می تواند موضوع یک مطالعه ارتباط شناختی قرار گیرد. در این نوشتار با بهره گیری از روش اسنادی، ابتدا به نقد کلان جشنواره وبلاگ نویسی رضوی پرداخته شده و تراکم اطلاعاتی حاصل از ایجاد ده ها وبلاگ، به عنوان یک آسیب مطرح شده است. در ادامه و در بخش نقد خُرد، ضمن تحلیل و ارزیابی معیارهای سنجش ارائه شده، نشان داده می شود که مقوله پیام و شاخصه های زیرمجموعه آن، مورد کم توجهی متصدیان امر قرار گرفته است و نتیجه آن، اختصاص رتبه های برتر جشنواره به وبلاگ هایی است که از غنای محتوایی لازم برخوردار نیستند، امری که به فاصله گرفتن جوانان نخبه و صاحب اندیشه از چنین فضایی می انجامد. در ادامه با توجه به مؤلّفه های فرایند ارتباط، الگویی پیشنهادی برای سنجش علمی تر ارائه شده است.
۴۴.

امام حسین(ع) و حماسه عاشورا در فرهنگ رضوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال اول زمستان ۱۳۹۲ شماره ۴ 78-109

کلیدواژه‌ها: امام رضا (ع) امام حسین (ع) انقلاب قیام عاشورا کربلا حماسه حسینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۱۳ تعداد دانلود : ۵۲۸
ماخذ اصلی برای شناخت حقیقت انقلاب عاشورا، ابعاد شخصیت امام حسین (ع) و وظایف مسلمانان و شیعیان، گفتار و رفتار اهل بیت (ع) است. امام رضا (ع) در آشکار ساختن هویت دینی، درس ها و پیام های عاشورا و مسئولیت ها و وظایف مسلمانان تلاش و کوشش فراوان داشتند. بنابراین احادیث رضوی پیرامون قیام امام حسین (ع) ، سرمایه و گنجینه معتبر و مورد اعتماد برای عاشوراپژوهی و بهره برداری از انقلاب عاشورا است. مسئله مورد بررسی با روش توصیفی تحلیلی، شناخت ابعاد شخصیت سیدالشهدا (ع) و مسئولیت های مسلمانان در ارتباط با ایشان، بر اساس احادیث امام رضا (ع) است. ترجمه و تحلیل این احادیث در دو عنوان کلی «ویژگی های سیدالشهدا (ع) » و «مسئولیت ها و وظایف پیروان سیدالشهدا (ع) » تنظیم و تدوین شده و در اختیار پژوهشگران پیرامون قیام امام حسین (ع) قرار می گیرد. هدف این مقاله، بازشناسی حماسه حسینی مطابق بیان امام رضا (ع) بر اساس احادیث رضوی در منابع معتبر حدیثی، اسوه قرار دادن رفتار و گفتار امام حسین (ع) و حرکت در طریق رشد و کمال است.
۴۵.

امام رضا(ع) در مواجهه با اندیشه و عمل واقفیان•(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال اول زمستان ۱۳۹۲ شماره ۴ 144-169

کلیدواژه‌ها: امام رضا (ع) واقفیه امامت مهدویت قائم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۴ تعداد دانلود : ۲۹۹
گرچه توقف بر شخصی از اهل بیت (ع) به عنوان آخرین امام (ع) و مهدی منتظر (ع) ، مسئله بی سابقه و جدیدی نبوده اما گروهی از شیعیان که امام کاظم (ع) را مهدی و قائم منتظر می دانستند و بر همین اساس رحلت آن حضرت را منکر گشته و از پذیرش امامت حضرت رضا (ع) سر باز زدند با نام واقفیه یا واقفه شناخته شدند. این گروه به دلیل اینکه تهدیدی جدی برای تفکر اصیل شیعه به حساب می آمد کانون توجه و اهتمام امام رضا (ع) قرار گرفت و بخش وسیعی از توان و فرصت پیش روی حضرت را مصروف خود ساخت. به همین مناسبت، واکاوی ماهیت و شخصیت های جریان مذکور، از زوایای مختلفی مورد توجه پژوهشگران و تحلیلگران مطالعات اسلامی قرار گرفته است. گرچه در معرفی فرقه مذکور، آثار ارزشمند و قابل توجهی ارائه شده اما تحلیل روابط و مواضع متقابل واقفیه و امام رضا (ع) کمتر مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله، نگارنده از زاویه مذکور با روش توصیفی _ تحلیلی و با شیوه گردآوری کتابخانه ای در دو محور، بحث جریان واقفیه را مورد بررسی قرار داده است: 1. چیستی و کیستی واقفیه؛ 2. نحوه مواجهه امام رضا (ع) با این جریان.
۴۶.

زیرساخت های درونی ارتباط مؤثّر در احادیث امام رضا(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال دوم بهار ۱۳۹۳ شماره ۵ 34-64

کلیدواژه‌ها: ارتباط مؤثر زیرساخت های درونی مخاطب امام رضا (ع)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۳ تعداد دانلود : ۳۳۱
معصومان (ع) به عنوان تبیین کنندگان کلام وحی، در گفتار و رفتار خود با مخاطبان، به شیوه ای اثر بخش ارتباط برقرار می کردند. با بررسی احادیث ایشان، این شیوه ها را در شرایط گوناگون انتقال پیام می توان استخراج و دسته بندی کرد. هدف از تدوین این نوشتار استخراج و دسته بندی بعضی از عوامل و زیرساخت های درونی ارتباط مؤثّر در گفتار و رفتار امام رضا (ع) است. این عوامل در ابواب مختلف حدیثی امام (ع) و نه صرفاً ابواب تربیتی وجود دارد. این نکته مورد تأکید است که دوران امامت آن حضرت به خصوص تنوع سه دورة مختلف و به تبع آن مخاطبان مختلف این دوران می تواند الگویی برای شیوة رفتاری مدیران در عصر حاضر باشد. در این مقاله که به شیوة کتابخانه ای نگاشته شده، در چند عنوان به زیرساخت هایی چون ایمان و توکل به خدا، ایجاد آمادگی روحی و قلبی برای ارتباط با مخاطب و نیت اشاره شده و سپس به کسب دانش و اطلاعات قبلی که خود مشتمل بر چند بخش است پرداخته شد. بخشی، درونی و از خصوصیات فردی ناشی شده و بخشی، منبعث از کسب مهارت هایی چون مثبت نگری، توجه به رعایت ارزش ها، اعتمادآفرینی، سخن نیکو گفتن، گوش دادن پویا و استفادة به جا از سرزنش و غضب بوده که به آن نیز اشاره شده است.
۴۷.

عنصر محبت در فرهنگ رضوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال دوم بهار ۱۳۹۳ شماره ۵ 66-86

کلیدواژه‌ها: محبت قرآن عترت فرهنگ امام رضا (ع)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۶ تعداد دانلود : ۳۵۰
عنصر محبت در دنیای امروز یکی از گمشده های بشر و نواقص جوامع بشری است. با توسعة زندگی صنعتی و اشتغال های روزافزون مادی انسان، جنبه های معنوی و فطری به فراموشی سپرده شده است. فرهنگ حیات بخش رضوی که همان فرهنگ قرآن و عترت بوده، به دلیل فرابشری بودن و اتصال به وحی، هماهنگ با فطرت آدمیان نیز است. متفکران اسلامی در کتاب های اخلاقی و آموزه های رضوی به بحث های کلی و تا حدی دسته بندی موضوع ها پرداخته اند؛ اما تمرکز این مقاله بر تحلیل ابعاد یک موضوع خاص و ضروری بشر معاصر یعنی «محبت» استوار است. لذا به این پرسش اصلی پرداخته می شود که «ابعاد محبت در فرهنگ رضوی چیست؟» بدیهی است تأکید اصلی در این مقاله بر حکمت نظری و عملی مستفاد از آموزه های رضوی است تا رابطة توحیدی و محبانة انسان با پروردگار و در راستای آن با سایر مخلوقات ترسیم شود. لذا با مراجعة مسئله محورانه به منابع دینی (قرآن و روایت های معتبر) در پی کشف و تحلیل ابعاد مسئله بوده، برای نیل به این هدف، داده های لازم از منابع کتابخانه ای گردآوری شد و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. روش، تحلیلی توصیفی و شیوة گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای اسنادی است
۴۸.

خداشناسی در روایت های امام رضا(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال دوم بهار ۱۳۹۳ شماره ۵ 88-110

کلیدواژه‌ها: امام رضا (ع) خداشناسی حدیث روایت فرق غیرشیعه صفت های خداوند

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۵ تعداد دانلود : ۳۸۵
از اساسی ترین و ریشه ای ترین اعتقادهای یک مسلمان، توحید است که پیامبران الهی و اوصیاء آنها برای تقویت آن در میان مردمان تلاش می کردند و هدف آنها رساندن انسان ها به توحید نظری و عملی بوده است. نوشتار حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و شیوة جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای، به چند روایت از امام رضا (ع) (و نیز معصومان (ع) دیگر) استناد می کند که در آن، عالم آل محمد (ص) کج فهمی برخی فرقه های اسلامی از توحید را اصلاح کرده اند . اگر انسان، به خوبی توحید را در نظر و فکر بفهمد و مطابق آن عمل کند به یقین، به اصول دیگر نیز معتقد است و به تمامی بایدها و نبایدهای شریعت پای بند خواهد بود. مشکل بسیاری از ناهنجاری های فردی و اجتماعی بشر، نادانی یا ضعف در دانایی نسبت به خداوند و صفت های اوست که این مسئله منشأ دیگر اشکال ها و آفت های جهان بینی و ایدئولوژی، یعنی نداشتن شناخت یا شناخت ناقص هست ها و نیست ها و بایدها و نبایدها می شود. سؤال اصلی مقالة حاضر این است که مهم ترین اوصاف خداوند متعال یعنی ذات حضرت حق چیست؟ و آیا پاره ای از اوصاف نقل شده از فرقه های مسلمانان نسبت به خداوند متعال صحیح است؟
۴۹.

امامت امام رضا(ع)، امتدادی بارز برای امامت حضرت ابراهیم(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال دوم بهار ۱۳۹۳ شماره ۵ 112-140

کلیدواژه‌ها: حضرت ابراهیم (ع) تاریخ امامت امام رضا (ع) اهل بیت (ع) ذریة ابراهیم تمدن اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۴ تعداد دانلود : ۴۰۲
شخصیت ابراهیم (ع) در قرآن با ابعادی همچون «پدر و تبار عالی»، «پدرِ ذریه و امّت بسیار» و «صاحب دعا و دعوت های سرنوشت ساز» معرفی شده است. او پیامبر احتجاج های برهانی و پیشوای خردمند و محترم نزد ملل و نحل مختلف است و از جمله دعاهای حضرت ابراهیم (ع) ، داشتن ذریه ای مؤمن و مسلم و باقی ماندن زبانی گویا و صادق پس از اوست. از نگاه قرآن و روایت ها، نسل حضرت ابراهیم (ع) تا پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت ایشان امتداد یافته و در نهایت به امام رضا (ع) و البته چهار امام بعد رسیده است. اما موقعیت امام رضا (ع) در این بین، بارز و میان او و حضرت ابراهیم شباهت های متعددی مشهود است: امام رضا (ع) دارای مقامی شاخص در زمینة احتجاج ها و براهین فطری است و مناظره ها و جدال احسن او با دانشمندان ادیان، فصلی شاخص در تاریخ امامت است. دو امام مذکور همچنین در دو نقطه و موقعیت تمدنی زاده شده اند و دعوتشان، جنبه های سیاسی و تمدنی یافته است. این مقاله در پی بررسی تطبیقی سیرة این دو پیشوای بزرگ و بیان ابعادی از حساب و حکمتی است که در کار آن دو در تاریخ نبوت و امامت تعبیه شده است.
۵۰.

آداب مهمانی و میزبانی در سیره و تعالی م رض وی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال دوم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۶ 60-75

کلیدواژه‌ها: امام رضا (ع) آموزه های اسلامی سیره و تعالیم رضوی مهمانی و میزبانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۰ تعداد دانلود : ۲۷۴
شناخت منطق نظری و عملی امام رضا (ع) نه تنها ما را با شخصیت کم نظیر آن امام همام آشنا می سازد، بلکه در عرصة زندگی فردی و اجتماعی ما کاربرد عملی می یابد که ضرورتی بایسته است. یکی از عرصه های قابل توجه در زندگی اجتماعی ما، موضوع مهمانی و میزبانی است، از این رو باید با سیره و رهنمودهای آن حضرت در این عرصه آشنا شد تا بتوان زندگی خود را با زندگی آن حضرت تطبیق داد. این مقاله که در پاسخ به فراخوان «همایش علمی، پژوهشی جادة ولایت» سامان یافته، بر آن است تا با هدف بهره گیری از سیره و تعالیم امام رضا (ع) در خصوص آداب مهمانی و میزبانی و تأسی از آن حضرت در این بخش از زندگی اجتماعی، برخی از آداب و سن ّت های مهمانی و الگوهای رفتاری آن حضرت را در این باره به نمایش بگذارد.
۵۱.

مهم ترین آسیب های اعتقادی اثرگذار بر پیشبرد گفتمان توحید در عصر امام رضا(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال دوم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۶ 76-108

کلیدواژه‌ها: امام رضا (ع) توحید آسیب های اعتقادی معارف رضوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۶ تعداد دانلود : ۳۲۸
فرایند درک و تفسیر احادیث معصومین با زمینه های فکری، اجتماعی، تاریخی و فرهنگی که معصوم را احاطه کرده و سخن ایشان در آن جغرافیای خاص ایراد شده است، در ارتباط تنگاتنگ بوده و آشنایی با زمان، مکان، افراد و سایر اوضاع و شرایط، تأثیر بسزایی در کشف مراد و مقصود ایشان دارد. این مقاله به منظور فهم بهتر معارف رضوی در عرصه باور توحید بر آن است تا با معرفی مهم ترین آسیب های اعتقادی در این زمینه، به عنوان یکی از مؤلفه ها و قرائن صدور روایت های رضوی که در لایه های فرهنگی جامعه نفوذ کرده و فضایی چالشی در آن زمان ایجاد کرده بود، تأثیر غیر قابل انکار این چالش ها را در میراث احادیث رضوی گوشزد کرده و از این رهگذر زمینه درک بهتر معارف توحیدی امام علی بن موسی الرضا (ع) فراهم شود. بدین منظور با استفاده از روش توصیفی کتابخانه ای به استخراج آسیب های اعتقادی از متن روایت ها پرداخته شد. یافته های این بررسی نشان می دهد که انکار وجود صانع و ایجاد تردید در وجود او، تشبیه، تجسیم و ... ازجمله مهم ترین آسیب هایی هستند که فضای چالشی را در حوزه اعتقاد اسلامی و به خصوص معارف توحیدی به وجود آورده بود.
۵۲.

حیای پسندیده و ناپسند در کلام امام رضا(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال دوم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۶ 110-132

کلیدواژه‌ها: حیاء امام رضا (ع) انواع حیاء حیای زشت حیای زیبا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰۷ تعداد دانلود : ۳۳۵
آیا حیاء همیشه خوب است یا بد؟ حیاء در کجا خوب است و باید باحیاء بود و در کجا بد است و باید بی حیاء شد؟ برخی تصور می کنند حیاء همه جا زیبا، خوب و لازم است و هیچ جا نباید بی حیاء بود! این تصور غلط در بین برخی از متدینان مطرح است. در این نوشتار، جایگاه حیاء و بی حیایی و مفهوم و مصادیق آن بر اساس معارف رضوی (ع) تبیین می شود. مسئله بنیادین در این بررسی، استنباط پاسخ همین پرسش از احادیث امام رضا (ع) است. روش تحقیق، توصیفی تحلیلی است که با مطالعات و بررسی و واکاوی در کتاب های معتبر حدیثی انجام شده است. هدف، تبیین موضع جامع در ارتباط با موضوع «حیاء» است. تأمل در احادیث رضوی در مسئله حیاء، حاکی از گستره کاربرد این واژه است. حیاء در آن بخش از احادیث رضوی که مرتبط با اخلاق بوده، پهناور و دارای توسعه مفهومی است، ضرورت یا ممنوعیت حیاء بستگی به ریشه ها، کارکرد و آثار آن دارد. حیایی که ریشه آن ایمان به خدا و دستاورد آن مصونیت از گناه، دوری از وقاحت، دریدگی و پلیدی هاست و آنجا که انسان در پرتو ایمان به خدا، جهان را در محضر خدا می بیند و بر اساس آگاهی و خشیت الهی، حیاء می کند و از نافرمانی خدا پاک می شود، حیا مقدس، زیبا و مثبت است که آراستگی به آن ضرورت دارد؛ اما حیایی که مبتنی بر جهالت است و اثر آن بازماندن از دانش و رشد اجتماعی و ناتوانی در انجام و رعایت حقوق الهی بوده، زشت و منفی است که باید از آن پیراسته شد.
۵۳.

میراث تفسیری امام رضا(ع) در ذیل آیات الأحکام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال دوم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۶ 134-173

کلیدواژه‌ها: آیات الأحکام امام رضا (ع) طهارت نماز خمس مکاسب نکاح

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۵ تعداد دانلود : ۳۲۰
« آیات الأحکام » آیاتی از قرآن است که به تنهایی یا به کمک آیات دیگر، حکم یا احکامی از مسائل فقهی را به عنوان یکی از مهم ترین مباحث اسلامی در طول قرن ها، مورد گفتگو قرار داده است. بر اساس فرموده خداوند، پیامبر (ص) نخستین مفسر قرآن به شمار مى رود که وظیفه دارد آیات قرآن ازجمله آیات فقهى را براى مسلمانان تفسیر کند. پس از پیامبر اکرم (ص) ، اهل بیت (ع) نیز به تفسیر آیات فقهى قرآن پرداختند. ایشان توجهی خاص به بیان احکام الهی داشتند، فراوانی روایت های رسیده از آن بزرگواران، گواه این مدّعاست. از سوی دیگر ایشان عنایت ویژه بر مرجعیّت قرآن و لزوم استفاده از آن داشته اند. نتیجه طبیعی این دو آن است که « آیات الأحکام » مورد توجه ویژه اهل بیت (ع) قرار بگیرد. این مقاله می کوشد تا به منظور توجه دادن محققان به میراث گران قدر تفسیری امام رضا (ع) ، بخش هایی از این میراث تفسیری را که در ذیل آیات الأحکام آمده است، از منظر تفسیر و نه فقه بررسی کند.
۵۴.

نشانه شناسی حدیث شریف سلسلة الذهب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال دوم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۷ 33-52

کلیدواژه‌ها: نشانه شناسی امام رضا (ع) حدیث سلسلة الذهب روش تحلیل زبان شناسی متن هلیدی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۶ تعداد دانلود : ۳۹۸
احادیث مربوط به امام رضا (ع) با توجه به موقعیت تاریخی ویژه ای که در آن قرار داشتند بسیار حائز اهمیت است که در آن میان حدیث شریف سلسلة الذهب از حلاوت و بلاغت خاصی برخوردار است.لزوم مطالعه در عمق فرمایش های امام رضا (ع) مسئله ای مهم است که طی قرون گذشته اغلب با شهود عرفانی انجام می پذیرفت، با پیشرفت چشمگیر زبان شناسی غربی لزوم بررسی مجدد این احادیث با استفاده از مفاهیم دانش نشانه شناسی و زبان شناسی متن مورد توجه جدی قرار گرفت، به همین علت مقالة حاضر با بهره گیری از ظرفیت های دانش نشانه شناسی به بررسی این حدیث می پردازد. سؤال اصلی این است که ویژگی های ساختاری و انسجام متنی حدیث شریف سلسلة الذهب از لحاظ شکل گیری بافتار متنی و عوامل دخیل در آن چیست؟نوشتار پیش رو با استفاده از مفاهیمدانش نشانه شناسی در قالب مفاهیم عملیاتی شدة روش تحلیلزبان شناسانة هلیدی به بررسی ویژگی هایساختاری و انسجام متنیاین حدیث شریف می پردازد.از نتایج مطالعة حاضر این است که متن این حدیث شریف از لحاظ تمامی عناصر انسجام بخشی متن از دیدگاهتحلیلی هلیدی در بالاترین سطح ممکن قرار دارد.
۵۵.

تبیین شیوه های تربیتی امام رضا(ع) در راستای ایجاد سبک زندگی اسلامی بر مبنای تحلیل محتوای دعاهای صحیفة رضویه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال دوم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۷ 53-79

کلیدواژه‌ها: امام رضا (ع) دعا تربیت سبک زندگی تحلیل محتوا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۵ تعداد دانلود : ۵۰۴
یکی از مهم ترین وظایف ائمه اطهار (ع) ترویج معارف دین اسلام، بسترسازیبرای تعمیق این معارف و تربیت جامعة اسلامی برای نیل به کمال و سعادت است. بی شک این راهبرد از طریق اقدام های متعددی انجام می شده که یکی از آنها، آموزش دعا و ترویج آن به مناسبت های مختلف در راستای ایجاد سبک زندگی اسلامی در میان افراد جامعه است. در این مقاله تلاش بر این است تا با مطالعة روشمند و تحلیلی گزاره های بیان شده در ادعیة امام رضا (ع) ، نقش و کارکردهای این ابزار دینی و فطری در راستای تربیت افراد جامعة اسلامی، بازشناسی و استخراج شده و مُدل کلی و شیوه های تربیتی مدنظر آن امام (ع) ، برای چگونگی هدایت افراد و جامعة اسلامی، که همان تحقق سبک زندگی اسلامی است، تبیین شود. بدین منظور با استفاده از روش تحلیل محتوا، در ابتدا قالب های بیانی و جهت گیری های هر یک از ادعیة رضویه استخراج و طبقه بندی موضوعی شده و سپس به تجزیه و تحلیل آنها پرداخته ایم تا نظام حاکم بر این ادعیه را شناسایی کرده و به کشف راهکارهای تربیتی و بومی سازی آنها در نظام آموزشی جامعه و ترویج سبک زندگی اسلامی نائل شویم.
۵۶.

موانع و راهکارهای تحکیم نهادخانواده ازمنظر سیره و آموزه های رضوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال دوم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۷ 107-144

کلیدواژه‌ها: امام رضا (ع) نهاد خانواده تحکیم موانع راهکارها سیره و آموزه های رضوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۱ تعداد دانلود : ۴۴۵
عملکردخانواده به عنوان واحد اجتماعی، نقش انکارناپذیری در برقراری نحوة تعامل ها و واکنش های اجتماعی داشته و عملکرد سالم و سازنده، ضامن سلامت و نشاط جامعه خواهد بود. فرد، تحت تأثیر روابط سالم حاکم بر خانواده، شیوه های ارتباط پذیری و تعامل های سازنده با جامعه را یاد می گیرد. بر عکس، هرچه خانواده دارای عملکرد بد و آشفته باشد به همان نسبت سلامت آن جامعه بیشتر تهدید می شود. هدف اساسی مقالة حاضر بررسی موانع و راهکارهای تحکیم نهاد خانواده از منظر سیره و آموزه های رضوی بوده که به روش توصیفی و از نوع تحلیل اسنادی انجام شده است. در این ارتباط کلیة اطلاعات و منابع مربوط به موضوع گردآوری شده و به شیوة کیفی به ارائةیافته های پژوهشی پرداخته شده است. نتیجة بررسی نشان می دهد که پایبندی به آموزه های دینی و عمل به سیره و اندیشه های معصومین (ع) سد محکمی در برابر موانع تحکیم نهاد خانواده خواهد بود. برای تحکیم روابط میان اعضای خانواده باید با ایجاد فضایی عاطفی و با درک نیازها و خواسته های مشروع طرفین اقدام کرد. عمل به آموزه های دین مبین اسلام به ویژه سیره و آموزه های امام رضا (ع) به طور مستقیم رفتارهای فردی را کنترل می کند و به طور غیرمستقیم از طریق بهبود روابط بین اعضای خانواده، موجب استحکام بیشتر نهاد خانواده می شود.
۵۷.

سبک زندگی معنوی امام رضا(ع)؛ الگویی برای آرامش روانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال دوم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۷ 145-195

کلیدواژه‌ها: آرامش روانی سبک زندگی معنوی امام رضا (ع)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۰ تعداد دانلود : ۴۶۳
یکی از بارزترین ویژگی های شخصیتی امام رضا (ع) ارتباط عمیق معنوی ایشان با خداست که در کثرت عبادت وخویشتن داری حضرت تجلی کرده است. آن حضرت ، در زندگی، اصول معنویخاصی را رعایت کرده اند که به یقین با پیروی از سبک زندگی معنوی آن بزرگوار، انسانبه آرامش روحی و روانی خاصی می رسد. در این مقاله با بررسی زندگی امام رضا (ع) سعی شده است، به این سؤال پاسخ داده شود که چگونه امام هشتم (ع) در نهایت آرامش روانی به سر می بردند؟ یافته های این نوشتار نشان می دهدکه انسان با پیروی از سبک زندگی معنوی امام هشتم (ع) به خدا توکل خواهد کردوبا صبر در برابر مشکلات از آنچه خداوند به او داده است، راضی خواهد بود، زندگی را بر خود آسان خواهد گرفت و به آرامش روانیمی رسد. روش پژوهش در این نوشتار، کیفی مبتنی بر رویکرد توصیفی و تحلیلی است.
۵۸.

معرفی سنگ مقام های خاص امام رضا(ع) در یزد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال دوم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۷ 181-195

کلیدواژه‌ها: امام رضا (ع) کتیبه یزد قدمگاه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۹ تعداد دانلود : ۷۰۷
بناها و آثار به جا مانده از سفرتاریخی امام رضا (ع) در ایران همچون: قدمگاه ها، مساجد، کتیبه ها، سنگ نبشته ها، سکه ها و ... در طول تاریخ، فرهنگ رضوی را زنده نگه داشته است. سنگ مقام هایی که در قدمگاه ها نصب شده یکی از مهم ترین آثار ارزشمند مذهبی است که علاوه بر موثق کردن این هجرت، بسیاری از رویداد های تاریخی را برای ما بازگو می کنند. با بررسی قدمگاه ها و بازخوانی سنگ مقام های نصب شده در آن مکان می توان علاوه بر تعیین مسیر دقیق حرکت امام رضا (ع) در ایران، بر اعتبار و اهمیت جنبش تشیع در یزد پس از چند قرن از این هجرت با ساخت قدمگاه های منسوب به ایشان پی برد. با توجه به اینکه امام رضا (ع) در مسیر حرکت خود به مرو در شهر یزد و توابع آن (ابرکوه، خرانق، دهشیر، فراشاه و...) نیز توقف کوتاه مدتی داشته اند، در این مقاله سعی بر این شده به دو روش کتابخانه ای و میدانی به بررسی بناهایی که به قدوم مبارک امام (ع) متبرک شده و در یزد به نام «قدمگاه امام رضا (ع) » معروف شده است، مورد شناسایی قرار گیرد.
۵۹.

زخمه ای بر چنگِ دل شعشعة خورشید خراسان بر مثنوی «مادر آهوان» احمد عزیزی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال دوم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۸ 7-30

کلیدواژه‌ها: امام رضا (ع) کفش های مکاشفه احمد عزیزی شعر رضوی شعر معاصر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۹ تعداد دانلود : ۳۴۳
ادبیات شیعی با پرداختن به مضامین مذهبی و برخورداری از جایگاهی ویژه در نزد محبان خاندان عصمت و طهارت (ع) به جریانی پویا و پرشور مبدل شده است تا آموزه های آیینی ولایی را با نگاهی اخلاقی تربیتی و با زبانی هنری و مؤثر به نسل های نیازمند به آبشخور علم و اخلاق معصومین (ع) انتقال دهند و باورهای اه الی شیعه را به سوی آرمان های اصی ل و متعالی این راهنمایان به کمال انسانی، بهتر و بیشتر رهنمون سازند. از این منظر، در غربت قرنی که فریاد رسای فغان از رنجوری، گُنگ ترین آواز آدمی است و خوشه های امید در سکوتی تلخ، دَم از ناباروری می زنند و تبخالی از پژمردگی بر لبانشان منقش است، احمد عزیزی دل به امامی بسته است که بارگاه مقدس او مأمنِ بی پناهانی است که آهوی دل دردمند خویش را در جلوه های بی خار ادراکش، رها کرده اند و از پس ابرهای نیایش، چشم به باران اجابتی دوخته اند که خشکسالی لبخند آنان را طراوت بخشد. این نوشتار با نگاهی توصیفی تحلیلی به مثنوی «مادر آهوانِ» احمد عزیزی، به این پرسش پاسخ داده که سیمای امام رضا (ع) در آیینة اندیشة این شاعر متعهد چگونه بازتاب یافته است؟ بر اساس یافته های بررسی حاضر، این مثنوی نمادین، آوای سرگشتگی بی پناهانی است که هستی خویش را در تنگنای تنهایی و غربت به ضریح کرامت امام رضا (ع) دخیل بسته اند تا سوز دل دردمند خویش را از ستم پیشگی خودکامگان روزگار، با آن حضرت در میان نهند.
۶۰.

نقش و آثار مدیریت فرهنگی امام رضا(ع) بر جامعة شیعه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال دوم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۸ 31-56

کلیدواژه‌ها: امام رضا (ع) مدیریت فرهنگی شیعه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱۰ تعداد دانلود : ۵۱۹
مدیریت فرهنگی اسلامی به معنای تربیت انسان ها بر اساس آرمان های قرآن و اهل بیت (ع) است. در بینش شیعه، ضرورت و اهمیت مدیریت را باید در اصل استوار امامت جستجو کرد. در عصر امام رضا (ع) به ویژه با توجه به جریان ولایتعهدی فرصتی فراهم آمد تا ایشان با مدیریت فرهنگی، جان تازه ای به کالبد نیمه جان شیعه بخشیده و اسلام ناب محمدی را احیا کنند. بر این اساس، نوشتة حاضر با روش توصیفی تحلیلی با رویکرد روایی تاریخی به بررسی نقش و تأثیر مدیریت فرهنگی امام رضا (ع) بر جامعة شیعه پرداخته و نتایج را در قالب موارد ذیل بیان می دارد: نقش تعالی بخشی به جایگاه قرآن و اهل بیت (ع) در جامعه، احیاکنندگی سنت رسول خدا (ص) و ائمه اطهار (ع) ، تبیین و تثبیت به ویژه در اصل مهم امامت، بالندگی و توسعه بخشی، نخبه پروری، ساماندهی، حفاظت و هدایت، روشنگری، بصیرت افزایی و ... .