تمثیلات نوروز و اعتدال بهاری در اندیشه اسماعیلیه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جاویدان خرد بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۴۵
151 - 172
حوزههای تخصصی:
اعتدال بهاری، که در فارسی «نوروز» میخوانندش، هزاران سال است بشر را مجذوب خود داشته. پژوهش حاضر نشان میدهد نمودگار بهار و نوروز در ادبیات اسماعیلی، تقریباً در تمامی ادوار مهم تاریخی و در میراث ادبی سه گروه اصلی زبانی آن، عربی سرزمین های خاستگاه اسلام، فارسی سنّت های ایرانی و آسیای مرکزی، و زبان های متنوّع جنوب آسیایی در شبه قارهی هند و پاکستان، فراوان است. گفتنی است بسیاری از این نمونههای ادبی برای نخستین بار در این مقاله عرضه می گردند، زیرا تنها در نسخ خطی انتشارنایافته یا آثار نادر محفوظ در مجموعه های شخصی یافته می شوند. این پژوهش تأثیرات سنن منطقه ای را که موجب تنوّع ادبی در این ادبیات می شود، برمی رسد. استدلال این است که دو مضمون وحدت بخش در این سُنن پهناور رسوخ کرده: پدیده های بهاری به مثابه ی مثَل هایی از برکات امام زمان، و تقدّس-بخشی به آرایش بهاری زمین در زیّ رموزی که علم عالمَی روحانی و ورای تجربیات حسی را مینمایانند.