تفاوت های واژگانی

پژوهش حاضر به بررسی شباهت ها و تفاوت های واژگانی ترکی رایج در آبادی های ترکی زبانِ شهرستان ارزوئیه در استان کرمان و ترکی آذری گونه تبریزی پرداخته است. پیکره پژوهش از داده های موجود در نرم افزار اطلس ملی زبانی ایران  اقتباس شده است؛ اطلس زبانی ایران که در پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در حال تدوین است. این داده ها، به وسیله پرسشنامه ای مشتمل بر 105 واژه و پاره گفته و 36 جمله به روش مصاحبه رودرو از گویشوران ترکی زبان ساکن در آبادی های ترک زبان شهرستان ارزوئیه در استان کرمان گردآوری شده اند. پیکره این پژوهش شامل 860 واژه است. داده ها بر اساس مبنای نظری پژوهش، توصیف و تحلیل شده و با واژه های ترکی آذری گونه تبریزی مقایسه شده اند. مبنای مقایسه برای ترکی آذری، شمّ زبانی نگارنده و فرهنگ های ترکی است. ترکی رایج در شهرستان ارزوئیه استان کرمان، از جنبه واژگانی، شباهت های بسیاری با ترکی آذری گونه تبریزی دارد. تفاوت های واژگانی بین این دو گونه ترکی ناشی از معادل هایی است که گویشوران تحت تأثیر زبان فارسی محلی رایج در آن منطقه در گویش خود به کار می برند. به سبب آنکه هدف از پژوهش حاضر بررسی شباهت های واژگانی بین این دو گونه ترکی است، تفاوت های آوایی در این معادل های واژگانی، نادیده انگاشته می شوند. به طور کلی، شباهت های بسیار زیادِ معادل های واژگانی در زبان ترکی رایج در آبادی های ترکی زبانِ شهرستان ارزوئیه استان کرمان با معادل های زبان ترکی آذری گونه تبریزی، نشان می دهد که ترکیِ رایج در منطقه مورد بررسی، همانند ترکی آذری گونه تبریزی از شاخه اوغوز در خانواده زبان های ترکی تبار است. 

پژوهش در حوزه زبان و جنسیت از مطالعات نوین زبان شناسی اجتماعی است که در نتیجه تلاش فمینیست ها برای توازن جایگاه اجتماعی زنان و مردان صورت گرفت. پرداختن به این تفاوت ها در رفتار کلامی زنان و مردان سبب آگاهی بخشی و در نهایت اعتلای فرهنگی جامعه در مسیر مطلوب روابط انسانی می شود. آثار مکتوب به ویژه رمان نیز علاوه بر قابلیت بررسی زبان و جنسیت به عنوان ویژگی فرهنگی نویسنده، می تواند در بازشناسی نگرش جنسیتی یک اجتماع در محدوده زمانی و مکانی خاصی مؤثر باشد و بر همین اساس تمایز زبان نویسنده و شخصیت ها را در مقاطع تاریخی و ابعاد فرهنگی، به عنوان واقعیت زندگی انسانی- اجتماعی بررسی نماید. پژوهش حاضر به ارزیابی عملکرد نویسنده رمان درازنای شب در به کارگیری زبان جنسیتی می-پردازد و به طور ویژه بر تفاوت های واژگانی نظر دارد؛ داده های زبان شناسان و پژوهشگران درمورد برخی از تفاوت های مطرح واژگانی زنان و مردان، همچون کاربرد سوگندواژه ها، رنگ واژه ها، دشواژه ها، صفات و واژگان عاطفی، تعدیل گرها و تشدیدگرها جمع آوری گردید. سپس موارد مربوط به هر مؤلفه، از کل رمان استخراج و در نهایت با توجه به متغیرهای اجتماعی و بافت موقعیتی تجزیه و تحلیل شدند. نتیجه این بررسی حاکی از آن است که جمال میرصادقی صفات و واژگان عاطفی، تعدیل گرها و تشدیدگرها را مطابق با یافته های زبان شناسان به کار برده است، در حالی که تنوع رنگ واژه ها از منظر زبان شناختی جنسیتی، ضعیف ارزیابی شد. علاوه بر آن، اختلاف آماری کم، اما معناداری نشان می دهد که نویسنده علی رغم نظر زبان شناسان، سوگندواژه-ها و دشواژه های بیشتری در زبان زنان به کار گرفته است.