پژوهش دانش آموزی

درس تاریخ به واسطه نیاز به منابع مطالعاتی و روش و قواعد خاص خود، ارتباط نزدیکی با منابع کتابخانه ای دارد. دانش آموز جهت انجام تحقیقات با مراجعه به کتابخانه های عمومی با انبوهی از مراجع و کتاب های تاریخی، ادبی، جغرافیایی، اسناد، مدارک آرشیوی، نشریات و دیگر منابع مکتوب تاریخی که در کتابخانه ها موجود است،آشنا و در راستای بازسازی رویدادهای تاریخی مواد خام، داده های تحقیقی و شواهد تاریخی را گردآوری می کند. از سویی دیگر معلم تاریخ، با نظارت و راهنمایی از تحقیقات دانش آموزان، روش گردآوری اطلاعات از منابع و چگونگی فیش برداری و استفاده از آنها را به فراگیران آموزش می دهند. هدف از تحقیق پیش رو که به روش توصیفی – تحلیلی صورت گرفته این است تا نشان دهد که استفاده پژوهشی از محیط کتابخانه های عمومی یا مدرسه ای؛ زمینه تحقیقات تاریخی گسترده را در بین دانش آموزان فراهم می سازد. تحقیق حاضر علاوه بر ارائه یافته های پژوهش، می تواند مقدمه ای برای تحقیقات کیفی و تاریخی بیشتر در این زمینه باشد.

هدف: پژوهش حاضر، با هدف پرداختن به اهمیت و نقش کتابخانه های مدارس غیرانتفاعی دخترانه و پسرانه سما دوره متوسطه شهر تهران در جهت تأمین نیازهای پژوهشی انجام پذیرفته است و بررسی میزان پاسخ گویی کتابخانه های مدارس سما به نیازهای پژوهشی دانش آموزان خود، از مباحث مورد بررسی است. روش پژوهش: در این پژوهش از روش پیمایشی – کاربردی استفاده شده است. جامعه آماری 1400 نفر دانش آموزان             دبیرستان های سمای تهران می باشد و ابزار گردآوری اطلاعات پرسش نامه است. با بررسی پژوهش ها و منابع و پرسش نامه های موجود، پرسش نامه اولیه ای تهیه و جهت تعیین روایی صوری و محتوایی در بین 8 نفر از اساتید دانشگاه و متخصصان در رشته کتابداری توزیع و گردآوری گردید و برای برآورد پایایی نیز از فرمول آلفای کرونباخ (0.89 a=) استفاده گردید. برای سنجش داده ها از آمار توصیفی و در بخش آمار استنباطی از ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده شد. یافته ها: طبق جدول مورگان، نمونه آماری جامعه مذکور 302 نفر است که به منظور صحت داده ها، 360 پرسش نامه خود ساخته 34 سؤالی طراحی شده که به نظر اعتبار در پاسخ گویی 350 عدد آن قابل استناد است. پس از مطالعه و تحلیل داده ها مشخص شد که 1/35% بر این باور هستند که کتابخانه ها خیلی کم پاسخ گوی نیازهای پژوهشی دانش آموزان خود هستند، 40% معتقدند که این پاسخ گویی راکم، 9/14%  آن را متوسط و 10% دیگر نیز پاسخ گویی کتابخانه ها را زیاد ارزیابی کردند. نتیجه گیری: با توجه به پرسش مطرح شده و دیدگاه پاسخ دهندگان، میانگین نمرات 99/1 می باشد که از مقدار متوسط طیف لیکرت 5 ارزشی که 3 می باشد نیز پایین تر است و در نتیجه گیری این نظر سنجی نشان می دهد که کتابخانه های مدارس سما پاسخ گوی نیازهای پژوهشی دانش آموزان نمی باشند.

زمینه و اهداف: پژوهش سراهای دانش آموزی به عنوان مراکز علمی و پژوهشی مهم در توسعه و ارتقای توانایی های تحقیقاتی دانش آموزان نقش بسزایی دارند. با این حال، این مراکز با چالش های متعددی روبرو هستند که مانع از بهره وری کامل آنها می شود. هدف این پژوهش شناسایی چالش ها و فرصت های موجود در پژوهش سراهای دانش آموزی از دیدگاه مدیران این مراکز و ارائه راهکارهایی برای بهبود وضعیت آنها است.روش ها: این پژوهش از نوع کیفی و با رویکرد پدیدارشناسانه انجام شده است. برای جمع آوری اطلاعات، از مصاحبه های عمیق نیمه ساختاریافته با 15 مدیر پژوهش سراهای دانش آموزی استان آذربایجان شرقی استفاده شد. تحلیل داده ها با استفاده از روش هفت مرحله ای کلایزی انجام شد.یافته ها: یافته های این پژوهش نشان داد که پژوهش سراهای دانش آموزی با مشکلات متعددی از جمله کمبود تجهیزات، مشکلات مالی، عدم تخصص در شاخه های علمی، و بوروکراسی اداری مواجه هستند. همچنین، ضعف دانش و مهارت پژوهشی معلمان و دانش آموزان، عدم تناسب وظایف محول شده با حجم کار، و نبود شیوه نامه های اجرایی مناسب از دیگر چالش های اصلی این مراکز بودند.نتیجه گیری: برای بهبود عملکرد پژوهش سراهای دانش آموزی، نیاز به تخصیص منابع بیشتر، افزایش آموزش های تخصصی برای معلمان و دانش آموزان و تدوین شیوه نامه های اجرایی متناسب با نیازهای این مراکز وجود دارد. همچنین، توجه به حل مشکلات مالی و تسهیل در فرآیندهای اداری می تواند به ارتقای کیفیت فعالیت های پژوهشی در این مراکز کمک کند.کلمات کلیدی: پژوهش سراهای دانش آموزی، تجارب زیسته مدیران،