مدل گشتاورهای تعمیم یافته

بانک ها، یکی از مهم ترین نهادهای بازار پول و سرمایه، نقش ارزنده ای در توسعه اقتصادی دارند. رشد پرشتاب اقتصادی و افزایش رقابت بین بانک ها در تخصیص بهینه منابع مالی باعث شده است که قدرت بازاری نظام بانکی اهمیت زیادی داشته باشد. از این رو بانک ها بر آن هستند که با افزایش خلاقیت در استفاده از استراتژی های تنوع بخشی سپرده ها و متقاضیان تسهیلات بانکی بیشتری جذب کنند. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر استراتژی های تنوع درآمدی بر قدرت بازاری نظام بانکی است. به این ترتیب داده های 20 بانک در ایران طی دوره زمانی 1398- 1393 از صورت های مالی و یادداشت های پیوست جمع آوری شد. روش برازش پژوهش حاضر مدل گشتاور تعمیم یافته (GMM) است. قدرت بازاری بانک های موردبررسی از طریق شاخص لرنر اندازه گیری برای رسیدن به این هدف از تابع هزینه مرزی ترانسلوگ استفاده و سپس قدرت بازاری محاسبه شد. برای سنجش استراتژی های تنوع درآمدی از دو شاخص هریشمن هرفیندال تعدیل شده شامل تنوع درآمدی بهره ای(HHINOI)  و غیر بهره ای (HHINON) استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که استراتژی تنوع درآمدی غیر بهره ای بر قدرت بازاری نظام بانکی تأثیر مثبت و معناداری دارد؛ اما تأثیر استراتژی تنوع درآمدی بهره ای بر قدرت بازاری تأیید نشده است.

نظر به لزوم درک چگونگی اثرگذاری نااطمینانی درآمد نفت بر سایر متغیرهای اقتصاد کلان، در مطالعه حاضر تأثیر اثر نامتقارن صادرات نفت بر تولید ناخالص داخلی، بیکاری و توزیع درآمد در ایران پرداخته بررسی شد. برای این منظور، داده های مورد نیاز طی دوره 1401-1369 از بانک مرکزی گردآوری و با مدل گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد صادرات نفت از اثر نامتقارن بر تولیدناخالص داخلی، نرخ بیکاری و ضریب جینی برخوردار است. همچنین، تکانه مثبت صادرات نفت تأثیر معنادار مثبت قوی بر تولیدناخالص داخلی، تأثیر معنادار مثبت ضعیف بر نرخ بیکاری و تأثیر معنادار مثبت قوی بر ضریب جینی دارد. از آنجاکه نتایج تحقیق نشان داد که تکانه مثبت صادرات نفت از تأثیر معنادار مثبتی بر نرخ بیکاری برخوردار می باشد، به سیاست گذاران اقتصادی پیشنهاد می شود با برنامه ای منسجم از اثرات نامطلوب آن بر اشتغال جلوگیری نموده و با بسته های حمایتی، کاهش رفاه بیکاران جدید را تعدیل نمایند. در نهایت، از آنجاکه تکانه مثبت صادرات نفت از یک سو، از تأثیر معنادار مثبت بر تولیدناخالص داخلی برخوردار بوده و از سوی دیگر، باعث افزایش نابرابری درآمدی می شود، «رشد توأم با باز توزیع» و «رشد همراه با برابری بیشتر» می بایست در دستور کار برنامه ریزان کشور قرار گیرد. طبقه بندیJEL: C33, C36, D31, F43