بازار رسانه ای

ظهور فناوری های نوین ارتباطی سبب شد صنعت رسانه از چیرگی شرکت های بزرگ که توانایی های مالی بالا و دسترسی به امکانات گران قیمت را داشتند خارج شود و فعالیت شرکت های کوچک و کارآفرین با استفاده از این فناوری های جدید و ارزان امکان پذیر شود. در کشور ما نیز فعالیت های کارآفرینی در عرصه رسانه های دیجیتال با استقبال روبه رو شد، اما به رغم تلاش های متعدد، آمار موفقیت کارآفرینان ایرانی چندان چشمگیر نبوده است. پژوهش حاضر با هدف ارائه چارچوبی برای تجاری سازی نوآوری های این کارآفرینان، با رویکرد پژوهش کیفی و استفاده از مطالعه چند موردی و انجام تحلیل تِم اجرا شد. سوال این پژوهش این بود که چارچوب مورد نظر در بیان مسئله چه ویژگی هایی باید داشته باشد. جامعه پژوهش کارآفرینان رسانه ای در سطح کشور بوده اند که در تعریف بیان شده در پژوهش می گنجیدند. نمونه گیری نظری منجر به نمونه ای از پانزده کارآفرین شد که در پنج طبقه محصول فعالیت می کردند. مصاحبه نیز به عنوان ابزار جمع آوری داده استفاده شد. کدگذاری های باز، محوری و گزینشی به عمل آمد و دسته های مفهومی و مقوله ها از مصاحبه ها استخراج شدند. در نتیجه چارچوبی پنج عاملی شامل عوامل مربوط به منابع، شرکت، محصول و استراتژی به عنوان عوامل تحت کنترل کارآفرین و عوامل مربوط به زیرساخت به عنوان عامل غیرقابل کنترل، همراه با مقوله های مربوطه استخراج شد که بنیانی برای مطالعات آتی در زمینه تجاری سازی نوآوری های کارآفرینان رسانه ای فراهم می کند.

دینامیک های زمینه ای مولفه های ذاتی زیست بوم های رسانه ای هستند. این دینامیک ها بازارهای رسانه ای را شکل و زیست بوم های رسانه ای را توسعه می-دهند. این مقاله با استفاده از روش اسنادی و بکارگیری تکنیک تحلیل مضمون به بررسی ماهیت و چیستی این دینامیک ها برای زیست بوم رسانه ای ایران می-پردازد. یافته ها نشان می دهد که این دینامیک ها شامل کنشگران و تعاملات میان آن ها؛ مزیت های رقابتی؛ مولفه های شناختی و روانی؛ هنجارها و برهم-کنش میان بازارهاست. کنشگران رسانه ای شامل تولیدکنندگان؛ نهاد تنظیم گر؛ نهاد ناظر تنظیم گر؛ بازیگران دولتی/حاکمیتی و مصرف کنندگان هستند. همچنین، از جمله مزیت های رقابتی که عامل توسعه زیست بوم رسانه ای در ایران می شوند شامل کیفیت بالای تجربه دیداری و شنیداری؛ تعهد به هنجارها، ارزش ها و میراث فرهنگی بومی؛ تخصصی شدن؛ پایبندی به کپی-رایت؛ و راه اندازی و گسترش چهار گونه پلتفرم های محلی، فراملی (منطقه ای)، تعاملی و همگرا هستند. علاوه بر این، برخی مولفه های شناختی و روانی عبارتند از: وجود انگیزه و تعهد؛ حرفه ای گری؛ پایبندی به چارچوب ها و بنیان-های فرهنگی؛ استقلال سیاسی، اقتصادی و دولتی نهاد تنظیم گر و سواد رسانه-ای. این در حالی است که از جمله هنجارهای رشددهنده زیست بوم رسانه ای در ایران عبارتست از: پایبندی به مالکیت فکری؛ تکثر رسانه ای؛ تناسب و شایستگی تولیدکنندگان؛ احترام به کرامت انسانی؛ حفاظت از حریم خصوصی و حفاظت از خردسالان و زنان. همچنین رونق/کسادی کلی بازارهای تجاری؛ ارتباط تنگاتنگ بازارهای رسانه ای با هم و هم افزایی بازارهای رسانه ای مولفه-های دینامیک برهم کنش میان بازارهای مختلف به حساب می آیند. نتایج تحقیق نشان می دهد که الزاماً نیازمند سازوکارهایی برای اجرایی کردن هر سه گونه تنظیم گری رسانه ای شامل تنظیم گری دولتی، هم تنظیم گری و خودتنظیم-گری برای توسعه زیست بوم رسانه ای در ایران هستیم.