مصرف نمایشی

رفتارهای مصرفی انسان ها می تواند بر جنبه های مختلف زندگی اجتماعی و اقتصادی هم تأثیر بگذارد و هم تأثیر بپذیرد و میزان و نوع مصرف می تواند نشان دهنده مسائلی همچون سبک زندگی، طبقه و یا حتی نوع نگرش افراد باشد. گاهی انسان ها از طریق مصرف گرایی یا مصرف نمایشی بین خود و گروه های جامعه شکافی می سازند که از این شکاف برای تثبیت وضعیت اجتماعی خودشان استفاده می کنند. بر این اساس پژوهش حاضر با استفاده از روش نظریه زمینه ای به مطالعه ی تجربه ی مصرف نمایشی در بین زنان تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی(ره) در شهر مشهد پرداخته است. مشارکت کنندگان در پژوهش با روش نمونه گیری هدفمند و از بین زنان تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) شهر مشهد که در محدوده سنی 25 تا 40 سال بودند انتخاب شدند که بعد از انجام 20 مصاحبه یافته ها به اشباع نظری رسید. در نهایت متن مصاحبه ها در قالب بیش از 70 مفهوم، 10 مقوله عمده فرعی و یک مقوله هسته ای کدگذاری شد. یافته ها نشان داد که 10 مقوله محوری «ترس از طرد شدن»، «دید منفی به فقرا»، «پاداش های مصرف نمایشی»، «مجبور شدن خانواده ها برای تن دادن به مصرف نمایشی»، «احساس کمبود و حقارت »، «هم نوایی و همرنگ شدن»، «ارزش بیش از حد به ظاهر در گرو از بین بردن عزت نفس»، «ناتوانی مالی»، «مصرف نمایشی ابزاری برای رسیدن به آرزوها»، «فشارهای روحی و روانی» در شکل گیری مصرف نمایشی نقش دارند و مقوله ی هسته «مصرف نمایشی مکانیزمی برای مورد تأیید قرار گرفتن در جامعه» در بر گیرنده کل فرایند مصرف نمایشی است.

هدف: هدف از انجام این پژوهش، شناخت و فهم تجربه زیسته و مصرفی دانشجویان دختر در موضوع کاشت ناخن بود. روش: داده های مورد نیاز از طریق مصاحبه بدون ساختار با 11 نفر از آنهایی که ناخن کاشته اند، به دست آمد. جامعه مورد مطالعه در این پژوهش، دانشجویان دختر دانشگاه قم بوده است. روش استفاده در این پژوهش، پدیدارشناسی توصیفی کلایزی بود که مبتنی بر توصیف تجربیات شرکت کنندگان انجام می شود. یافته ها: یافته های این پژوهش در قالب چهار مقوله اصلی شامل «محرّکها و پیشرانهای کاشت ناخن»، «موانع و بازدارنده های کاشت ناخن»، «مزایا و منافع درک شده» و «معایب و آسیبهای درک شده» طبقه بندی شد که این چهار مقوله، شامل ۲۳ زیرمقوله فرعی است. تجربه غالب افراد، لذت بخشی حاصل از زیبایی یا همگرایی با مد و دوری از فشار جمع برای کاشت ناخن در کنار تحمل مشکلات و سختی های ناشی از کاشت ناخن، مانند محدودیتهای حرکتی و استفاده از انگشتان، هزینه های مالی و زمانی برای کاشت ناخن و هزینه های روانی حاصل از آن است. نتیجه گیری: کاشت ناخن در کنار منافع و مزایای ادراک شده توسط دختران، معایب و مضررات جدّی نیز دارد که غالباً مورد توجه مصرف کنندگان آن قرار نمی گیرد. علاوه بر نظر اکثر مراجع تقلید مبنی بر حرام بودن کاشت ناخن، نمی توان تأثیر منفی بر طهارت و آثار مترتب بر آن را انکار کرد. در نهایت اینکه، طراحی برنامه های فرهنگی و آگاه سازی خانمها به خصوص دختران جوان در خصوص عوارض و نتایج این رفتار، ضروری به نظر می رسد تا از گسترش بیشتر آن جلوگیری شود.