پرفشار جنب حاره آزور

پرفشار جنب حاره آزور بارزترین و دائمی ترین سیمای گردش وردسپهری در منطقه جنب حاره نیمکره شمالی و ایران به شمار می رود. بررسی آثار و منابع منتشرشده در رابطه با تغییرات پرفشار جنب حاره ای نشان می دهد که یک تحقیق جامع درباره تغییرات این پرفشار در فصول مختلف لازم است. افزایش یا کاهش شاخص شدت و شاخص گسترش شرقی و شمالی پرفشار جنب حاره در سطح ۵۰۰ هکتوپاسکال، تعیین کننده اصلی دوره های خشک و مرطوب در ایران است. ازاین رو هدف این مطالعه، تبیین تغییرات زمانی _ مکانی پرفشار جنب حاره و به عبارتی تعیین مرز شمالی و شرقی و همچنین شدت این سیستم در فصول مختلف بر روی ایران بوده است. بدین منظور داده های فرمت NC ارتفاع ژئوپتانسیل ساعت 12GMT طی یک دوره 68 ساله (1948- 2015) از پایگاه داده مرکز پیش بینی محیطی/ مرکز ملی پژوهش های جوی نوآ اخذ گردید و برای طبقه بندی فصلی و تهیه نقشه های مورد نظر در مراحل بعدی به فرمت های استاندارد و مورد نظرتبدیل شدند. نقشه و نمودارهای سری زمانی میانگین پرفشار جنب حاره در نیوار ایران بیانگر افزایش شاخص سطح و شدت در همه فصول باشد. شیب خط روند تمامی فصول افزایشی بوده و میانگین ارتفاع ژئوپتانسیل در نیوار ایران با آهنگ 87/5 ژئوپتانسیل متر در هر 10 سال افزایش یافته و در سال 2015 به حداکثر آنومالی مثبت رسیده است.

ورتکس قطبی و پرفشار جنب حاره آزور بارزترین و دائمی ترین سیمای گردش وردسپهری در نیمکره شمالی به شمار می رود و افزایش یا کاهش شاخص شدت و شاخص گسترش آنها در سطح ۵۰۰ هکتوپاسکال، از  عوامل اصلی تعیین کننده دوره های خشک و مرطوب در عرض های میانی و ایران است. ازاین رو هدف این مطالعه، تبیین تغییرات این دو سیستم در فصل زمستان و تابستان است. نقشه و نمودارهای سری زمانی میانگین ماهانه ورتکس قطبی و پرفشار جنب حاره در جو ایران نشانگر تغییرات قابل توجهی این دو عامل بوده است. نتایج نشان داد، شاخص سطح و شدت ورتکس قطبی دارای روند نزولی بوده است و معرف این سیستم، حدود 2 درجه به سمت عرض های جغرافیایی بالاتر پسروی کرده است. شاخص های پرفشار جنب حاره آزوردر فصل تابستان دارای روند افزایشی بوده است؛ بطوریکه در دهه آخر مطالعاتی حدود 97 در از مساحت کشور تحت سیطره این سیستم بوده است و معرف سیستم از عرض جغرافیایی 36.15 درجه در دهه اول به عرض 38.64 درجه در دهه آخر، پیشروی کرده است.

مقدمه:  با پیداش و شدت رو به افزایش پدیده تغییر اقلیم و تبع آن گرمایش جهانی در سال های اخیر وقوع امواج گرمایی همواره رو به افزایش بوده است. موج های گرمایی شدید از مهمترین بلایای آب و هوایی بوده که تاثیرات گسترده ای بر فعالیت های مختلف انسانی دارند و زمانی که از شدت و فراوانی بالایی برخوردار شوند می توانند معضلات عمده ای تولید نمایند. هدف:  هدف اصلی این پژوهش، تحلیل سینوپتیکی شهر اهواز در زمان رُخداد امواج گرم می باشد. روش شناسی:  در این راستا، از داده های روزانه ایستگاه سینوپتیک کلانشهر اهواز طی دوره آماری 60 ساله ( 1961 تا 2019 ) برای استخراج موج گرم استفاده شده  و روند سری زمانی آنها با استفاده ازدو آمار ناپارامتریک تخمینگر شیب sen و من کندال  مورد بررسی قرار گرفت. از داده های به دست آمده برای تحلیل و بررسی الگوهای جوی همدید مولد امواج گرم که شامل ارتفاع ژئوپتانسیل ترازهای جوی، 500، 850 و 700 هکتوپاسکال، فشار سطح زمین، و الگوی ضخامت ارتفاع ژئوپتانسیل بین سطوح 1000 و 500 میلی بار، از پایگاه جوی اقیانوسی ابالات متحده اخذ گردید استفاده شد. مراحل پردازش این داده ها در محیط نرم افزار GRADS قرارگرفت. قلمرو جغرافیایی پژوهش:  شهر اهواز در استان خوزستان یافته ها و بحث:  یافته ها در این ایستگاه ، بیانگر وجود یک روند افزایشی هم در فراوانی رخدادها و هم در تعداد روزهای گرم کلانشهر اهواز بوده است. در این پژوهش، 3 موج گرم (موج گرم 18-14 تیر 1389، موج گرم 14-8 مرداد 1391 و موج گرم 11-6 تیر 1396) در شهر اهواز شناسایی شد. نتیجه گیری: نتایج آن، با توجه به تحلیل های سینوپتکی موج های گرم شهر اهواز در ترازهای بالا حاکمیت پرفشار جنب حاره ای آزور شرایط را برای تابش شدید فراهم کرده و در سطح پایین نیز گسترش کم فشار عربستان باعث گرمایش شدید منطقه شده و توده هوای گرم عربستان را مکش می کند.