سرمایه گذار خرد

در این پژوهش کاربرد «سرمایه گذاری صنعت پایه» و وجود راهبرد توالی در میان سرمایه گذاران خرد بررسی شده است. به طورکلی در سرمایه گذاری سبک پایه، فرآیند انتخاب در دو مرحله صورت می گیرد. ابتدا سَ بک هدف و سپس یکی از اعضای آن سبک انتخاب می گردد. سبک هدف در این پژوهش صنعت است. به این ترتیب در سرمایه گذاری صنعت پایه، انتخاب سرمایه گذاری نه برحسب اطلاعات شرکت خاص، بلکه با توجه اطلاعات صنعت صورت می گیرد. نمونه موردبررسی شامل 22 صنعت در بورس اوراق بهادار تهران در سال های 1387 تا 1393 است. نتایج نشان می دهد که صنعت به عنوان «سَ بک» مورداستفاده سرمایه گذاران خرد است. ولی استفاده از راهبرد توالی در میان سرمایه گذاران خرد مشاهده نشده است و در مقابل استفاده از راهبرد معکوس مشاهده شده است. به نظر می رسد در سطح سبک صنعت، اخبار منفی اثرگذارتر است و رفتار توده وار به سمت فروش معنی دار است. شدت رفتار در سمت فروش می تواند ناشی از بدبینی سرمایه گذاران خرد باشد.

هدف از پژوهش حاضر، ارائه مدلی برای باور سرمایه گذاران، با توجه به ویژگی های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی کشور می باشد. به این منظور با توجه به رویکرد اکتشافی پژوهش و شرایط خاص سرمایه گذاری و بازار سرمایه کشور، از روش تحقیق کیفی و رویکرد مبتنی بر نظریه پردازی زمینه بنیان و جهت انتخاب مصاحبه شوندگان از روش نمونه گیری گلوله برفی استفاده شده است. در این راستا، با اخذ نظرات فعالان بازار سرمایه، به شناسایی باورهای عمده سرمایه گذاران خرد پرداخته شده و پس از انجام 24 مصاحبه و حصول اشباع نظری، "مدل باور سرمایه گذار" شامل شرایط علّی، عوامل مداخله گر، بستر، راهبردها و پیامدهای حاصل از راهبردهای تعیین شده، ارائه گردیده است. یافته های پژوهش نشان می دهد، در بستر موجود، عوامل«عدم تقارن اطلاعاتی، عدم آگاهی، عوامل فرهنگی، محدودیت ذهنی، عوامل اجتماعی و احساسات»به عنوان عوامل علّی، بر مقوله محوری (باور سرمایه گذار) و مقوله های «نظام آموزشی، سیستم های اطلاعاتی، عوامل سیاسی، فساد، رسانه و عدم کارایی مؤسسات مالی واسط»به عنوان عوامل مداخله گر، بر راهبردها و پیامدهای منتج از باور سرمایه گذارمؤثرند. به منظور غنای هر چه بیشتر مدل، راهبرد ها و پیامدها در دو سطح مطلوب و موجود طبقه بندی و تفسیر گردیده اند.

سرمایه گذاری سبک پایه از جمله نظریه های مطرح در حوزه مالی رفتاری است. در سرمایه گذاری سبک پایه، سرمایه گذاران ابتدا گزینه های سرمایه گذاری پیش رو را بر مبنای یک ویژگی مشترک گروه بندی کرده، سپس از گروه منتخب دارایی مد نظر را خریداری می کنند. این ویژگی مشترک «سبک» نامیده می شود که اساس گروه بندی است. در این پژوهش کاربرد «صنعت» به عنوان سبک در «سرمایه گذاری سبک پایه» بررسی شده است. همبستگی معاملات سرمایه گذاران خرد در سطح صنعت با کنترل متغیرهای اندازه و ارزش دفتری به ارزش بازار آزمون شده است. به منظور آزمون فرضیه های پژوهش، نمونه ای شامل 8 میلیون معامله منتسب به 335 شرکت به روش حذف سامان مند از بین شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در سال های 1387 تا 1393 انتخاب شده است. نتایج نشان می دهد که صنعت سبکی است که سرمایه گذاران خرد از آن برای انتخاب سهام استفاده می کنند. همچنین استفاده از سبک های اندازه و ارزش دفتری به بازار نیز رواج دارد.

حمایت از حقوق مصرف کنندگان بعنوان قشری که دارای ضعف اقتصادی و اطلاعاتی بوده و قدرت چانه زنی کمتری دارند، همواره مورد توجه قانونگذاران کشورهای مختلف بوده است. به جهت همین نقص هاست که همواره تاکید می گردد صرف تکیه به اصل آزادی قراردادی حافظ حقوق آنها نیست. این امر هم نسبت به مصرف کنندگان عادی بازار واقعی و هم مصرف کنندگان بازار مالی و در راس آن بازار سرمایه صادق است. سرمایه گذاران خرد یا مصرف کنندگان بورس اوراق بهادار به عنوان مهمترین بخش بازار سرمایه، اشخاصی هستند غیرمتخصص که اگرچه با هدف کسب درآمد اقدام به خریدوفروش اوراق بهادار در بورس می نمایند، ولی این فعالیت برای آنها جنبه شغل اصلی ندارد و به جهت ضعف های فوق، نیازمند حمایت های خاص قانونی هستند. از جمله حقوق مصرف کننده بورس، اعطایحق جبران خسارت و دادخواهی به آنها در برابر زیانهای احتمالی ای که از تقصیر سایر بازیگران بازار بورس به آنها وارد شده، می باشد که به نوعی حافظ سایر حقوق آنهاست و مهمتر از آن، جنبه پیشگیرانه نیز دارد. این حق در قانون بازار اوراق بهادار مصوب 1384 و دیگر کشورها مانند ایالات متحده امریکا و کشورهای اروپایی پیش بینی شده و صلاحیت رسیدگی به این امر به موجب ماده (36) آن، بعد از عدم سازش در کانون مربوطه، برعهده هیات داوری گذاشته شده است که برخلاف آنچه که در مورد داوری ها مرسوم بوده و رجوع به آن اختیاری می باشد، مراجعه به هیات داوری بورس اجباری است. این مقاله در پی آن است تا به این سوالات پاسخ دهد: مصرف کننده بورس کیست؟ شکل رسیدگی به دعوی جبران خسارت در بازار سرمایه چگونه است؟.