سواد رسانه ای

شبکه های ماهواره ای یکی از منابع قدرت نرم و بخش مهمی از زیربناهای ارتباطی دنیا هستند. گسترش ارتباطات و تبادل فرهنگ از طریق ماهواره ها، ورود ارزش های جدید و به تبع آن رفتارهای جدید را به دنبال دارد و به عنوان یک تهدید نرم می تواند به تدریج فرهنگ و هویت یک ملت را تغییر دهد. لذا ارزیابی تأثیرات عمیق این رسانه بر ابعاد گوناگون زندگی فردی و اجتماعی ضروری است. سؤال اصلی در این پژوهش این است که تهدیدات رسانه ای ماهواره های تلویزیونی چیست و راهکارهای مناسب جهت مقابله با آن ها کدام اند؟ برای پاسخ به این سؤال و گردآوری و تحلیل اطلاعات از دو روش «پیمایشی» با تکنیک پرسشنامه و روش «مصاحبه عمقی» با تکنیک «مصاحبه بسته یا هدایت شده» استفاده شده است. جامعه آماری در روش پیمایش «کلیه افراد بالای 18 سال شهر تهران که برنامه های شبکه های ماهواره ای را تماشا می کنند» و در روش مصاحبه عمقی «متخصصان حوزه های علوم ارتباطات و علوم سیاسی» بودند. یافته ها نشان می دهد که از مجموع 450 پاسخگو، بیشترین نسبت پاسخگویان با انواع تهدیدات ماهواره ای از قبیل «تهدیدات روانی، سیاسی و فرهنگی، اقتصادی و نظامی –امنیتی» «موافق» بوده اند و 3/33 درصد «میزان تهدید آفرینی ماهواره» را «متوسط» ارزیابی کرده اند. همچنین بیشترین نسبت آنان (1/43 درصد) بهترین شیوه برخورد با تهدیدات ماهواره را «بالا بردن سواد رسانه ای» دانسته اند. یافته های مصاحبه نیز مؤید آن است که برای مواجهه با ماهواره اتخاذ راهکارهای تنوع (فوق فعال) و تهاجمی (فعال) مناسب تر از راهکارهای انفعالی و حفظ وضع موجود است.

امروزه شیوع کرونا ویروس تبدیل به یک بحران بزرگ جهانی شده است و همه کشورهای جهان از جمله ایران را درگیر مشکلات خود نموده است. همه گیری کووید19 مسائل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی متعددی را که از نقش قابل بحث رسانه ها ناشی می شود، برجسته می کند. در این زمینه رسانه ها نقش جهانی را در ردیابی و به روز رسانی بیماری کرونا از طریق داشبورد به روز رسانی زنده داشتند. رسانه های جمعی نقشی ضروری در دنیای امروز دارند و می توانند بستری واحد برای همه ارتباطات بهداشت عمومی، دستورالعمل های جامع آموزش مراقبت های بهداشتی و استراتژی های فاصله گذاری اجتماعی قوی و در عین حال که همچنان ارتباطات اجتماعی را حفظ کنند، فراهم کنند. نوع رفتار رسانه های هر کشور در رویارویی با بحران های طبیعی و غیر طبیعی، یکی از موضوع های مهم در فرآیند مدیریت بحران است. فقدان وحدت رویه در عملکرد رسانه ها، به طور کلی، و رسانه های دولتی، به طور خاص در شرایط بحرانی، مدیریت افکار عمومی را با چالش روبه رو می کند. از عواقب شیوع کرونا ویروس ایجاد شایعات، هراس های اجتماعی و تغییرات سریع در سبک زندگی مردم است که داشتن سواد رسانه ای را در این دوران نشان میدهد. در این پژوهش، نقش رسانه های جمعی در بهداشت سلامت، بحران ها و هراس های اجتماعی به روش توصیفی و کتابخانه ای مورد بررسی قرار گرفت که نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان می دهد شبکه های اجتماعی خارجی بیشترین هراس اجتماعی در میان مردم داشتند و از طرفی از نتایج استنباط می شود که شبکه های اجتماعی نقش مهمی در تغییرات سبک زندگی و ارتباطات بهداشت عمومی شهروندان در فرآیند درگیری با کرونا دارند.

این پژوهش با هدف تعیین نقش سواد رسانه ای و باورهای معرفت شناختی در پذیرش فناوری معلمان ابتدایی صورت بوده است. روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه ی آماری این پژوهش، شامل کلیه ی معلمان دوره ی اول و دوم ابتدایی شهر یزد در سال تحصیلی 1400-1399 که جمعاً 2982 آموزگار بوده است ؛ از مجموع این جامعه ی آماری با استفاده از فرمول کوکران تعداد 353 نفر با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای گردآوری پرسشنامه ی پذیرش فناوری دیویس (1986) با پایایی 76/0، سواد رسانه ای پاتر(2010) و پایایی 81/0 و باورهای معرفت شناختی شومر (1992) با پایایی 76/0 بودند. روایی هر سه ابزار توسط محققان تایید شده بود. تحلیل داده های پژوهش با بهره گیری از روش های تحلیل همبستگی پیرسون، رگرسیون چندگانه انجام شدند. یافته های پژوهش نشان داد بین سواد رسانه ای و باورهای معرفت شناختی معلمان با پذیرش فناوری آنها همبستگی مثبت و معنی داری وجود دارد. در واقع هر چه قدر معلمان دوره ی ابتدایی از سواد رسانه ای و باورهای معرفت شناسی بالاتری بهره مند باشند، به همان میزان از پذیرش فناوری بالاتری برخوردار هستند. نتایج این پژوهش می تواند به طور مستقیم بر پذیرش دوره های آموزشی آنلاین آینده تأثیر بگذارد و طراحان دوره های مجازی قادرند به شکل مطلوبی از آن بهره مند شوند.

پژوهش حاضر با هدف مدلسازی نقش خود رهیابی و سواد رسانه ای در طفره روی مجازی انجام گرفت. این پژوهش از نظر راهبرد اصلی، کمی و از نظر تکنیک تحلیلی، توصیفی- همبستگی بود. جامعه آماری این مطالعه شامل دانشجویان تحصیلات تکمیلی بود. روش نمونه گیری از نوع در دسترس بود. حجم نمونه با توجه به مدل کرجسی- مورگان و با در نظر گرفتن خطای 05/0 =α، 620 نفر در نظر گرفته شد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه طفره روی مجازی بلا و همکاران (2006) (با پایایی 89/0=α)، پرسشنامه محقق ساخته خودرهیابی (با پایایی 95/0=α) و پرسشنامه سواد رسانه ای فلسفی (1393) (با پایایی 86/0=α)، استفاده شد. روایی محتوایی ابزارها با اعمال نظر ده نفر از خبرگان یادگیری الکترونیکی تأیید گردید. داده ها با رویکرد شبکه عصبی مصنوعی با روش پرسپترون چندلایه (MPL) تحلیل شد. نتایج نشان داد مدلسازی عوامل خودرهیابی و سواد رسانه ای در طفره روی مجازی دانشجویان دارای یک لایه ورودی با ده گره و یک لایه پنهان با چهار گره است و شبکه عصبی مصنوعی به خوبی قادر است پرش ها و روند طفره روی مجازی دانشجویان را از روی این دو متغیر و خرده مقیاس هایشان؛ پیش بینی نماید. تمامی ضریب های تاثیر لایه پنهان بر لایه خروجی در شبکه عصبی؛ منفی به دست آمده و از اینرو هرچه دانشجویان دارای مهارت خودرهیابی و سوادرسانه ای بالاتری باشند، کمتر به رفتار طفره روی مجازی می پردازند و بالعکس. بر این اساس می توان دریافت،  میزان سواد رسانه ای و خودرهیابی دانشجویان متغیرهایی هستند که توان پیش بینی میزان طفره روی مجازی دانشجویان را دارند. 

هدف پژوهش حاضر اثربخشی آموزش سواد رسانه ای بر استفاده مشکل زا از اینترنت، رفتارهای انحرافی و روابط با همسالان در دانش آموزان بود. طرح پژوهش، نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل و پیگیری یک ماهه بود. جامعه آماری، دانش آموزان دوره متوسطه دخترانه شهر تهران در سال تحصیلی 1399-1398 بودند که از این جامعه، تعداد 40 نفر به روش نمونه گیری دردسترس انتخاب و در دو گروه آزمایش (20 نفر) و گروه کنترل (20 نفر) به صورت تصادفی جایگزین شدند. گروه آزمایش تحت آموزش سواد رسانه ای به مدت 10 جلسه یک ساعته قرار گرفت و گروه کنترل در لیست انتظار باقی ماند. برای جمع آوری داده ها از مقیاس غربالگری استفاده پرخطر و مشکل-آفرین از اینترنت جلنچیک و همکاران، مقیاس رفتارهای انحرافی رستمی و فیروز راد و مقیاس روابط با همسالان ریگبی و اسلی استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با روش آماری تحلیل واریانس مختلط بر اساس نرم افزار SPSS.21 انجام گرفت. نتایج پژوهش تفاوت معناداری بین میانگین نمرات استفاده مشکل زا از اینترنت، رفتارهای انحرافی و روابط با همسالان در پس آزمون و پیگیری وجود دارد. بنابراین آموزش سواد رسانه ای تأثیر چمشگیری بر استفاده مشکل زا از اینترنت، رفتارهای انحرافی و روابط با همسالان در نوجوانان دارد و می توان از آن به عنوان روش مؤثر و مفیدی برای کاهش مشکلات اجتماعی و تحصیلی دانش آموزان سود جست.

هدف پژوهش حاضر تعیین نقش واسطه ای سبک های یادگیری در ارتباط بین سواد رسانه ای با رضایت تحصیلی دانشجویان بود. این پژوهش در زمره پژوهش های کاربردی و روش تحقیق توصیفی- همبستگی مبتنی بر مدل سازی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانشجویان رشته علوم تربیتی واحد الکترونیکی دانشگاه آزاد اسلامی در سال تحصیلی 1400-1399 بود. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده تعداد 204 دانشجو به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش، سه پرسشنامه استاندارد سبک های یادگیری فلدر و سولومون (1985)، سواد رسانه ای (فلسفی، 1393) و رضایت تحصیلی لنت و همکاران (2005) بود که روایی صوری و محتوایی پرسشنامه ها طبق نظر متخصصان و پایایی آنها به ترتیب با ضریب آلفای کرونباخ 76/0، 81/0 و 79/0 مورد تایید قرار گرفت. تجزیه و تحلیل فرضیه ها در نرم افزار Smart PLS3 و براساس مدل سازی معادلات ساختاری انجام شد. یافته های تحقیق نشان داد که سبک یادگیری با رضایت تحصیلی رابطه مستقیم دارد؛ سواد رسانه ای با رضایت تحصیلی رابطه مستقیم دارد؛ سواد رسانه ای با سبک یادگیری رابطه مستقیم دارد؛ سبک یادگیری در رابطه سواد رسانه ای بر رضایت تحصیلی نفش میانجی گری جزئی دارد؛ به این معنی که 3/45 درصد اثر کل سواد رسانه ای بر رضایت تحصیلی از طریق غیرمستقیم توسط متغیر میانجی سبک یادگیری تبیین می شود.

مقاله حاضر با هدف ارائه الگوی آموزش سواد رسانه ای برای معلمان انجام شد. این پژوهش به صورت کیفی با روش داده بنیاد اجرا شد. برای جمع آوری داده ها 28مصاحبه نیمه ساختاریافته با متخصصان علوم ارتباطات، علوم تربیتی و فعالان رسانه ای انجام شد. نمونه گیری به صورت هدفمند، تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. داده های حاصل از مصاحبه براساس کدگذاری نظریه داده بنیاد تحلیل شد. نتایج بدست آمده نشان داد به دلیل الزامات شغلی، تحولات اجتماعی و مخاطرات رسانه (عوامل علی) باید سواد رسانه ای در ابعاد دانش، نگرش و مهارت (پدیده محوری) به صورت آموزش های اولیه و ثانویه (راهبردها) به معلمان ارائه شود. سیاستگذاری ها ، تدوین برنامه و تامین مالی (بسترها) درکنار عوامل انگیزشی، شایستگی مدرسان، محتوا و تجهیزات (عوامل مداخله گر) موفقیت برنامه را تحت تاثیر قرار می دهد و پیامدهای فردی، شغلی و اجتماعی ایجاد خواهدکرد. الگوی تدوین شده می تواند در قالب چارچوبی علمی، برنامه ریزی برای آموزش سواد رسانه ای معلمان را در دانشگاه فرهنگیان و آموزش و پرورش تسهیل نماید.  

مطالعه حاضر با هدف رابطه بین سواد رسانه ای و پذیرش سیستم های اطلاعاتی با نقش واسطه ای انعطاف پذیری روانشناختی در معلمان دوره متوسطه انجام شد. روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل کلیه معلمان دوره متوسطه مشغول به تدریس شهرستان سیب و سوران در سال  تحصیلی 1401-1400 (260 نفر متوسطه اول و 180 نفر متوسطه دوم) بود. براساس جدول کرجسی و مورگان تعداد نمونه 205 نفر به عنوان نمونه انتخاب و پرسشنامه های انعطاف پذیری روانشناختی دنیس و وندروال ، پذیرش سیستم های اطلاعاتی فرجی و همکاران و سواد رسانه ای فلسفی را تکمیل کردند. تحلیل داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و روش تحلیل مسیر صورت گرفت. نتایج نشان داد: بین سواد رسانه ای و پذیرش سیستم های اطلاعاتی در معلمان دوره متوسطه شهرستان سیب و سوران رابطه معناداری وجود داشت. بین انعطاف پذیری روانشناختی و پذیرش سیستم های اطلاعاتی در معلمان دوره متوسطه شهرستان سیب و سوران رابطه معناداری وجود دارد. انعطاف پذیری روانشناختی نقش واسطه ای در رابطه بین مولفه های سواد رسانه ای با پذیرش سیستم های اطلاعاتی معلمان داشت. با عنایت به یافته های حاصل، توجه به بسترسازی انعطاف پذیری روانشناختی در راستای سواد رسانه ای و پذیرش سیستم های اطلاعاتی معلمان توصیه می گردد.

هدف: این پژوهش با هدف تبیین رابطه آموزش سواد رسانه ای با خلاقیت و توسعه یادگیری الکترونیکی دانش آموزان پسر پایه نهم شهر دورود به انجام رسیده است. روش پژوهش : روش پژوهش حاضر  توصیفی- پیمایشی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان پسر پایه نهم شهر دورود به تعداد 1380 نفر است که حجم نمونه بر اساس جدول کرجسی مورگان تعداد 302 نفر تعیین شد. برای انتخاب نمونه ها از روش تصادفی ساده استفاده شد. جهت گردآوری داده های کمی پژوهش از پرسشنامه استاندارد سواد رسانه ای، پرسشنامه خلاقیت تورنس و پرسشنامه یادگیری الکترونیکی واتکین و همکاران (2004) استفاده شده است. پایایی پرسشنامه ها برای این پژوهش به ترتیب 78/ . ، 81/0 و 74/0 بوده است. برای آزمون فرضیه های پژوهش از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که بین آموزش سواد رسانه ای با خلاقیت به میزان 419/. و با توسعه یادگیری الکترونیکی به میزان 566/. رابطه مثبت وجود دارد. نتایج این پژوهش همچنین نشان داد که بین هریک از مؤلفه های سواد رسانه ای درک محتوای پیام های رسانه ای، آگاهی از اهداف پنهان پیام های رسانه ای، گزینش آگاهانه پیام های رسانه ای، نگاه انتقادی به پیام های رسانه ای، تجزیه و تحلیل پیام های رسانه ای با خلاقیت و یادگیری الکترونیکی دانش آموزان پسر پایه نهم شهر دورود رابطه مثبت وجود دارد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج این پژوهش می توان گفت آموزش هدفمند سواد رسانه ای در مدارس نقش مهمی در توسعه فعالیت های آموزشی و پژوهشی دانش آموزان داشته  و به تبع آن موجب پیشرفت تحصیلی و بهیود و تقویت یادگیری آنان می شود.

پژوهش حاضر با هدف تحلیل نقش سواد رسانه ای در توسعه اصول اخلاق حرفه ای ورزشکاران حرفه ای با رویکرد ترکیبی انجام شده است. این پژوهش به لحاظ هدف، از نوع کاربردی، روش آن، آمیخته از نوع اکتشافی متوالی و شیوه گردآوری داده های آن پیمایشی بوده است. جامعه آماری در بخش کیفی، استادان دانشگاه، مربیان، داوران، خبرنگاران، تماشاچیان و ورزشکاران حرفه ای و  در بخش کمی، متخصصان حوزه رسانه، مطبوعات و همچنین ورزشکاران حرفه ای تشکل داده اند. از بین 384 نمونه پژوهش، 362 پرسشنامه صحیح مورد تحلیل قرار گرفته و به منظور تجزیه وتحلیل داده ها، از کدگذاری در بخش کیفی و از روش معادلات ساختاری در بخش کمی استفاده شده است. در بخش کیفی پژوهش مقوله ها در قالب 45 کد مفهومی و 8 مقوله فرعی استخراج شده اند. در بخش کمی مشخص شد که مؤلفه های، منبع کسب اطلاعات، ملاک انتخاب رسانه و تجزیه وتحلیل رسانه، صداقت و راستی، مسئولیت پذیری، وفاداری، رعایت ارزش های اجتماعی و رعایت اخلاق جمعی، از مؤلفه های سواد رسانه ای و اخلاق حرفه ای بوده اند.

مقدمه: توس عه س واد رسانه ای و گس ترش سلامت اجتماعی همراه با سواد اخلاقی می تواند زمینه ساز نتیجه مثبت در حوزه فعالیت کادر درمان باشد. پژوهش حاضر با هدف تعیین تأثیر سواد رسانه ای بر سلامت اجتماعی با استفاده از نقش میانجی سواد اخلاقی در میان کارکنان مراکز درمانی شهر الیگودرز انجام شد. روش ها: پژوهش حاضر از نوع کاربردی با روش توصیفی –تحلیلی بود. ابزار جمع آوری داده شامل سه پرسشنامه سواد رسانه ای، سلامت اجتماعی و سواد اخلاقی بود. نمونه پژوهش شامل 217 نفر از کادر درمان شهرستان الیگودرز بود که با استفاده از شیوه نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شد. داده ها با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی؛ مدل معادلات ساختاری و همبستگی پیرسون در نرم افزارSmart-PLS و24 SPSSتحلیل شدند. یافته ها: بررسی نقش میانجی سواد اخلاقی بر اساس رویکرد بوت استرپینگ نشان داد که اثر مستقیم سواد رسانه ای بر سلامت اجتماعی معنادار نیست (t = 0/37, p > 0/05) اما سواد رسانه ای به طور غیرمستقیم و از طریق سواد اخلاقی بر سلامت اجتماعی تأثیر دارد که مقدار آن برابر با38/. است (t = 6/18, p < 0/05)؛ می توان گفت، سواد اخلاقی نقش میانجی کامل را در ارتباط بین سواد رسانه ای و سلامت اجتماعی دارد. نتایج آزمون سوبل بیانگر معنادار بودن نقش میانجی سواد اخلاقی بر سواد رسانه ای و سلامت اجتماعی بود. نتیجه گیری: با توجه به اینکه هریک از مؤلفه های سواد رسانه ای بر سلامت اجتماعی افراد تأثیر مثبت دارد. لذا، با بهره گیری از سواد اخلاقی می توان به ارتقای بیشتر سلامت اجتماعی در میان افراد به ویژه کادر پزشکی کمک نمود.

سواد رسانه ای، سواد جدید در قرن بیست و یکم است که توانایی در زمینه های دسترسی، تحلیل، ارزیابی، برقراری ارتباط با پیام های رسانه ای در اشکال گوناگون و تفکر انتقادی را شامل می شود. پرسش های اساسی در این تحقیق بررسی میزان سواد رسانه ای دانش آموزان مقطع دبیرستان و ارتباط آن با جنسیت، رشته های تحصیلی و پایگاه اقتصادی– اجتماعی این افراد است. این تحقیق به روش پیمایشی و با ابزار پرسشنامه و انتخاب یک نمونه 400 نفری با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای در دبیرستان های شهر کرمان انجام شده داده های تحقیق در قالب دو پرسش و پنج فرضیه ارائه شده است. یافته های تحقیق نشان داد که سطح سواد رسانه ای دانش آموزان پسر از دانش آموزان دختر در دبیرستان های این شهر بالاتر است. همچنین بین میزان سواد رسانه ای و متغیرهای جنسیت، رشته تحصیلی و پایگاه اقتصادی – اجتماعی رابطه معنادار، برقرار است. این مطالعه همچنین نشان داد که به طورکلی سواد رسانه ای دانش آموزان سال چهارم متوسطه به عنوان خروجی های انسانی آموزش وپرورش، درسطح متوسط قرار دارد.

تحقیق حاضر با تمرکز بر نظریه سواد رسانه ای انتقادی که به طور خاص به جنبه انتقادی سواد رسانه ای می پردازد، سعی دارد تا علاوه بر افزودن ادبیات نظری، گام های مفیدی را برای فعالیت در این عرصه بردارد. گسترش مهارت های سواد رسانه ای برای حفاظت از شهروندان در برابر اثرات مخرب پیام های رسانه ای، یکی از مهم ترین ابزارهای نهادهای سیاست گذار در عرصه آموزش هر کشوری است. متاسفانه این مهم در ایران مورد توجه قرار نگرفته است. شش مصاحبه بر اساس فیلم کرش با دانشجویان کارشناسی ارشد تحقیق در ارتباطات دانشکده صدا و سیما ج.ا.ا. به عنوان کارشناسان عرصه رسانه انجام شد. سوالات بر مبنای مفاهیم پنج گانه سواد رسانه ای انتقادی (عدم شفافیت، رمزها و قواعد، رمزگشایی مخاطب، محتوا و پیام، انگیزه) و البته فیلم کرش تنظیم شده بودند. با انجام این تحقیق، عدم انسجام در آموزش انتقادی و در نتیجه توانمندی انتقادی نامتوازن دانشجویان در هنگام مواجهه با پیام، آشکار شد.

پژوهش حاضر به مطالعه مقایسه ای سواد رسانه ای در بین دانشجویان دانشگاه تهران و دانشگاه علوم پزشکی تهران می پردازد. سواد رسانه ای دارای مهارت های تحلیل، ارزشیابی، گروه بندی، استقرا، قیاس، ترکیب و خلاصه سازی است. روش تحقیق این مطالعه مبتنی بر پیمایش است. میدان تحقیق یا جامعه ی مورد مطالعه شامل تمام دانشجویان دانشگاه تهران و دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال 1390 است. به منظور تعیین حجم نمونه از فرمول نمونه گیری کوکران استفاده شد، و حجم نمونه نهایی بالغ بر 264 نفر تخمین زده شد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای بود که محقق آن را ساخته بود و در آن از مقیاس پنج درجه ای لیکرت استفاده شده بود. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه توسط اساتید مجرب تایید و پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ 85/0 تعیین شد. برای گردآوری اطلاعات، پرسشنامه هایی بین 264 نفر از دانشجویان دانشگاه تهران و دانشگاه علوم پزشکی تهران توزیع شد که در مجموع 251 پرسشنامه تکمیل و برگشت داده شد. داده های پژوهش به کمک نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و در پایان یافته های پژوهش حاکی از آن بود که سطح سواد رسانه ای در بین دانشجویان دو دانشگاه در یک سطح و در سطح بالاتر از متوسط و مطلوب است.

هدف این پژوهش تشخیص جایگاه سواد رسانه ای در حل تعارض نقشی- هویتی کودکان 3 تا 7 ساله در مواجهه با ابرقهرمان «مرد عنکبوتی» است. در این مقاله از مدل سه وجهی سواد رسانه ای فیث روگو و رویکرد کیفی پدیدارشناسی استفاده می شود. بدین ترتیب که با استفاده از تکنیک مصاحبه ی عمیق، تفاسیر و تحلیل های کودکان از کنش های مردعنکبوتی به دست می آید. سپس از روش تحلیل چارچوب برای تحلیل این تفسیرها، به منظور شناخت وجوه سه گانه سواد رسانه ای و فهم تعامل یا تعارض نقشی هویتی کودکان استفاده می شود. نتایج نشان می دهند که اغلب کودکان با دیدن کارتون مرد عنکبوتی، تعارض نقشی هویتی را تجربه می کنند. این نتایج روشن می کنند که کودکان در سطح اول سوادرسانه ای یعنی «فهم داستان» توانمند بوده و در سطح سوم یعنی «فهم زبان رسانه» مهارت نسبتاً خوبی دارند. از این رو، با ارائه چهار نوع جایگزین منطقی می توانند تعارض نقشی- هویتی شان را مدیریت کنند که عبارتند از: انجام حرکات مهیج اما ایمن، شبیه سازی جنگ با همسالان، استفاده از پوشش مشابه و تغییر روایت.

هدف از این مقاله، مطالعه و تحلیل مسیر روند رشد تولیدات علمی در زمینه "سواد رسانه ای" در پایگاه استنادی "وب.آو.ساینس" است. روش این تحقیق، فراتحلیل از نوع "علم سنجی" است. جامعه آماری تحقیق، کلیه اسناد علمی تولید شده در پایگاه استنادی "وب.آو.ساینس"در بازه زمانی 1970 تا 2019 بوده است. نمونه تحقیق، در مرحله اول، 1671 سند علمی است که با موضوع "سواد رسانه ای" در این پایگاه استنادی منتشر شده اند. در مرحله دوم، از بین 1671 سند علمی، 642 سند علمی که کلیدواژه "سواد رسانه ای" در عنوان خود داشته اند، با هدف تحلیل مفهوم پردازی های صورت گرفته در آنها مورد مطالعه قرار گرفته اند.در یک دهه اخیر، موضوع "سواد رسانه ای" توجه زیادی در حوزه ها و رشته های مختلف دانشگاهی به خود جلب است. با این همه و به رغم گستردگی مفهوم پردازی های صورت گرفته، توجه کمتری به انجام فراتحلیل از نوع علم سنجی در این زمینه صورت گرفته است.نتایج این تحقیق نشان می دهد که توزیع جغرافیایی و زبانی تولید علمی در زمینه "سواد رسانه ای" به صورت ملموسی ناهمگن و به سمت کشورهای پیشرفته غربی جهت دار است. به لحاظ کیفی، موضوع "جوانان"، "آموزش"، "رفتار" و "تلویزیون" مهمترین محورهای مفهوم پردازی و مبنای تحقیقات تجربی در این زمینه بوده است. همچنین کشورهای درحال توسعه، به رغم مسایل مبتلا به، با توجه به فقدان حضورشان در شبکه بین المللی تحقیق و توسعه در این حوزه، نقش کمتری در گسترش ادبیات مربوط به "سواد رسانه ای" داشته اند.

نقش خانواده در شکل گیری سواد رسانه ای و اطلاعاتی نسل جدید حائز اهمیت فراوان است. این مطالعه با هدف شناخت جایگاه خانواده در تحقیقات سواد رسانه ای، به مطالعه سیستماتیک پژوهش های پیشین در ایران پرداخته است. برای یافتن مقالات و آثار علمی پیشین، پنج کلمه کلیدی شامل "سواد رسانه ای"، "سواد اطلاعاتی"، "خانواده"، "والدین" و" ایران" در شش سایت نمایه کننده اسناد علمی و همچنین موتور جستجوی "گوگل اسکالر" مورد جستجو قرار گرفت. پس از مرور یکصد و پنج مقاله، 19 مقاله مورد مطالعه دقیق قرار گرفتند که در نهایت 9 مقاله برای ورود به تجزیه و تحلیل نهایی حائز شرایط بودند. نتایج نشان می دهد که عمده مطالعات با بهره گیری از روش های مطالعه اسنادی و همچنین توصیفی مقطعی با ابزار پرسشنامه در پی پاسخگویی به اهداف خود بوده اند. روابط بین سطح تحصیلات و شرایط اقتصادی خانواده ها و سواد رسانه ای از جمله اهدافی عنوان شده اند که مطالعات خواستار تعیین ماهیت آنها بوده اند. بر اساس این نتایج، توجه به مؤلفه های دیگر در خصوص نقش خانواده در سواد رسانه ای می تواند ظرفیت های خانواده به عنوان یک نهاد اجتماعی تأثیرگذار را روشن تر سازد. از آنجایی که لازمه آموزش و یادگیری، پژوهش و تحقیق است، و با توجه به تأکید مطالعات پیشین بر برگزاری کارگاهها و تهیه مفاد آموزشی و یادگیری سواد رسانه ای، به کارگیری تمهیدات مختلف از جمله به کارگیری افراد متخصص حوزه ارتباطات و رسانه ها و همچنین مسئولان مرتبط در حوزه آموزش و پرورش تأکید می شود.

با توجه به پیچیده شدن روابط اجتماعی و سیاسی، منابع اطلاعاتی و آگاهی افراد جامعه که زنان نیمی از جمعیت آن را تشکیل می دهند، نقش مهمی در توسعه انسانی و مشارکت های سیاسی-اجتماعی جامعه ایفا می کند. پژوهش حاضر با هدف شناسایی رابطه ابزارهای نوین ارتباطی و آگاهی سیاسی زنان تهرانی، به بررسی رابطه سواد رسانه ای بر مؤلفه های آگاهی سیاسی زنان تهرانی شامل رویدادها، الگوها، سازمان ها و احزاب، شخصیت ها، خواسته ها، نیازها و حقوق زنان، کارکردهای نظام و تحلیل های سیاسی می پردازد. روش پژوهش، پیمایشی و اسنادی و جامعه آماری شامل کلیه زنان تهرانی بالای 20 سال به تعداد 4,369,551 نفر و حجم نمونه 384 نفر بود. پرسشنامه ها به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی، توزیع و داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS تحلیل شدند. آنچه این پژوهش را از سایر تحقیقات انجام شده متمایز می سازد، برگزیدن سه نوع رسانه دیجیتال (وب سایت ها، وب پورتال ها و شبکه های اجتماعی) و نیز نمونه گیری از میان جامعه شهری، بدون توجه به پایگاه های اقتصادی و اجتماعی زنان است. نتایج نشان می دهد رابطه آماری معنادار (مستقیم) میان سواد رسانه ای دیجیتال و آگاهی سیاسی زنان تهرانی به ویژه در شاخص شناخت و درک آنان از مفاهیم سیاسی، الگوها و مکاتب سیاسی روز وجود دارد. این در حالی است که افزایش آگاهی سیاسی زنان می تواند تعاملات سیاسی آن ها را تسهیل کند و در صورت استمرار مشارکت، بستر شکل گیری گفتمان های متعدد و جدیدی را در جامعه فراهم سازد.

با توجه به سیر تحولات در دنیا و گذر از جامعه اطلاعاتی و ورود به عصر جامع ه دان ایی، اف زایش س وادرسانه ای کارکنان با ابعاد یادگیری از جمله الزامات سازمان های رسانه ای برای تحقق جامعه دانایی محور است. در این راستا مدیریت دانایی پدید آمده و این پرسش مطرح شده که سازمان یادگیرنده چه سازمانی و دارای چه ویژگی هایی است. از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه مدیریت دانایی و سواد رسانه ای مبتنی بر ابعاد یادگیری در سازمان های رسانه ای (شبکه 4 سیما) با کنترل ابعاد یادگیری در سازمان به صورت میدانی به روش پیمایشی با تجزیه تحلیل توصیفی از نوع همبستگی تبیین آن انجام شد. نمونه آماری این تحقیق 162 نفر از کارکنان شبکه 4 بوده اند. این نمونه با روش تصادفی به صورت سیستماتیک از فهرست کارکنان شاغل در این شبکه انتخاب شده اند. پرسشنامه های مورد استفاده تلفیقی از پرسشنامه استاندارد و محقق ساخته در سه مولفه عنوان پژوهش بوده است. مؤلفه های مورد بررسی مدیریت دانایی، سواد رسانه ای و یادگیری سازمانی است؛ پایایی ابزار با استفاده از آلفای کرونباخ محاسبه شده برای مؤلفه های ذکر شده مقدار 9218/0به دست آمده است. داده ها بااستفاده از روش های آمارتوصیفی و استنباطی موردتجزیه و تحلیل قرار گرفتند.مؤلفه های مدیریت دانایی، سواد رسانه ای با کنترل یادگیری سازمانی در رسانه ملی رابطه معنی داری در سطح 1درصد وجود دارد. بین مدیریت دانایی و سواد رسانه ای رابطه مستقیم ومعنی داری وجوددارد؛ به گونه ای که کاربرد مدیریت دانایی در رسانه ملی سبب افزایش سواد رسانه ای با توجه به ابعاد یادگیری سازمانی، درسازمان صدا و سیما شده است.

مقدمه و هدف پژوهش: سازمان های امروزی در محیطی مملو از تنش ها و تغییرات مداوم زندگی می کنند و برای بقا و استمرار فعالیت های فرهنگی خویش ناگزیر از پذیرش نگرش به تغییر هستند و لازمه این امر تقویت سواد رسانه ای است و لذا پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه بین سواد رسانه ای و نگرش به تغییر در فعالیت های فرهنگی مرکز صدا و سیمای استان چهارمحال و بختیاری است. روش پژوهش: روش توصیفی از نوع همبستگی انجام شد. جامعه آماری پژوهش را کلیه کارمندان صدا و سیمای مرکز چهارمحال و بختیاری به تعداد 300 نفر تشکیل دادند که از این تعداد براساس فرمول کوکران و به روش نمونه گیری در دسترس, تعداد 168 نفر برای شرکت در پژوهش حاضر انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه سواد رسانه ای پرسشنامه استاندارد کارامان و کاراتاش (2009)، پرسشنامه نگرش به تغییر دانهام و همکاران (1989) بوده است. روایی صوری هر دو پرسشنامه توسط استاد راهنما و چند نفر از پاسخگویان تائید شد. پایایی پرسشنامه ها نیزبا استفاده از ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب 840/0 و 823/0 به دست آمد. جهت آزمون فرضیات پژوهش از نرم افزار SPSS (تجزیه و تحلیل آماری) و از جداول توصیفی شامل درصد و درصد تجمعی جهت توصیف متغیرهای کیفی و آزمون T مستقل و آموزن تحلیل واریانس ANOVA استفاده شده است. یافته ها: یافته ها نشان داد که بین سواد رسانه ای و نگرش به تغییر رابطه معنادار معکوس وجود دارد. همچنین بین بعد رفتاری نگرش به تغییر با سواد رسانه ای رابطه معنادار وجود دارد ولیکن بین بعد هیجانی و بعد شناختی نگرش به تغییر با سواد رسانه ای رابطه معناداری وجود ندارد. نتیجه گیری: اگر مدیران بالا دستی خواهان تغییر نگرش در فعالیت های فرهنگی در سازمان صدا و سیمای استان چهار محال و بختیاری هستند تا مخاطب بیشتری را جلب کرده و حلقه ارتباطی خود را با جامعه مستحکم کنند، لازم است که سواد رسانه ای خود را ارتقا بخشند.