آسیب شناسی شهری

شهر همیشه کارکرد مناسبی ندارد. همگام با توسعه شهری و کیفیت زندگی شهروندان، مشکلات و نارسایی های زیادی نیز در شهر وجود دارند. امروزه شهرها، بخصوص شهرهای کمترتوسعه یافته، از مشکلات و آسیب های جدی در زمینه های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، بهداشتی و کالبدی رنج می برند. مسائل و آسیب های شهری به واسطه عدم تعادل بین امکانات شهری و جمعیت شهری بوجود آمده و بخاطر نسبت کم آن با توسعه و فقدان مدیریت نوین شهری، تشدید می یابند. هدف اصلی تحقیق شناسایی آسیب ها و مسائل شهری در ایران و تعیین اولویت بندی آن از نظر اهمیت و حساسیت است که به صورت موردی در شهر گرگان به اجراء در آمده است. سوال اصلی تحقیق عبارت است از اینکه، آسیب ها و مسائل عمده شهری در ایران کدامند؟ و بر حسب اهمیت و حساسیت چگونه اولویت بندی می شوند؟ تحقیق از نوع توصیفی است و به روش پیمایشی به اجراء در آمده است جامعه آماری این پژوهش شامل سه گروه، مدیران دستگاهها، نخبگان و شهروندان می باشند، از گروه اول، 71 نفر، از گروه دوم، 110 نفر و از گروه سوم، 381 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. روش نمونه گیری، ترکیبی بوده و از روشهای نمونه گیری غیر احتمالی - هدفمند (برای مدیران دستگاهای)، احتمالی- سهمیه ای( برای نخبگان و شهروندان) استفاده شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که، فقر، بیکاری، مشاغل کاذب، مهاجرت، تکدی گری و مسکن، مهمترین آسیب های اقتصادی شهر، اعتیاد، حاشیه نشینی، طلاق، کودکان خیابانی، سرقت، مزاحمت خیابانی، وندالیسم، قتل، نقض حقوق شهروندی، خشونت و امنیت عمومی، مهمترین آسیب های اجتماعی شهر؛ مد گرایی، بدحجابی، قومیت گرایی و تعارض های فرهنگی و ناهنجاری های آموزشی مهمترین مسائل فرهنگی و ترافیک، آلودگی، و مناسب بودن آسفالت و معابر مهمترین مسائل و مشکلات کالبدی شهر بشمار می آیند. همچنین براساس یافته های این تحقیق، بیکاری، اعتیاد ، مدگرایی و نامناسب بودن آسفالت و معابر شهری، اولویت ها اول هر یک از آسیب های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی شهری می باشند.

پژوهش حاضر با هدف واکاوای زمینه های و پیامدهای تخریب ساباط عبید زاکانی انجام شده است. رویکرد این پژوهش کیفی بوده و روش پژوهش نظریه داده بنیاد مبتنی بر مدل اشتراوس و کوربین می باشد. ابزار گردآوری داده ها مصاحبه نیمه ساخت یافته است. جامعه آماری شامل خبرگان متخصص در حوزه میراث فرهنگی، مرمت گران، اساتید دانشگاه و چندتن از همسایه های ساباط عبید زاکانی بوده است. شیوه نمونه گیری در این پژوهش غیرتصادفی از نوع هدفمند می باشد. حجم نمونه نیز بر اساس قاعده اشباع، به تعداد 18 نفر تعیین و نهایی شده است. نتایج تحلیل حاکی از آن است که شرایط علی (افول سرمایه اجتماعی، کژکارکردی سازمانی، آنومی سازمانی و فساد سازمانی)، شرایط زمینه ای (ناکارآمدیی کنترل رسمی، فقر فرهنگی و عدم تعلق خاطر)، شرایط مداخله گر (ضعف مدیریت نهادی و مصرف گرایی)،پدیده مرکزی (وندالیسم تاریخی)، پیامدها (کاهش امنیت اجتماعی، بی سازمانی فرهنگی و بحران امنیت رفتاری) و راهبردها (هویت تاریخی پایدار، نوگرایی کاذب، حمایت اجتماعی ابزاری، مدیریت فرهنگی و توسعه پایدار محلی) مدل پارادایمی وندالیسم تاریخی را منعکس می نماید.