سرزمین های اسلامی

معماری اسلامی از لحاظ تاریخی اولین هنری است که توانست خود را با مفاهیم اسلامی سازگار نماید. هنر معماری آذربایجان در دوره ایلخانی و تیموری با شهرهایی همچون تبریز، مراغه و سلطانیه به رشد و بالندگی بی سابقه ای دست یافت و شاهکارهای بوجود آمده از آن، معماری سایر سرزمین های اسلامی را تحت تاثیر خود قرار داد. نمونه های معماری باقی مانده در هند و آسیای میانه در شرق سرزمین های اسلامی تا مصر و ترکیه در غرب جهان اسلام، نماد و نشانی آشکار از این پیشرفت ها و تاثیرات معماری هستند. پاره ای از این ویژگی های معماری با نفوذ به سایر سرزمین های اسلامی رنگ و بوی آن سرزمین را گرفته و به صورتی دیگر متجلی شده است که با نگاه ژرف و عمیق می توان ریشه آنها را در سبک معماری آذربایجان جست و جو کرد. این پژوهش با رویکرد توصیفی تحلیلی و مقایسه ای و از طریق مطالعات کتابخانه ای سعی در نشان دادن میزان تاثیر سبک معماری آذربایجان در دوران ایلخانی و تیموری بر معماری سایر سرزمین های اسلامی درقرون و سده های بعدی دارد و برای نیل بدین هدف آثار شاخص معماری اسلامی سرزمین-های مزبور را که نشانی از این تأثیرات دارند برای نشان دادن میزان و نحوه ی این تأثیرگذاری با نگاه تحلیلی مورد بررسی قرار می دهد. در پایان مشخص شد که این تأثیرات و تبادل افکار باعث بوجود آمدن سبک معماری اسلامی بین المللی شد که تا چندین سده در سرزمین های دور و نزدیک اسلامی رواج داشت، که در واقع ریشه و خاستگاه بسیاری از این ویژگیها سرزمین آذربایجان در ایران زمین بود.

مغولان طبق آداب و رسوم خاص خود به لحاظ زندگی عشیره ای و بیابانگردی، مراسم و عاداتی داشتند که باعث تمایز و تفاوت فرهنگی آنها از دیگران می شده است. البته این رسوم و سنن به مرور و به واسطه اختلاط مغولان با اقوام دیگر، دچار تغییرات و پیشرفت هایی شد. بعضی از آنها به کلی از میان رفت و یا کم رنگ شدند و بعضی از آنها با رسوم و سنن اقوام دیگر در هم آمیخت و تغییر شکل داد و حتی بعضی از سنن آنها توسط اقوام دیگر پیگیری و احیا شده و گسترش یافتند. مغولان با توجه به شرایط زندگی خودشان که دامدار و بیابانگرد بودند برای پیدا کردن چراگاه و مکانی برای دام هایشان سکنی می گزیدند و از طرفی چون سرزمین های اسلامی و بویژه ایرانیان که یکجا نشین و کشاورز بودند این امر باعث تقابل فرهنگی و آداب و سنن اجتماعی آنان می شده است و مغولان از زندگی یکجا نشینی و شهر نشینی بی خبر بودند و اطلاع کامل و کافی نداشتند. بر این اساس در این پژوهش که مبتنی بر روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است این سوال مطرح شده است که آیین مذهبی و غیرمذهبی مغولان در تقابل با اسلام پس از چیرگی آنها، چه تاثیری بر عوامل اجتماعی و روابط فرهنگی بر جوامع اسلامی گذاشته است؟ که به نظر می رسد که تقابل و تفاوت آیین و آداب و رسوم مغولان و جوامع اسلامی پس از چیرگی آنها تاثیرات زیادی بر اوضاع اجتماعی(روابط و فعالیت های اجتماعی)