رتبه بندی شانگهای

نظام های رتبه بندی زیادی در سراسر جهان به رتبه بندی ملی و بین المللی دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی ملی یا بین المللی می پردازند که هر یک از آنها دارای شاخص های رتبه بندی مشابه یا متفاوت از دیگر نظام های رتبه بندی هستند. حال پرسش آن است که آیا به همه این نظام های رتبه بندی نیاز است؟ آیا نتایج رتبه بندی این نظام های رتبه بندی که اذعان می دارند از شاخص های متفاوتی برای رتبه بندی استفاده می نمایند نیز متفاوت است؟ بنابراین، پژوهش حاضر با توجه به داده های گردآوری شده از هفت نظام رتبه بندی شانگهای، کیواِس، فراینترنشنال، وبومتریکس، هییکت، ذِ، و دانشگاه لیدن به بررسی نتایج آنها پرداخته است. یافته ها حاکی از آن بود که همبستگی قابل توجهی میان نتایج این هفت نظام رتبه بندی بین المللی در رتبه بندی 50 دانشگاه برتر جهان وجود دارد و این نظام ها نوعی موازی کاری در رتبه بندی دانشگاه ها انجام می دهند. بیشترین همبستگی میان دو رتبه بندی شانگهای- تایمز (ذ)(Spearman's Rho=0.85) بود و پس از آنها دو رتبه بندی شانگهای- وبومتریک (Spearman's Rho =0.81) و شانگهای - لیدن (Spearman's Rho=0.80) در رتبه های بعدی قرار داشتند. در پایان، پیشنهاداتی برای بهبود نظام های رتبه بندی و فهرستی از برخی شاخص ها که باید در این نظام ها گنجانده شود، ارائه شده است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت دانشگاه های ایران در چهار نظام رتبه بندی بین المللی دانشگاه ها شامل «شانگهای»، «کیو.اس»، و «تایمز» و «آی اس سی» با تاکید بر دانشگاه علامه طباطبائی انجام شده است. <br /> روش: پژوهش از نوع کاربردی است. روش پژوهش مقایسه ای، روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای، و ابزار پژوهش سیاهه وارسی مبتنی بر شاخص های هر کدام از نظام های رتبه بندی مذکور بوده است. <br /> یافته ها: یافته ها نشان می دهد که تقربیا ۸۰٪ مقالات چاپ شده (به عنوان یک شاخص مهم) با وابستگی سازمانی دانشگاه علامه طباطبائی در مجلات داخل کشور و تنها ۲۰ ٪ در مجلات بین المللی به چاپ رسیده اند. به لحاظ سایر شاخص ها، با وجود حرکت روبه رو رشد، وضع موجود دانشگاه علامه طباطبائی، فاصله نسبتا زیادی با دانشگاه های برتر در سطح بین المللی دارد.<br /> نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد که دانشگاه علامه طباطبائی، تا سال ۲۰۱۶ در میان دانشگاه های برتر جهان در سه نظام «شانگهای»، «کیو.اس»، و «تایمز» قرار نگرفته است . با این حال، در نظام رتبه بندی «آی اس سی» در سال های ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ در جایگاه دوم کشور در حوزه علوم انسانی قرار گرفته است.

در سال های اخیر موضوع رتبه بندی دانشگاه ها، یکی از بحث انگیزترین موضوعات در حوزه علم سنجی و آموزش عالی بوده است. هدف اصلی این مقاله معرفی، مقایسه و تجزیه و تحلیل شاخص های مورد استفاده 9 نظام رتبه بندی دانشگاه ها و موسسه های آموزش عالی است. برای مقایسه نظام های رتبه بندی، نتایج اعلام شده این رتبه بندی ها در سال های مختلف، همچنین متون و مقاله های موجود مورد مطالعه قرار گرفته است. در پایان، نتایج حاصل از بررسی شاخص های مورد استفاده در این نظام ها نشان داد رتبه بندی ذف وبومتریکس و کیو. اس، جزو نظام های دانش محور و رتبه بندی هییکت و شانگهای و لیدن از جمله رتبه بندی های پژوهش محور محسوب می شوند. بیشترین شباهت میان رتبه بندی هییکت و شانگهای دیده شده است. با محدود شدن حوزه مقایسه از سطح جهانی به منطقه ای شباهت میان داده ها افزایش می یابد.

مقدمه: نظام های رتبه بندی بین المللی دانشگاهی، دانشگاه ها را از سرتاسر دنیا در حوزه های مختلف رتبه بندی می کند و عوامل موثر بر حضور دانشگاه ها در این رتبه بندی ها دارای اهمیت است. پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت حضور کشورها در نظام رتبه بندی دانشگاهی شانگهای در حوزه های پزشکی و علوم وابسته (با تاکید بر ایران) و رابطه آن با میزان هزینه کرد تحقیق و توسعه انجام شد. روش ها: در این پژوهش توصیفی- همبستگی، جامعه آماری شامل تمام دانشگاه هایی است که در حوزه پزشکی و علوم وابسته در نظام رتبه بندی شانگهای حضور دارند. اطلاعات دانشگاه ها و کشورهای متبوع آنها از وب سایت نظام رتبه بندی شانگهای و داده های هزینه کرد تحقیق و توسعه کشورها از سایت سازمان توسعه و همکاری اقتصادی جمع آوری و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و ضریب همبستگی پیرسون و نرم افزار SPSS انجام شد. یافته ها: رتبه بندی شانگهای در حوزه های پزشکی و علوم وابسته شامل شش زیرحوزه است. 83 کشور با 867 دانشگاه در این نظام حضور دارند. کشورهای آمریکا، چین و انگلستان بیشترین تعداد دانشگاه ها را به خود اختصاص داده اند. از ایران تنها 13 دانشگاه در این حوزه ها در این رتبه بندی حضور دارد. آزمون همبستگی، نشان دهنده ارتباط مثبت و معنی داری بین حضور دانشگاه ها در این رتبه بندی و هزینه کرد تحقیق و توسعه کشورهای متبوع آنها است (0/0001> p-value) . نتیجه گیری: برای دستیابی به جایگاه برتر در نظام رتبه بندی بین المللی شانگهای، ایران و سایرکشورها نیازمند برنامه ریزی و اختصاص درصد بیشتری از هزینه های خود به تحقیق و توسعه هستند.