توسعه یافتگی ورزشی

امروزه نقش اساسی ورزش در ابعاد گوناگون زندگی انسان باعث شده است تا کلیه کشورها به صورت جدّی و برنامه ریزی شده در عرصه های مختلف ورزشی سرمایه گذاری کنند. نفوذ ابعاد مختلف ورزش در جامعه بالاخص از جنبه های اقتصادی آن، به جایی رسیده است که از آن به عنوان یکی از شاخص های مهم توسعه اقتصادی و اجتماعی یاد میشود و موفقیت های ورزشی در ابعاد همگانی و قهرمانی را برابر با توسعه شاخص های اقتصادی و اجتماعی میدانند. از آنجا که پیش نیاز موفقیت در هر زمینه ای فراهم آوردن امکانات و زیرساخت های لازم برای انجام آن است، مقاله حاضر با هدف بررسی و تجزیه و تحلیل برخورداری استان های ایران از امکانات ورزشی و تربیت بدنی در سال 85-1384 تدوین شده است. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی-تحلیلی است و جامعه آماری آن را استان های ایران تشکیل میدهند. داده های مورد نیاز این پژوهش شامل شاخص های ورزشی و تربیت بدنی میباشد و آمار و اطلاعات مربوط به آن، از مرکز آمار و اطلاعات سازمان تربیت بدنی و سالنامه های آماری کل کشور تهیه شده است. به منظور تعیین درجه توسعهیافتگی ورزشی و تربیت بدنی، از روش تاکسونومی عددی با استفاده از 20 شاخص بهره گیری شده است. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که از میان استان های موجود در ایران، تنها استان سمنان است که با درجه توسعهیافتگی 495/0 و 712/0 در سال های 1384 و 1385 در زمره استان های برخوردار از امکانات ورزشی و تربیت بدنی قرار داشته است. به عبارت دیگر، بیش از 93 درصد از استان های ایران از امکانات ورزشی و تربیت بدنی کافی محروم بوده اند. محروم ترین استان های کشور از لحاظ شاخص های فوق در دو سال مورد بررسی، استان های اصفهان، کهگیلویه و بویراحمد، کرمان و سیستان و بلوچستان بوده اند. نتایج این تحقیق به مسئولان و برنامه ریزان کمک میکند تا با شناخت استان های توسعه نیافته یا کمتر توسعهیافته در امر ورزش به منظور کاهش ناهمگنیها و بهبود زندگی ساکنان آنها، اولویت سرمایه گذاریها را به این مناطق اختصاص دهند.

هدف از این پژوهش، ارائه شاخص های مورد نیاز به منظور ارزیابی مسیر توسعه ورزش استان فارس بود. به این منظور پژوهشگر با استفاده از منابع موجود، به بررسی شیوه های جمع آوری شاخص های مورد نیاز پرداخت و سپس با توجه به منابع و داده های در دسترس، به شیوه توصیفی و با مرور منابع مختلف، شاخص های بالقوه در زمینه ارزیابی توسعه یافتگی ورزش استان فارس را ارائه کرد. سپس با استفاده از روش کیفی و با بررسی سند توسعه ورزش استان فارس، از طریق بررسی اهداف کلان اداره کل ورزش و جوانان استان فارس، 20 شاخص به منظور بررسی فرایند توسعه ورزش این استان، انتخاب شد و از طریق تحلیل اطلاعات به دست آمده، مشخص شد سیاستگذاران ورزش این استان، بر مؤلفه مشارکت اجتماعی بیش از دیگر مؤلفه ها تأکید دارند. مؤلفه های دیگر نیز به ترتیب شامل اطلاع رسانی، دسترسی، مشارکت بانوان، داوطلبی، آموزشی-علمی و ساختاری-سیاسی اند.