مطالعات روان شناسی بالینی

صدابیزاری نوعی اختلال عصبی-رفتاری است که باعث واکنش های فیزیکی و احساسی شدید نسبت به صداهای خاص می شود. پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی درمان شناختی-رفتاری بر انزوای اجتماعی و حساسیت اضطرابی نوجوانان دختر مبتلا به صدابیزاری انجام شد. طرح پژوهش حاضر، نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون-پس آزمون-پیگیری با گروه کنترل نابرابر بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی دانش آموزان دختر سنین 12 تا 18 ساله مبتلا به صدا بیزاری شهر اردبیل در سال 1403 بودند که از میان آنان، 30 نفر به شیوه نمونه گیری هدفمند گزینش و به شیوه تصادفی در گروه آزمایش و گروه کنترل جایگزین شدند. گروه آزمایش 8 جلسه 60 دقیقه ای درمان شناختی-رفتاری را دریافت کرد و گروه کنترل مداخله ای دریافت نکرد. هر دو گروه، در سه مرحله قبل از اجرای مداخله، پس از پایان مداخله و در مرحله پیگیری به پرسشنامه صدابیزاری (وو و همکاران، 2014)، پرسشنامه انزوای اجتماعی (چلپی و امیرکافی ، 1383) و پرسشنامه حساسیت اضطرابی (ریس و پترسون، 1985) پاسخ دادند. برای تجزیه و تحلیل آماری داده ها از آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر استفاده شد. نتایج نشان داد که درمان شناختی-رفتاری موجب کاهش انزوای اجتماعی و حساسیت اضطرابی در مراحل پس آزمون و پیگیری گروه آزمایش تاثیر معنی دار داشته است (01/0>p). نتیجه این مطالعه نشان داد که درمان شناختی-رفتای موجب بهبود انزوای اجتماعی و کاهش حساسیت اضطرابی نوجوانان دختر مبتلا به صدا-بیزاری شده است. روانشناسان و روانپزشکان می توانند برای بهبود انزوای اجتماعی و حساسیت اضطرابی نوجوانان دختر مبتلا به صدابیزاری از این مداخله استفاده نمایند.

مشکلات سلامت روان در میان جوانان یک نگرانی رو به رشد بهداشت عمومی است. هدف از انجام این پژوهش مقایسه اثربخشی پارادوکس درمانی با درمان شناختی رفتاری بر انسجام درونی، قدرت ایگو و علائم بیماری پانیک بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه افراد مبتلابه اختلال پانیک مراجعه کننده به مراکز مشاوره و خدمات روان شناختی شهر تهران در فاصله زمانی مهر تا دی ماه 1402 بودند. 45 نفر از بیماران مبتلابه اختلال پانیک به عنوان نمونه پژوهش انتخاب و به صورت تصادفی در گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه انسجام درونی ارقبایی و همکاران 1392 (ISQ)، سیاهه روان شناختی قدرت ایگو استروم و همکاران 1397 (PIES) و مقیاس شدت اختلال پانیک شی یر و همکاران 1997 (PDSS) بود. گروه آزمایش تحت 8 جلسه درمان شناختی رفتاری و 6 جلسه 60 دقیقه ای پارادوکس درمانی قرار گرفتند. تجزیه وتحلیل داده ها با تحلیل کوواریانس چندمتغیره انجام شد. نتایج نشان داد که با کنترل اثر پیش آزمون، بین میانگین پس آزمون دو گروه آزمایش و گواه در متغیرهای انسجام درونی، قدرت ایگو و علائم پانیک تفاوت معنی داری وجود دارد که نشان دهنده تأثیر درمان شناختی رفتاری و پارادوکس درمانی است. پارادوکس درمانی در افزایش انسجام درونی، قدرت ایگو و در کاهش علائم بیماری پانیک نسبت به درمان شناختی رفتاری موثرتر بود. براساس یافته های پژوهش، می توان نتیجه گرفت که این نوع درمان به عنوان درمان روان شناختی در جهت توانمندسازی روان شناختی و افزایش انسجام درونی و کاهش علائم پانیک بیماران مبتلابه اختلال پانیک در کلینیک ها و مراکز روان شناختی موردتوجه قرار گیرد.

مقدمه: همبودی نشانه های اختلالات روانی در شیوه ظهور و گسترش آن ها موثرند. پژوهش حاضر با هدف بررسی همبودی نشانه-های اختلالات روانی در مراجعان خدمات روان شناختی شهر تهران بود. روش: تحقیق حاضر بر اساس هدف، کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی – همبستگی می باشد. جامعه تحقیق مراجعان کلینیک روان شناختی نسیم آرامش و بهنوش در تهران بود. حجم نمونه با فرمول کوکران 3۲0 نفر در سنین ۱۸ تا ۴۰ از سال ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۲ که با نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از شاخص های توصیفی و استنباطی در نرم افزار SPSS نسخه 27 انجام شد و ابزارآزمون SCL90 بود. یافته ها: نشان داد بیشترین همبودی نشانه های شکایات جسمانی با افسردگی، اضطراب و وسواس و اجبار؛ اختلال وسواس و اجبار با افسردگی، اضطراب و افکار پارانوئیدی؛ اختلال حساسیت در روابط متقابل با افسردگی، افکار پارانوئیدی و وسواس و اجبار؛ نشانه های اختلال افسردگی با افکار پارانوئیدی، اضطراب و وسواس و اجبار؛ اختلال اضطراب با اختلال افسردگی، افکار پارانوئیدی و وسواس و اجبار؛ اختلال پرخاشگری با اضطراب، افکار پارانوئیدی و افسردگی؛ اختلال ترس مرضی با نشانه های افسردگی، اضطراب و افکار پارانوئیدی؛ اختلال افکار پارانوئیدی با افسردگی، اضطراب و وسواس و اجبار؛ اختلال روان پریشی با افسردگی، اضطراب و افکار پارانوئیدی بود. همبستگی اختلالات با ضریب همبستگی پیرسون بیان گر معناداری ارتباط آن ها با هم هستند. بحث و نتیجه گیری: یافته های موجود همبودی های اختلالات روان شناختی را بیان کرد که بیانگرطیفی بودن اختلالات است. در نتیجه، روان شناسان می توانند در درمان، با احتمال آغاز یا عود نشانه های اختلال روانی توجه کنند تا از بروز نشانه های اختلال جانبی در کنار اختلال مرکزی جلوگیری شود.

پیری موفق یک مفهوم چند وجهی است که ابعاد فیزیکی، شناختی و اجتماعی را در بر می گیرد و می تواند اثرات قابل توجهی بر سلامت جسم و روان سالمندان داشته باشد. باتوجه به فقدان یک ابزار کوتاه مناسب در ایران جهت سنجش پیری موفق، مطالعه حاضر باهدف بررسی روایی و پایایی نسخه فارسی پرسش نامه پیری موفق انجام شد. این مطالعه به صورت توصیفی مقطعی انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی سالمندان 60 سال و بالاتر استان کرمانشاه بود که 350 نفر براساس معیارهای ورود به روش نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند. شرکت کنندگان به پرسش نامه پیری موفق رکر (2009) و سالمندی موفق زنجری و همکاران (2019) پاسخ دادند. تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و تحلیل عاملی تأییدی در نرم افزار SPSS نسخه 24 و Amos نسخه 24 انجام شد. در مطالعه حاضر، میانگین سنی سالمندان مشارکت کننده 23/6±54/64 بود. تعداد پاسخگویان مرد 176نفر (47 درصد) و تعداد پاسخگویان زن 156نفر (53 درصد) بود. در نتایج تحلیل داده ها، پایایی درونی برحسب آلفای کرونباخ برای زیرمقیاس های سبک زندگی سالم 712/0، مقابله سازگار 676/0 و درگیر شدن با زندگی 812/0 به دست آمد. به منظور بررسی روایی پرسش نامه از روش تحلیل عاملی تأییدی و روایی هم زمان استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که مدل برازش شده برای پیش بینی 3 عامل (زیرمقیاس های پرسش نامه) از برازش بسیار خوبی در نمونه موردمطالعه برخوردار است.همچنین نتایج حاصل از ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که نمره زیرمقیاس های پرسش نامه پیری موفق رکر همبستگی مستقیم و معناداری با زیرمقیاس های پرسش نامه سالمندی موفق زنجری و همکاران دارد. نسخه فارسی پرسش نامه پیری موفق از روایی و پایایی مطلوبی در میان سالمندان برخوردار است. باتوجه به ویژگی های روان سنجی مناسب و کم بودن تعداد سوالات، کاربست این پرسش نامه در مطالعات آینده و بررسی رابطه پیری موفق با دیگر متغیرهای مهم سالمندان می تواند باب جدیدی در حوزه مطالعات سالمندی در ایران بگشاید

پژوهش حاضر بررسی اثر بخشی طرحواره درمانی بر ارتقای سلامت و فرا هیجانات مثبت زنان دارای نشانگان وسواس فکری عملی در شهر اصفهان بود. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نوع کمی(همبستگی)بود. جامعه مورد مطالعه شامل کلیه زنان مراجعه کننده به مراکز خدمات روان شناسی و مشاوره شهر اصفهان در سال 1402-1403 بود. نمونه شامل ۲۰ نفر که به روش در دسترس انتخاب شدند و به دلیل مراجعه تدریجی بیماران به مراکز مشاوره امکان گمارش تصادفی نمونه ها نیز وجود نداشت. در نهایت ۲۰ بیمار مبتلا به وسواس که از طریق مصاحبه تشخیصی اختلال وسواس فکری - عملی را بر حسب 5-DSM دریافت کردند، در دو گروه طرحواره درمانی (۱۰) نفر) و لیست انتظار (۱۰) نفر) قرار گرفتند. شرکت کنندگان پرسشنامه های گل دبرگ (۱۹۷۲)، بیر و مونته آ (2010) و یانگ در (1994) برای متغیرهای ارتقای سلامت، فراهیجانات مثبت و طرحواره درمانی را تکمیل کردند. تحلیل داده های پژوهش به روش مدل یابی معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزار SPSS-26 و R-4.2 صورت پذیرفت. براساس یافته ها نشان داد که طرحواره درمانی بر افزایش بهبود علائم جسمانی، عملکرد جسمانی، فرهیجانات مثبت، خاموش سازی افکار، تغییر هیجانات موثر است. همچنین طرحواره درمانی بر کاهش اضطراب و افسردگی موثر می باشد.

زمینه و هدف : اختلال افسرده خویی به عنوان نوعی افسردگی مزمن و با شیوع بیشتر در بین زنان، با پیامدهای منفی بهداشتی همراه است و در نتیجه شناسایی مداخلات بهینه در این زمینه ضروری است. در این راستا هدف پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی خودافشایی هیجانی براساس مدل پذیرش و تعهد درمانی درکاهش علائم افسردگی زنان خانه دار مبتلا به اختلال افسرده خویی بود. روش شناسی پژوهش : این پژوهش، به شیوه نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون-پس آزمون با لیست انتظار و پی گیری یک ماهه صورت گرفت. 40 نفر از زنان خانه دار مبتلا به اختلال افسرده خویی با توجه به ملاک های ورود به پژوهش به صورت در دسترس انتخاب گردیدند و سپس به طور تصادفی به دو گروه 20 نفره آزمایش و لیست انتظار گمارده شدند. جهت ارزیابی متغیرها از پرسشنامه افسردگی بک استفاده شد. زنان خانه دار گروه آزمایش به مدت 8 جلسه 120 -90 دقیقه ای تحت درمان خودافشایی هیجانی براساس مدل پذیرش و تعهد درمانی قرار گرفتند. یافته ها : یافته های حاصل از تحلیل کوواریانس با اندازه گیری مکرر نشان داد که درمان خودافشایی هیجانی بر اساس مدل پذیرش و تعهد بر کاهش علائم افسردگی زنان خانه دار مبتلا به افسرده خویی تأثیر معنی داری داشت. همچنین، این اثربخشی در دوره پیگیری ماندگار بود. نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش حاضر، به کارگیری درمان خودافشایی هیجانی بر اساس مدل پذیرش و تعهد جهت کاهش علائم افسردگی زنان خانه دار مبتلا به افسرده خویی به روان شناسان، روان پزشکان و مشاوران مراکز درمانی خصوصی و دولتی توصیه می شود.