پژوهشنامه تاریخ سیاست و رسانه

ایرانیان که در برابر از دست دادن هویت ملی و گذشته خویش سر باز می زدند، نهضت هایی را علیه خلفای دولت های مسلمان پایه ریزی کردند. ایرانیان به ویژه پس از تأسیس سلسله موروثی امویان که بر پایه برتری نژادی اع راب و تحقی ر غیراعراب بنا نهاده شده بود، مورد ستم و آزار بیشتری نسبت ب ه دوران حکوم ت خلف ای راش دین قرار گرفته بودند؛ از هر فرصتی برای به دست آوردن فرّ و شکوه پیش ین خ ویش به ره می بردند، تا هویت تاریخی سابق خود را بار دیگر نشان دهند. بنابراین در دوران دولت اموی نهضت های ملی، سیاسی و مذهبی هر روز به رنگی ظاهر می شد. مقصود اصلی این جنبش ها برانداختن دولت و سیادت عرب بر عجم بود و با اصل اسلام مشکلی نداشتند. اولین عکس العمل منطقی ایرانیان در برابر این تبعیض نژادی اعراب، «اهل تسویه» بودند که بعدها به «شعوبیه» شهرت یافتند. گروه دوم کسانی بودند که در برابر تبعیض و ظلم دستگاه اموی، راه تعصب و افراط درپیش گرفتند و قائل به تفضیل و سیادت عجم بر عرب بودند. این گروه اخیر با همراهی دیگر ایرانیان، پایه گذار نهضت و قیام هایی شد که در سالیان متمادی با دستگاه خلافت درگیر بودند. با شکل گیری نهضت های ایرانی، در راستای احیاء هویت تاریخی و باستانی، شاهد تأثیرات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایرانیان بر اعراب مسلمان و نیز تشکیل حکومت های متقارن در عرض دستگاه خلافت در دوره ه ای بعد هستیم. در این پژوهش، به بررسی ابعاد این مبارزات سیاسی و فرهنگی و هم چنین نهضت های ایرانی در مقابله با اعراب و نتایج و دستاوردهای حاصل از آن، پرداخته می شود.

رابطه میان انسان و طبیعت از دیرباز مورد توجه اندیشمندان علوم مختلف بوده، به طوری که یک روی سکه، اهمیت بعد طبیعی، احساسی و رمانتیک محیط جغرافیایی است که در چارچوب مکتب رمانتیسیسم به پارادایم حاکم بر جامعه انسانی تبدیل شده است. آن روی دیگر سکه، رویکرد عقلایی و انسان دوستی است که محیط را در خدمت رشد و ترقی انسان به کار گرفته و در چارچوب پارادایم تفسیری ظهور و بروز یافته است. بعد سوم را می توان پیوند متقابل انسان و طبیعت نامید که عمدتاً در بستر جوامع سنتی آشکار می شود. چنین دلبستگی عمیق میان انسان و طبیعت را می توان در چارچوب «مکتب عشایری» جستجو نمود که سردمدار آن در اجتماعات ایلیاتی، «محمد بهمن بیگی» پدر تعلیمات عشایری ایران است. بر بنیاد تحلیل محتوای متون و آن چه که دیگران درباره این کنشگر تعلیم و تربیت نگاشته اند مؤلفه هایی که مبانی فکری وی را شکل داده اند به شیوه اسنادی و کیفی جستجو شده است. لذا این پژوهش به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که مبانی فکری بهمن بیگی بر چه مؤلفه هایی استوار است؟ نتایج نشان می دهد مبانی فکری وی، تلفیقی از شناسه های آموزشی در چارچوب مکتب تفسیری (عقلانی و انسان گرا) و پژوهشی در چارچوب پارادایم رمانتیسیسم (احساسی-و طبیعت گرا) است. بر این اساس، مهمترین رئوس مبانی فکری بهمن بیگی و مکتب عشایری عبارتند از: «عشق/محبت/تشویق/تحسین»، «تعلیم/تربیت»، «آموزش/پرورش»، «علم/فرهنگ»، «شهامت»، «صداقت/صراحت/صبوری»، «مداومت/مراقبت/مقاومت»، «بینش/منش/روش»، «تخصص/خلاقیت/کارآفرینی»، «ضابطه مندی»، «روشنفکری»، «میدان دوستی»، «ایل دوستی»، «صلح دوستی»، «وطن دوستی»، «انسان-دوستی/نوع دوستی»، «پارسی دوستی»، «ملی گرایی»، «همگرایی»، «تنش زدایی»، «بهداشت/سلامت نگری»، «بومی گرایی»، «فراایلی اندیشی»، «محلی/جهانی اندیشی»، «عدالت محوری»، «قلم باوری» و «سیاست گریزی».

با سقوط قسطنطنیه در سال 1453م. و آغاز عصر اکتشافات، پرتغالیان اولین اروپاییانی بودند که قدم در مسیر اکتشافات جغرافیایی نهادند و توانستند به ممالک آسیایی راه پیدا کنند. آنان با بهره گیری از اقدامات هانری دریانورد، شاهزاده پرتغالی که آغازگر این راه بود و با کشف مسیری تازه که از دماغه امید نیک در جنوبی ترین منطقه آفریقای جنوبی عبور می نمود، توانستند به هندوستان و خلیج فارس دسترسی پیدا کنند. حضور پرتغالیان در مناطق مزبور، پیامدهایی چون استعمار و استثمار را به ارمغان آورد. پس از پرتغالیان، اسپانیایی ها به مشرق زمین و نیم کره غربی راه پیدا کردند. آنان توسط کریستف کلمب موفق به کشف قاره آمریکا گردیدند. باید گفت که اسپانیایی ها نقش بسزائی را در مستعمره نمودن آمریکای جنوبی ایفا نمودند. هدف مورد نظر از این پژوهش شناخت چگونگی ریشه دوانیدن استعمار در سرزمین های شرقی از جمله خلیج فارس و هم چنین آمریکای جنوبی می باشد چراکه هنوز هم دست پیدا و پنهان استعمار به شیوه های گوناگون در این مناطق قابل مشاهده است. مقاله حاضر در نظر دارد تا باتوجه به ماهیت موضوع، به روش توصیفی--تحلیلی و با بهره گیری بهینه از منابع دست اول و تحقیقاتی که عمدتاً کتابخانه ای و اسنادی می باشند، به مقایسه استعمار پرتغال در خلیج فارس و استعمار اسپانیا در آمریکای جنوبی بپردازد و آن را مورد بررسی و مطالعه قرار دهد.

ایران یکی از ده کشور نخست تاریخی و دارای تمدن است. وجود دانشمندان بسیار، پیش و پس از ظهور دین اسلام، این گفته را تأیید می کند. خاورشناسان در برابر عظمت تاریخ، فرهنگ و تمدن این سرزمین، سر تعظیم فرود آورده و در کتب متعدد خود، از آن به نیکی یاد کرده اند. نویسنده این پژوهش در پی بازشناسی دانشمندان ایرانی پس از اسلام بوده و در صدد پاسخ به این پرسش است که این ناموران عرصه علم، چه نقش و تأثیری در فرهنگ و تمدن بشری داشته اند. هدف پژوهش جست وجو و تتبع در زندگانی این دانشمندان بزرگ ایرانی و تأثیر آنان در تمدن اسلامی و تمدن بشری می باشد. روش پژوهش به گونه کتابخانه ای و به شیوه توصیفی- تحلیلی است. مهم ترین دست آوردهای تحقیق بیانگر نقش بی بدیل دانشمندان بزرگ ایرانی در پیشرفت و توسعه تمدن اسلامی و تمدن بشری بوده است. اعتراف به این موضوع، نه تنها در گفته های خود مسلمانان، بلکه در گفتار مستشرقان نیز مشاهده می شود.

جنگ رسانه ای یکی از برجسته ترین جنبه های جنگ نرم و جنگ های مدرن در جهان کنونی به شمار می آید. استفاده از جنگ رسانه ای علیه جمهوری اسلامی ایران یکی از ویژگی های رسانه های جمهوری آذربایجان بعد از جنگ دوم قره باغ و پیروزی این کشور بوده که منجر به جنگ تمام عیار رسانه ای شده است. با توجه به پیوندهای تاریخی، دینی، فرهنگی و زبانی با جمهوری آذربایجان، موضع گیری و اتهام زنی-های صریح سران و تبلیغات رسانه های این کشور با هدف ایران هراسی، اسلام گریزی و شیعه ستیزی وارد مرحله جدیدی شده تا جایی که ایران را به عنوان تهدید امنیتی برای افکار عمومی قلمداد می نمایند. هدف از این مقاله بررسی جنگ رسانه ای جمهوری آذربایجان علیه جمهوری اسلامی ایران بر اساس نظریه برجسته-سازی می باشد. سئوال اصلی مقاله حاضر این است که جمهوری آذربایجان چه اهدافی را در جنگ رسانه ای علیه جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک قدرت منطقه ای دنبال می نماید. در پاسخ به سئوال پژوهش، فرضیه ای به این صورت طرح می گردد که جمهوری آذربایجان همسو با اهداف دشمنان جمهوری اسلامی ایران مسئولیت بخشی از سناریوی های ضدایرانی را در قالب رسانه عهده دار شده و در تلاش است تا با جنگ و هیاهوی گسترده رسانه ای و روانی، اقتدار و محبوبیت جمهوری اسلامی ایران را در نزد افکار و اذهان عمومی مردم مسلمان آذربایجان و مناطق آذری نشین ایران خدشه دار و مسایل قوم گرایی و تجزیه طلبانه را تحریک و تهییج نموده و بحران آفرینی نمایند. این پژوهش از نوع توصیفی –تحلیلی بوده و از منابع کتابخانه ای و پویش اینترنتی برای جمع آوری داده ها استفاده شده است.

استفاده ی فزاینده از اینترنت در تبلیغات تجاری، که نقش اصلی را در بازاریابی کالاها و خدمات برای جذب بیشترین تعداد مصرف کننده دارد، انقلابی حقیقی در عرصه ی بازاریابی به شمار می رود. با رشد تجارت الکترونیک و توسعه ی آن، شبکه اینترنت وسیله ی ارتباطی محسوب نمی شود، بلکه با توجه به ویژگی های تعاملی اش، که آگهی دهنده و مصرف کننده را در گفتگوی مستقیم گرد هم می آورد، ابزاری برای بازاریابی بی واسطه ی کالاها و خدمات تلقی می شود. علاوه بر این، انتشار تبلیغات در یک شبکه ی بین المللی، که در سراسر جهان دریافت می شود، فرصت های زیادی را جهت دسترسى به تبلیغات برای ساکنان کشورهای مختلف به دست می دهد و مصرف کننده را دو برابر می کند و سود را افزایش می دهد.