درخت حوزه‌های تخصصی

ایران از جمله کشورهایی است که با رشد بی رویه جمعیت روبروست. بررسی های آماری نشان می دهد که جمعیت ایران از سال 1355 تا 1370 یعنی طی 15 سال‘ 23 میلیون نفر افزایش داشته است و این در حالی است که در سوئیس طی 10 سال گذشته تنها نیم میلیون نفر بر جمعیت این کشور افزوده شده است. بدون شک چنین رشدی نه تنها برای خانواد های پر اولاد‘ بلکه برای جامعه ما از جهات گوناگون منجمله در زمینه های اقتصادی – اجتماعی یک خطر جدی است. طبق گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران هر ساله 30 درصد از نیاز غذایی ایران از خارج وارد می شود که در صورت ادامه روند رشد جمعیت‘ این رقم در سال 1385 به 60 درصد خواهد رسید. این در حالی است که به گفته کارشناسان سازمان جنگل ها و مرا تع هر ساله یک میلیون هکتار از خاک ایران به کویر تبدیل می شود. از طرف دیگر‘ با افزایش جمعیت و ضرورت تامین مسکن جمعیت افزوده شده‘ هر ساله بخش قابل ملاحظه ای از زمین های زراعی به ساخت و تامین مسکن اختصاص می یابد. هر ساله احداث 30 هزار کلاس درس پاسخگوی یک میلیون دانش آموزی که سالانه به جمعیت کشور اضافه می شوند نیست و ... علاوه بر این مدیرکل کنترل جمعیت و تنظیم خانواده وزارت بهداشت‘ درمان و آموزش پزشکی اعلام می دارد که سالانه 330 هزارنفر به جمعیت جویای کار در کشور افزوده می شود. گرچه عوامل متعددی منجمله عوامل بهداشتی و کلینیکی در نوسانات سطح باروری و در نتیجه جمعیت کشور دخالت دارند‘ لیکن بررسی های مقدماتی نشان می دهد که وضعیت اشتغال زنان نیز یکی از عوامل عمده بر تعداد فرزندان آنان می باشد‘ بدین معنی که تعداد فرزندان زنان شاغل کمتر از تعداد فرزندان زنان خانه دار است. بدین جهت تصمیم گرفته شد که اثر این عامل بر روی تعداد فرزندان یکی از اقشار نسبتاً محروم پراولاد این جامعه‘ یعنی قشر کارگر مورد آزمون قرار گیرد. نتایج این تحقیق مسئولین مربوطه را قادر خواهد ساخت تا لااقل برای پاره ای از مسائل جمعیتی خانواده های این قشر به چاره جویی بپردازند.

در برنامه های نوسازی عموما کنشگران گوناگونی از سرمایه گذاران گرفته تا مالکان بافت ها لازم است با هم همکاری کنند. ایده اصلی این پژوهش مبتنی بر آن است که شهروندانی که از کیفیت زندگی بالاتری برخوردارند، دارای امکانات و توانایی های بیشتری برای مشارکت در نوسازی و بهسازی هستند و به همین خاطر تمایل بیشتری برای ورود به برنامه های نوسازی دارند. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه مالکان و ساکنان بافت های فرسوده شهری در شهر مشهد بوده اند. حجم نمونه آن تعداد 384 نفر برآورد شده است که شیوه نمونه گیری خوشه ای تصادفی بود. یافته های این پژوهش نشان داد که اکثریت کسانی که در محدوده بافت های فرسوده سکونت دارند یعنی بیش از نیمی از افراد از کیفیت زندگی متوسط و پایین برخوردار هستند. از آنجایی که اکثر افرادی که در مناطق بافت های فرسوده سکونت دارند از کیفیت زندگی پایینی برخوردار هستند، مشاهده می شود که بیش از 78 % افراد تاحدودی و بیشتر تمایل دارند به نحوی موقعیت زندگی خود را تغییر دهند و در بهسازی و نوسازی محل زندگی خود به نوعی مشارکت کنند.