علی قاسمیان

اتخاذ استراتژی حمله پیش دستانه و جنگ پیشگیرانه توسط دولت بوش موجب دگرگونی و تحول در عرصه نظام بین الملل، و منطقه خاورمیانه و خلیج فارس شده است. نقش حقوق بین الملل و نادیده گرفتن نقش شورای امنیت سازمان ملل متحد، رد چند جانبه گرایی، عدم اهمیت به ثبات بین الملل، بی توجهی به اصول حاکمیت و عدم مداخله به عنوان قواعد اساسی نظام بین الملل مدرن، تحریک غیر ضروری اقدامات تلافی جویانه «نامتناسب» از سوی تروریست ها و کشورهای متخاصم، سوق دادن قدرت های بزرگ به اتخاذ و اعلان استراتژی حمله پیش دستانه و جنگ پیشگیرانه و… از جمله پیامدها و آثار در پیش گرفتن راهبرد نوین نظامی توسط دولت بوش در عرصه سیاست خارجی این کشور بوده است. به طورکلی می توان نقدهای وارده بر سیاست خارجی مبتنی بر استراتژی جنگ پیشگیرانه آمریکا را در ابعاد حقوقی، سیاسی، نظامی و اقتصادی مورد بحث و بررسی قرار داد.

سلفی گرایی، جریانی افراط گرا است که به لحاظ تفسیری که از جامعه اسلامی دارد و نیز با خلق یا تغییر برداشت از برخی مفاهیمی چون جهاد، تکفیر، هجرت، کفر، شرک، دارالکفر و جاهلیت، در طول زمان و در برهه های مختلف دچار تغییر و تحولاتی شده است. اندیشه های سید قطب نقش فراوانی در تئوریزه شدن و گسترش تفکرات سلفی گرایی داشته است تا جایی که در بسیاری از کشورهای اسلامی مانند افغانستان، پاکستان، مصر، ترکیه و... افکار و اندیشه های سید قطب به وضوح دیده می شود. شناخت تفکرات گروه های سلفی با توجه به نقش مؤثر آنها در برخی حوادث منطقه ای اهمیت فراوانی دارد. با توجه به این موارد، مقاله پیش رو به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که اندیشه ها ی سید قطب چه تأثیری بر سلفیون جهادی داشته است؟ پژوهش حاضر بر این باور است که اندیشه های سید قطب به عنوان منبع تغذیه گروه-های سلفی – جهادی توسط برخی متفکرین اسلامی باز تولید شده و دستمایه حرکت های افراطی سلفیون جهادی گردیده است. این پژوهش به شیوه توصیفی – تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و اسنادی به نگارش درآمده است.

نظر غالب اندیشمندان شیعی بر محور مخالفت با حکام دنیوی و مادی استوار بوده است و آنان را غاصب قدرت امام دانسته اند . سئوال این پژوهش بر محور پاسخگویی به وجوه تشابه و تمایز اندیشه امام موسی صدر و شهید مطهری در باب علل وقوع انقلاب اسلامی ایران قرار دارد . در پژوهش حاضر که با رویکرد تفسیری و روش تحلیلی ، تبیینی صورت گرفته است ، از روش تحقیق کتابختمه ای و اسنادیاستفاده شده و تاثیر جدی ذهنیت و باورهای فرهنگی و نگرش دینی - مذهبی در مبانی نظری انقلاب اسلامی ایران در اندیشه دو اندیشمند که در بستر خرده گفتمان سنتی شیعی انقلاب اسلامی فعال بوده اند ، مورد تاکید بوده است . امام موسی صدر با اثبات نظریه خویش از طریق نفی نظام موروثی و پادشاهی و شهید مطهری با نفی نظام پهلوی از طریق بسیج تودهای مردمی ، براستقرار نظم جدید ، اهتمام می ورزند.

امروزه پیشرفت تکنولوژی فن آوری اطلاعات و ارتباطات و رشد و گسترش حیرت آور وسایل ارتباط جمعی از قبیل ماهواره، اینترنت، ایمیل، فیس بوک و نشریات الکترونیکی معادلات گذشته را در برقراری روابط بین دولت ها تا حدود زیادی دچار تغییر و تحول اساسی نموده و جای خود را به معادلات جدیدی داده است. به گونه ای که به جای به کارگیری اهرم های نظامی و سخت افزارانه به صورت مستقیم توجه کشورها به استفاده از قدرت نرم و ایجاد تغییرات به صورت آرام و با استفاده از روش های نو جلب شده است که در این راستا نقش رسانه ها در جا انداختن سیاست دروغین چند کشور زورگو حائز اهمیت است. در این میان دولتمردان آمریکا ضمن طراحی جنگ نرم با هدف قرار دادن فکر و اندیشه مردم و نخبگان کشورهای هدف نقش قابل توجهی در سست نمودن اعتقادات و باورهای آنان ایفا می کنند، لذا آمریکا با تعریفی جدید از تروریسم و آزادی خواهی، خصوصاً بعد از یازده سپتامبر جنگ نرم گسترده ای علیه جهان اسلام به ویژه جمهوری اسلامی ایران به راه انداخته و از راهبردهای مختلفی جهت براندازی این نظام استفاده نموده که در این تحقیق ما به دنبال بررسی راهبردهای جنگ نرم آمریکا بر علیه جمهوری اسلامی ایران هستیم.  

گفتمان اسلام گرایی انقلاب اسلامی ایران از زمان پیدایش تاکنون به مثابه یکی از منابع مهم تحولات در سطح منطقه  و جهان اسلام نقش ایفا نموده است. در واقع، بزرگ ترین تاثیر گذاری گفتمان انقلاب اسلامی در سطح منطقفه و جهان اسلام، تاثیر گذاری بر جنبش های سیاسی اسلام گرا بوده است. از نمود های این تاثیرگذاری شکل گیری جبهه مقاومت، استقلال و استکبار ستیزی بوده که در طی چندین دهه اخیر نمود پیدا کرده است. از طرف دیگر، به نظر می رسد  با توجه به نقش آفرینی گروه های اسلام گرا در فرایند ناآرامی های عربی از 2011 تاکنون، گفتمان اسلام گرایی انقلاب اسلامی ایران همچنان نقش پر رنگی در تحولات منطقه ای ایفا می نماید. در این راستا، با توجه به اهمیت موضوع ، این پژوهش بدنبال پاسخگویی به این سوال محوری است، که گفتمان انقلاب اسلامی ایران چه تاثیری بر فرایند بهار عربی داشته است؟ یافته های پژوهش نشان می دهد، گفتمان انقلاب اسلامی در چهارچوب مفاهیمی همچون، استقلال و آزادی، مبارزه با ظلم و فساد و عدالت طلبی به شکل اساسی بر جنبش های اسلام گرا در فرایند بهار عربی تاثیر گذار بوده است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی و بر مبنای روش کیفی و ابزار گردآوری داده ها منابع کتاب خانه ای و اینترنتی است

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی ویژگی های بینشی، گرایشی و کنشی مدیران از دیدگاه قرآن انجام شد. روش: این پژوهش از نظر هدﻑ، توسعه ای و از نظر نوع داده ها، کیفی است و با روش پژوهش کتابخانه ای و از نوع مطالعات ثانویه و اسنادی، به صورت مقطعی انجام شده است. در این راستا، از روش فراترکیب به عنوان روشی مناسب برای به دست آوردن یافته های جامع از موضوع، بر پایه بررسی مجموعه آیات، ترجمه ها و تفاسیر قرآن استفاده شده است. با روش روایی صوری توسط گروه کانون خبرگان و پایایی کاپا برابر 72/0، روایی و پایایی یافته ها تأیید شد. منابع به دست آمده با استفاده از روش فراترکیب هفت مرحله ای سندلوسکی و باروسو(2007)، کدگذاری و مؤلفه های پژوهش شناسایی شد. یافته ها: با توجه به یافته های حاصل از بررسی 47 آیه نهایی انتخاب شده، 270 کد منجر به شناسایی 90 ویژگی شد که در 30 گروه اصلی و در سه حوزه، شامل ویژگی های بینشی(صداقت، عدالت، تعهد، تقوا و غیره)، گرایشی(اخلاق مداری، خلاقیت، انعطاف پذیری، همدلی و غیره) و کنشی(برنامه ریزی، ارتباطات، تصمیم گیری، پایش و ارزیابی و غیره) دسته بندی شدند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که مدیران باید ویژگی های خود را در هر دسته شناخته و به دنبال تقویت آنها باشند تا بتوانند مدیریتی اسلامی توأم با اثربخشی و موفقیت در تمامی جوانب داشته باشند.

سلفی های سیاسی، گروهی هستند که بعد از اقدامات اصلاح گرانه نوسلفی ها و به دنبال شرایط خاص منطقه خاورمیانه؛ ایجاد شدند و به هدف کسب قدرت از روشهای مختلف استفاده نمودند که که در تعارض با گفتمان مقاومت اسلامی، محیط امنیتی خاصی را برای کش.رهای غرب آسیا ایجاد نمودند. چه رابطه ای بین ریشه های سلفی گری سیاسی در خاورمیانه با گفتمان مقاومت اسلامی وجود دارد؟ که این مقاله با رویکردی توصیفی تحلیلی و با کاربست ملاحظات کاربردی و در قالب چارچوب نظری کپنهاگ، در پی پاسخگویی به آن است. یافته های تحقیق نشان می دهد که تاثیر توسعه سیاسی و گفتمان مقاومت شیعی، محیط امنیتی خاصی را در غرب آسیا ایجاد نمود، که سلفی گری و ابعاد و انواع آن، نوعی پاسخی امنیتی برای کشورها و جریانهای سیاسی بوده است. در نتیجه توسعه گفتمان مقاومت شیعی در عراق، جنوب لبنان و یمن، باعث بازتولید جریانهای متنوعی از سلفی گری شده است که در تعارض با این گفتمان، تاکنون نتوانسته است، به توسعه منسجم و ایجاد گفتمانی غالب تبدیل گردد و ابعادی از تزلزل محیط امنیتی را برای غرب آسیا، گسترش داده است.