معصومه احمدلو

هدف: آموزش و مشاوره در چگونگی بازیابی منابع اطلاعاتی از وظایف بخش مرجع در راستای برقراری تعامل بین مراجعان و کتابخانه ها است. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش خدمات مرجع در بهره مندی مراجعان و آینده آن در کتابخانه های عمومی انجام شد. روش پژوهش: پژوهش با روش توصیفی- پیمایشی انجام شده است. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. جامعه آماری پژوهش اعضای کتابخانه های عمومی بودند که تعداد 224 نفر از آنها در پژوهش مشارکت نمودند. داده ها با استفاده از آمار توصیفی فراوانی، میانگین، انحراف معیار، انحراف از میانگین و آزمون آنووا فریدمن تجزیه و تحلیل شده است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که مراجعان کتابخانه های عمومی در خصوص خدمات مرجع به ترتیب از کمترین تا بیشترین میزان بهره مندی را از اطلاع رسانی جاری، خدمات ارجاعی، مشاوره، میز مرجع، آموزش کاربران، تهیه منابع و کتابدار مرجع دارند. همچنین در خصوص منابع مرجع به ترتیب از کمترین تا بیشترین میزان بهره مندی را از منابع جغرافیایی، سالنامه ها، نمایه ها، چکیده ها، دایره المعارف ها، کتاب شناسی ها و زندگی نامه ها دارند. نتیجه گیری: بخش مرجع اعم از فیزیکی یا مجازی یکی از اساسی ترین خدمات در کتابخانه است که با هدف پاسخ گویی مستند و مستدل به نیازهای اطلاعاتی مراجعان در سریع ترین زمان شکل گرفته است. بنابراین، روزآمد نگهداشتن آن نه تنها باعث ارتقای کیفیت خدمات می شود بلکه به بهره مندی از خدمات و افزایش نقش کتابخانه ها در ترویج دانش و آگاهی در جامعه کمک شایان خواهد بود.

هدف: پژوهش حاضر رفتار اطلاع یابی دانشجویان دانشگاه پیام نور اراک را در جستجوی اطلاعات از اینترنت را با مدل جستجوی اطلاعات کولثاو را به منظور درک بهتر نیازهای اطلاعاتی دانشجویان مقایسه می کند. روش شناسی: این پژوهش به روش توصیفی– پیمایشی انجام گرفته است. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانشجویان کارشناسی علوم انسانی در سال تحصیلی 98-1397 است که از طریق نمونه گیری تصادفی 204 نفر انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته بود. روایی پرسشنامه با استفاده از نظر اساتید و کارشناسان این حوزه مورد تأئید واقع و پایایی آن با روش آلفای کرونباخ 96% محاسبه گردید. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که دانشجویان در مراحل تشخیص نیاز اطلاعاتی 3/57 درصد، انتخاب موضوع 8/59 درصد، مرحله تمرکز روی موضوع 1/74 درصد، گردآوری 8/87 درصد و ارائه گزارش 9/79 درصد مطابقت دارد ولی در مرحله کشف اولیه 7/62 درصد با مدل کولثاو در روند پژوهش مطابقت ندارد. همچنین یافته ها حکایت از این دارد که دانشجویان به طور میانگین 5/53 درصد در مراحل جستجوی اطلاعات از اینترنت نیاز به کمک کتابداران دارند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حکایت از این موضوع دارد که دانشجویان در زمان جستجوی اطلاعات به سواد اطلاعاتی و اطلاع یابی نیاز دارند، ضروریست که کتابداران آن را مورد توجه قرار دهند و دورههای آموزشی را به ویژه دانشجویان ترم اول برگزار نمایند.