یعقوب نوروزی

یعقوب نوروزی

مدرک تحصیلی: دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه قم

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۱۱۴ مورد.
۴۱.

طراحی پروفایل کاربردی فراداده ای برای توصیف و سازماندهی اشیای محتوایی پایگاه های مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۶)

کلیدواژه‌ها: پروفایل کاربردی فراداده ای مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی توصیف و سازماندهی اشیای محتوایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۹ تعداد دانلود : ۶۳۳
مقدمه: پژوهش حاضر با هدف طراحی و تدوین پروفایل کاربردی فراداده ای برای توصیف و سازماندهی اشیای محتوایی پایگاه های مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی با رویکرد تحلیلی- سیستمی انجام شد. روش شناسی: جامعه پژوهش را اشیای محتوایی چهار پایگاه حوزه نت، نورمگز، نورلایب و اندیشوران تشکیل می دادند. افزون بر اشیای محتوایی این پایگاه ها، عناصر، عناصر فرعی، و خصائص پرکاربردترین استانداردهای فراداده ای از جمله استانداردهای طرح فراداده ای توصیف شیء (مادس)، طرح فراداده ای هسته دوبلین، استاندارد کدگذاری و انتقال فراداده (متس) و قالب فراداده ای مارک به عنوان بخش دیگر جامعه پژوهش مورد مطالعه قرار گرفتند. به منظور انتخاب این استانداردها به عنوان مبنای طراحی پروفایل، ویژگی های بومی اشیای محتوایی، اهداف و کارکردهای مد نظر چهار پایگاه عضو جامعه پژوهش با ویژگی های طرح های فراداده ای استاندارد تطبیق داده شدند، و مناسبترین آنها (استانداردهای مادس و هسته دوبلین) که بتوانند نیازهای بومی توصیف و سازماندهی چهار پایگاه را تامین نمایند، مورد گزینش واقع شدند. روش گردآوری داده ها مصاحبه و مشاهده طراحی شده، و ابزار آن پرسشنامه و سیاهه وارسی بود. یافته ها: برای طراحی و تدوین پروفایل کاربردی، عناصر، عناصر فرعی، و خصائصی از استانداردهای فراداده ای منتخب که متناسب با ویژگی های بافت بومی (پایگاه های چهارگانه) بود و نیازهای محلی بافت هدف را تامین می نمود، استخراج و در بستر معناشناختی همخوان با بافت اطلاعاتی هدف قرار گرفت. در مواردی که عنصر، عنصر فرعی و یا خصیصه ای جدید نیاز بود و یا عناصر، عناصر فرعی و خصائص موجود نیاز به بازتعریف بومی داشتند، عنصر یا خصیصه جدید طراحی و در صورت وجود، تعریفی بومی ارائه شد تا کاربردپذیری آن برای پایگاه ها افزایش یابد. نتیجه گیری: پروفایل کاربردی فراداده ای مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی بر اساس ویژگی ها و نیازهای بومی پایگاه های آن مرکز، و همچنین شناسایی ساختار، عناصر، کارکردها و ویژگی های معناشناختی با مجموع 23 عنصر، 16 عنصر از استاندارد فراداده ای مادس، 5 عنصر از استاندارد فراداده ای هسته دوبلین و 2 عنصر تعریف شده به صورت بومی، و با تهیه توصیفی (شناسنامه ای) برای هر عنصر طراحی و تدوین گردید.
۴۲.

به کارگیری استانداردها مورد مطالعه: کتابخانه های دیجیتالی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۴ زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۹۶) 671-696

کلیدواژه‌ها: کتابخانه دیجیتالی استانداردهای کتابخانه ای استانداردهای ذخیره اطلاعات استانداردهای سازماندهی اطلاعات استانداردهای تبادل اطلاعات ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۶ تعداد دانلود : ۵۸۸
هدف پژوهش حاضر شناسایی و تعیین استانداردهای مورد استفاده در کتابخانه های دیجیتالی ایران است. روش پژوهش پیمایشی- تحلیلی و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بود. در پرسشنامه طراحی شده استانداردهای مربوط به سه بخش ذخیره سازی، سازماندهی و جستجو/ بازیابی اطلاعات که با مرور متون و منابع مرتبط و با اعمال نظر 5 نفر از متخصصان استخراج شده بودند، در اختیار جامعه پژوهش قرار گرفت و از آنان خواسته شد درباره استفاده از هر یک از استانداردها در کتابخانه دیجیتالی خود گزارش دهند. نتایج پژوهش نشان داد رایج ترین فرمت فایل های پشتیبانی شده در قالب متنی؛ پی. دی. اف. با 95%، تصویری؛ JPEG با 7/63%، صوتی؛ MP3 با 7/63% ، ویدئویی؛ AVI با 5/45% میزان استفاده است. در حوزه سازماندهی رایج ترین استانداردهای فراداده توصیفی مارک با 3/77 % و دابلین کور با 1/59 % میزان استفاده بودند ، استاندارد فراداده ساختاری متس با 7/22% میزان استفاده در جایگاه بعدی جای گرفت . در این میان استاندارد فراداده مدیریتی پرمیس با 1/9% میزان استفاده پایین ترین میزان کاربرد را داشت. در بخش استانداردهای جستجو/ بازیابی اطلاعات در سطح کتابشناختی زد 50/39 با 3/77 % میزان استفاده، پرکاربردترین شناخته شد و در سطح تمام متن او.ای.آی. با 7/22% و OAI-PMH با 1/9% میزان استفاده، پایین ترین میزان کاربرد را داشتند. همچنین نتایج پژوهش نشان داد که 95% کتابخانه های دیجیتالی ایران از نرم افزار تولید داخل استفاده می کنند و پشتیبانی نرم افزار از هر استاندارد نقش موثری در استفاده از آن توسط کتابخانه دارد. نتیجه آزمون مربع کا نیز نشان داد کتابخانه های دانشگاهی بیشتر از سایر انواع کتابخانه ها از استانداردها استفاده می کنند.
۴۳.

بررسی مشکلات جستوجو و بازیابی اطلاعات در پایگاههای اطلاعاتی از جنبه ویژگیهای نگارشی زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۳ بهار ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۹۳) 1087-1110

کلیدواژه‌ها: بازیابی اطلاعات پایگاه‌های اطلاعاتی زبان فارسی ویژگیهای نگارشی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۷ تعداد دانلود : ۵۶۷
این پژوهش با هدف تشریح مشکلات عمده نوشتاری و معنایی زبان فارسی در استفاده از محیط های اطلاعاتی و تعیین میزان انطباق و توجه به این ویژگی ها هنگام جست وجو و بازیابی در پایگاه های اطلاعاتی فارسی و به روش پیمایشی-تحلیلی و با استفاده از شیوه مشاهده مستقیم انجام گرفت. پس از مرور پژوهش های مرتبط، کلیدواژه های کاوش در قالب یک سیاهه شکل گرفت. هر یک از این کلیدواژه ها در پایگاه های اطلاعاتی مورد مطالعه شامل «پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران»، «پایگاه استنادی علوم جهان اسلام»، «پایگاه مجلات تخصصی نور» و «پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی» جست وجو و تعداد نتایج بازیابی شده ثبت گردید. سپس، به بررسی میزان انطباق پایگاه های اطلاعاتی با این ویژگی ها پرداخته شد. برخی ویژگی های نوشتاری و معنایی زبان فارسی سبب بروز مشکلاتی در بازیابی اطلاعات از پایگاه های اطلاعاتی منتخب می شوند. مواردی مانند پیوسته نویسی و جدانویسی واژگان مشتق، مرکب و مشتق- مرکب، گوناگونی جمع ها، واژگان دخیل و معادل آن ها در بخش نوشتاری و چندمعنایی، همنامی و ... در بخش معنایی از این دست ویژگی ها هستند. فقدان پوشش مناسب ویژگی های یادشده در مراحل ذخیره سازی و پردازش و عدم آگاه نمودن کاربر از آن جهت اصلاح فرایند کاوش در مرحله بازیابی اطلاعات در پایگاه های اطلاعاتی مورد پژوهش، اثرات نامطلوبی بر فرایند کاوش و بازیابی دارد. یافته ها نشان داد که پایگاه های اطلاعاتی فارسی نسبت به ویژگی های نوشتاری و معنایی زبان فارسی توجه کافی نداشته و بسیاری از ویژگی های آن را در مراحل ذخیره سازی و پردازش اطلاعات نادیده می گیرند. با توجه به تأثیر این ویژگی ها در تعامل کاربران با پایگاه های اطلاعاتی، احتیاج کاربران فارسی زبان به ابزارهای کاوش بومی و پایگاه های اطلاعاتی که مبتنی بر ویژگی های زبانیِ خودشان طراحی شده باشد، بیش از پیش احساس می شود. پژوهش حاضر با بررسی میزان توانایی پایگاه های اطلاعاتی فارسی زبان در پوشش برخی ویژگی های این زبان که در فرایند جست وجو و بازیابی تأثیر قابل توجهی دارند، نقاط ضعف و قوت این پایگاه ها را مشخص نموده است. نتایج آن می تواند در جهت بهبود و اصلاح عملکرد پایگاه های مذکور مورد استفاده قرار گیرد.
۴۴.

شمس قیس رازی و واکاوی نظرات او درباره وزن و قافیه و هماهنگی اجزای شعر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فنون ادبی سال دهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۲۵) 35 - 42

کلیدواژه‌ها: شمس قیس المعجم وزن قافیه واژگان تناسب عروض

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۳۸ تعداد دانلود : ۷۳۳
شمس قیس رازی با اثر گرانقدر خویش، <em>المعجم فی معاییر اشعار العجم</em>، از بزرگ ترین منتقدان و ادبای ایرانی بعد از حمله خانمان سوز مغول است. او در این اثر دیدگاه های انتقادی خود را در زمینه وزن، قافیه، الفاظ و واژگان در شعر و تناسب و هماهنگی ارکان شعر بیان کرده است. در این مقاله، دیدگاه های او را درباره این عناصر زیبایی شناسانه شعر، آورده و درباره اهمیّت هر کدام از این عناصر از دیدگاه او در شعر بحث شده است. همچنین، آنچه او از این لحاظ درباره برخی از شاعران هم عصر خود و دیگر شاعران اظهار کرده در این مقال گنجانده شده است. شمس قیس در اثر خود تلاش کرده است تا پویندگان راه شعر و شاعری را با شیوه های صحیح کاربرد وزن و قافیه در شعر، آشنا و معیار و ملاک ثابتی برای تأثیرگذاری و زیبایی بیشتر شعر ارائه کند. این معیار و ملاک از دیدگاه او جز هماهنگی وزن با موسیقی و محتوای شعر نیست. دیدگاه او به سبب شناخت عمیقی که از علم عروض و وزن و قافیه در شعر فارسی داشته حایز اهمیت است. از همین رو، اثر او برای شناخت عروض سنّتی و نقد شعر در زمره مفیدترین آثار قرار دارد.
۴۵.

بازتصحیح ابیاتی از دیوان خاقانی چاپ ضیاء الدین سجادی با تکیه بر اصالت نسخه لندن

نویسنده:
منبع: پژوهش های نثر و نظم فارسی سال دوم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۵ 1 - 186

کلیدواژه‌ها: دیوان خاقانی تصحیح ضیاء الدین سجادی نسخه شناسی نسخه لندن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۶ تعداد دانلود : ۲۲۹
تصحیح متون کهن ادبی، تلاشی ارزشمند در جهت احیاء و پاسداشت میراث فرهنگ ملّی و میهنی است و هرچه این فعالیّت، عالمانه تر باشد، ارزشمند تر خواهد بود. بر این اساس، گام نهادن در این ساحت، دقّت و دانش کافی را می طلبد. دیوان خاقانی تصحیح ضیاء الدین سجادی، از نمونه های موفّق تصحیح متون است؛ سجادی با اینکه بحق و سنجیده، نسخه لندن را که قدیمی ترین نسخه دیوان خاقانی است، نسخه اساس قرار داده، ولی در مواردی به علل متفاوت، ضبط دیگر نسخ را جایگزین کرده که این عامل، سبب خطاهایی در تصحیح بوده است. در این مقاله، سعی خواهد شد ارجحیّت و اصالت ضبط های نسخه لندن وبه تبع آن، اصالت و اعتبار این نسخه اثبات گردد. بر این اساس، با معیارهای علمی همچون؛ اصالت بدیعی، اصالت تصویری، ویژگی های سبکی و زبانی خاقانی و شواهدی از آثار خود شاعر و دیگر شاعران، در صدد تصحیح ابیاتی از دیوان خاقانی برآمدیم. نتیجه پژوهش روشن می سازد که نسخه لندن، اصیل ترین و معتبرترین نسخه دیوان خاقانی بوده و اعتماد به ضبط های این نسخه، در امر تصحیح دیوان خاقانی می توانست مفید بوده و در تصحیح علمی –انتقادی و منقّح از این دیوان، سودمند باشد.
۴۶.

بررسی کیفیت تصاویر کتاب های مرجع کودکان و نوجوانان منتشرشده در سال های 1385- 1390(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: دانش شناسی سال دهم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۳۷ 87 - 94
تعداد بازدید : ۲۰۴ تعداد دانلود : ۱۳۸
هدف: پژوهش حاضر با هدف ارزیابی تصاویر کتاب های مرجع کودک و نوجوان و تجزیه و تحلیل و میزان مطابقت تصاویر کتاب ها، با معیارها ی ارائه شده در این زمینه است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است. روش به کار گرفته شده در این پژوهش، تحلیل محتوا و از نوع کمّی است. جامعه آماری این پژوهش شامل 216 عنوان کتاب مرجع کودک و نوجوان است که برای اولین بار در طول سال های مورد بررسی چاپ شده اند. ابزارگردآوری داده ها، سیاهه وارسی است که روایی آن به تأیید صاحب نظران رسید. برای سنجش میزان پایایی ابزار پژوهش از «ضریب آلفای کرونباخ» استفاده شد که معادل 921/0 بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از آمار توصیفی شامل فراوانی و درصد فراوانی استفاده شد. یافته ها: در این پژوهش چهار عامل؛ رنگ، کیفیت، محل قرار گرفتن و بومی بودن تصاویر در جامعه پژوهش مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیش از 87 درصد از تصاویر رنگی و 56 درصد نیز از کیفیت مطلوب برخوردارند. همچنین 78 درصد از تصاویر در محل اصلی قرار دارند و 14 درصد نیز برگرفته از نسخه اصلی اثر هستند. ضمن اینکه نیز به لحاظ مؤلفه های کیفیت کلی تصاویر و بومی بودن، تصاویر دارای ضعف و در کتاب های ترجمه شده فاقد نوآوری بودند. اصالت/ارزش: پژوهش حاضر ضمن تهیه سیاهه ی وارسی در زمینه کیفیت تصاویر کتاب های مرجع کودکان و نوجوانان براساس پیشینه های موجود و نیز نظر متخصصان، این امکان را فراهم آورده است تا استفاده کنندگان کتاب های مرجع در انتخاب خود تصمیم بهتری بگیرند. از مجموع یافته ها می توان به این نتیجه رسید که تصاویر از وضعیت مناسبی برخوردار نیستند و ناشران بیش از این باید به کیفیت تصاویر اهمیت دهند.
۴۷.

بررسی انتقادی چاپ دیوان خاقانی تصحیح ضیاءالدین سجادی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینه میراث دوره ۱۵ بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۶۰) 265 - 280
تعداد بازدید : ۵۰۰ تعداد دانلود : ۱۷۴
از دیوان خاقانی تا کنون چندین تصحیح شده که هر یک از آن ها نقاط ضعف و قوت خاص خود را دارند. یکی از این تصحیحات به اهتمام ضیاءالدین سجادی انجام گرفته است. او در این کار، نسخه لندن (قدیم ترین نسخه دیوان خاقانی) را اساس قرار داده است، اما در برخی موارد از ضبط نسخه های دیگر نیز استفاده کرده، و همین امر موجب بروز خطاهایی در تصحیح او شده است. در این مقاله نگارندگان کوشیده اند تا با بررسی انتقادی مواردی که در آن ها ضبط نسخه بدل ها جایگزین نسخه اساس شده، و با ذکر شواهدی از دیوان خاقانی و بعضی متون فارسی دیگر، صحت و ارجحیت ضبط های نسخه لندن را اثبات کنند. نتیجه این بررسی، علاوه بر اثبات اصالت نسخه لندن، روشن می سازد که اعتماد به ضبط های این نسخه می تواند در ارائه تصحیحی منقح تر از دیوان خاقانی مفید باشد.
۴۸.

بررسی کاربرد فناوری معنایی برای سازماندهی اطلاعات در نرم افزارهای کتابخانه دیجیتالی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۲ بهار ۱۳۹۶ شماره ۳ (پیاپی ۸۹)

کلیدواژه‌ها: سازماندهی اطلاعات نرم افزارهای کتابخانه ای کتابخانه دیجیتالی فناوری معنایی سازماندهی معنایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۷۰ تعداد دانلود : ۷۹۷
پژوهش حاضر با هدف شناسایی کاربرد فناوری معنایی برای سازماندهی اطلاعات در نرم افزارهای کتابخانه دیجیتالی ایران انجام شد. این پژوهش از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی و با رویکرد توصیفی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل 3 نرم افزار کتابخانه دیجیتالی «پارس آذرخش»، «پروان پژوه» و «پیام مشرق» بود. ابزار گردآوری داده ها، سیاهه وارسی بود که در 3 بخش معماری فناوری معنایی، ابزارها و سطح پیاده سازی شده، نوع منابع اطلاعاتی و سطح استفاده آن ها مورد استفاده قرارگرفت. یافته های پژوهش نشان داد که کتابخانه های دیجیتالی از نظر کاربرد فناوری معنایی در وضعیت مناسبی قرار ندارند و بر این اساس، نیازمند تقویت تمامی نقاط ضعف شناسایی شده در این پژوهش هستند. نرم افزارها در خصوص معماری فناوری معنایی نیازمند لایه هایی فراتر از طراحی اولیه خود هستند. همچنین، در خصوص زبان های پیاده سازی شده فناوری معنایی عملکرد بسیار ضعیفی داشته و هیچ یک از ابزارهای این فناوری جدید را برای توسعه و اجرایی شدن ندارند. اکثریت سطح ابزارهای به کاررفته نیز در مرحله اولیه یعنی شناخت بودند. همچنین، در بیشتر موارد منابع اطلاعاتی را خارج از محیط پایگاه اطلاعاتی نگه داری کرده و تنها فایل های متنی را برای جست وجوی تمام متن داشتند. در کل، نرم افزارهای مورد مطالعه در یک سطح قرار دارند و در موارد اندکی از یکدیگر پیشی گرفته اند. این پژوهش ضمن تهیه یک سیاهه وارسی در زمینه بررسی کاربرد فناوری معنایی برای سازماندهی اطلاعات در نرم افزارهای کتابخانه دیجیتالی بر اساس پیشینه های موجود و نظر متخصصان، این امکان را فراهم آورده است که طراحان و برنامه نویسان نرم افزارهای کتابخانه دیجیتالی بتوانند ضمن برطرف کردن نقاط ضعف و قوت، با معیارها و مؤلفه های موجود در این زمینه و درجه اهمیت هر یک از آن ها بهتر آشنا شده و در طراحی و تولید آینده خود از آن بهره بگیرند
۴۹.

بحثی در ترجمه شعر و دشواری انتقال ایماژهای شاعرانه و موسیقی شعر

نویسنده:
منبع: پژوهش های ادبی و بلاغی سال پنجم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۴ (پیاپی ۲۰) 107 - 122

کلیدواژه‌ها: ترجمه شعر موسیقی شعر فرهنگ عناصر ملی و بومی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۲ تعداد دانلود : ۱۹۸
ترجمه، برگرداندن متنی از زبانی به زبان دیگر است و مترجمان نقش رابط فرهنگی بین ملّت ها را دارند و با ترجمه، ملل مختلف را با ویژگی های فکری و فرهنگی متفاوت با هم آشنا می سازند. زبان هر ملّتی ویژگی های آوایی، صرفی و نحوی و لغوی خاصّ خود را دارد و با توجّه به اینکه زبان، کالایی فرهنگی است به شدّت متأثر از فرهنگ، آداب و سنن، شیوه های زندگی، ویژگی های محیطی و اقلیمی آن جامعه است. با این توصیف، ترجمه، انتقال فرهنگ یک جامعه در قالب زبان به جامعه ای دیگر است و ترجمه، به سبب در هم تنیدگی زبان و فرهنگ، کار آسانی نیست و ترجمه شعر با توجه به ویژگی های خاصّ زبان شعر، دشوارتر است. در زبان شعر، کلمات صرفاً برای انتقال معنا به کار نمی روند و ویژگی های زیبایی شناسانه خاصّ خود را دارند. کلمات همزمان با ویژگی های خاص آوایی و موسیقیایی خود و شکل قرار گرفتن، انتقال معنا را قوّت می بخشند و القائات و تداعی های متفاوتی را به ذهن متبادر می کنند که این ویژگی در ترجمه از میان می رود. علاوه بر این، بسیاری از مؤلفه های فرهنگ ملّی و بومی که در حافظه تاریخی یک ملّت ثبت شده و نماینده مفاهیمی خاصّ هستند، قابل انتقال به زبان دیگر نمی باشند. در این مقاله از دشواری انتقال بُعد موسیقایی شعر و ایماژهای شاعرانه که رنگ ملّی و میهنی دارند، بحث شده و همزمان با این دشواری، ترجمه شعر برای ایجاد پل دوستی و تفاهم بین ملل امری الزام آور جلوه داده شده است.
۵۰.

وضعیت کتابخانه های دیجیتالی ایران بعد از گذشت یک دهه چگونه است؟(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۲۸ زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴ (پیاپی ۱۱۲) 147 - 170

کلیدواژه‌ها: کتابخانه دیجیتالی ایران دیدگاه مدیران تحلیل وضعیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۲ تعداد دانلود : ۵۹۱
هدف: شناسایی وضعیت کتابخانه های دیجیتالی ایران براساس مؤلفه های فدراسیون کتابخانه دیجیتالی پس از گذشت یک دهه. روش شناسی:پیمایش حاضر با رویکرد توصیفی انجام گرفت. جامعه آماری شامل 15 کتابخانه دیجیتالی منتخب در ایران بود. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه پژوهشگرساخته با ضریب پایایی 9/0 استفاده شد. پرسشنامه در 4 محور اصلی برگرفته از فدراسیون کتابخانه های دیجیتالی شامل نیروی انسانی، مجموعه، خدمات، و فناوری بود که مورد تأیید 7 متخصص حوزه کتابخانه دیجیتالی قرار گرفت. یافته ها:مشخص شد که در زمینه شاخص هایی همچون نشر الکترونیک و حق مؤلف مشکلاتی وجود دارد. کارشناسان نرم افزار، سخت افزار و شبکه، پشتیبانان فنی سایت و متخصص تبدیل منابع با کسب بالاترین رتبه (13/4 از 5 در طیف لیکرت)، پراهمیت ترین کارکنان کتابخانه های دیجیتالی ایران محسوب می شوند. هرچند مواردی مانند خدمات مرجع از راه دور با کسب پایین ترین رتبه (3 از 5) و آموزش دوره ای کارکنان و استفاده از برنامه نویس آشنا به نرم افزارهای کد منبع باز با کسب رتبه 27/3 از 5 و استفاده از حقوقدان در زمینه حق مؤلف با رتبه 6/2 از 5 چندان مورد توجه قرار نگرفته بود. نتیجه گیری:از دیدگاه مدیران، وضعیت کتابخانه های دیجیتالی ایران در محورهای مورد مطالعه مطلوب ارزیابی شده است؛ هرچند در این میان، به کارگیری کارشناسان فنی، برگزاری آموزش های حین خدمت، و توجه به مجموعه سازی دیجیتالی در بهبود وضعیت کتابخانه های دیجیتالی ایران بیش از سایر مؤلفه ها مؤثر تشخیص داده شد.
۵۱.

نقش مشارکتی کتابداران در توسعه نرم افزارهای کتابخانه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۲۷ زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۱۰۸)

کلیدواژه‌ها: کتابداران توسعه نرم افزار نرم افزار کتابخانه ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۳ تعداد دانلود : ۶۴۲
هدف: نقش مشارکتی کتابداران در توسعه نرم افزارهای کتابخانه ای از دیدگاه شرکت های تولیدکننده این نرم افزار. روش/ رویکرد پژوهش: در این پیمایش با استفاده از پرسشنامه پژوهشگرساخته، داده های 6 شرکت تولیدکننده نرم افزارهای کتابخانه ای گردآوری و تحلیل شد. یافته ها: کتابداران دارای مهارت وب و اینترنت با میانگین 33/32 بیشترین و کتابداران آشنا به امور سخت افزاری با میانگین 83/6 کمترین مشارکت را در توسعه نرم افزار داشته اند. کتابداران بخش ثبت آثار نسبت به کتابداران فراهم آوری- اهدای منابع، نقش بیشتری در توسعه نرم افزار کتابخانه ای از خود نشان داده اند و کتابداران در مرحله توسعه نرم افزار با میانگین 83/4 بیشترین و در مرحله طراحی با میانگین 5/1 کمترین مشارکت را داشته اند. همچنین، از نظر بخش های مختلف نرم افزاری در بخش سازماندهی- آماده سازی با میانگین 33/4 بیشترین و در قسمت امنیت نرم افزار با میانگین 5/2 کمترین نقش را داشته اند. نتیجه گیری: کتابداران می توانند در توسعه نرم افزارهای کتابخانه ای نقش مؤثری ایفا کنند، اما این امر در گرو تعامل بیشتر آنان با متخصصان نرم افزاری است.
۵۲.

شاهنامه در ادبیات ترکی عثمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ادبیات تطبیقی دوره چهارم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۱۰)

کلیدواژه‌ها: شاهنامه فردوسی ادبیات تطبیقی ادبیات ترکی عثمانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۱۱ تعداد دانلود : ۱۶۳۶
شاهنامه، اثر بی بدیل حکیم فردوسی، از شاهکارهای ادبی جهان به شمار می رود و در ادوار مختلف تاریخی مورد توجه شاعران، ادیبان، نویسندگان و پژوهندگان عرصة ادبیات، و نیز در فرهنگ ها و زبان های دیگر ملل، منبع الهام و اثربخشی بوده است. از سرزمین هایی که تأثیر این کتاب سترگ به شکلی گسترده در فرهنگ و ادبیات آن دیده می شود، آسیای صغیر است. تأثیر شاهنامهدر این خطه، جز ایران، قابل قیاس با سرزمینی دیگر نیست. شاهنامه های بسیاری به زبان های فارسی و ترکی در این حوزه نگاشته شده و تحت تأثیر شاهنامه، سنت شاهنامه نویسی در دربارهای پادشاهی این دیار رواج یافته و نظیره هایی توسط شاعران ترک عثمانی بر شاهنامهسروده شده است. ترجمه های منظوم و منثور بسیاری نیز از شاهنامهبه زبان ترکی صورت گرفته است. شاهنامهبر فرهنگ ترک اثر گذاشت؛ به گونه ای که نمود آن در ادبیات مردمی ترک ها، اسطوره ها، تصاویر نقش بسته از شاهنامهدر دربارهای پادشاهان عثمانی و... دیده می شود. همة این عوامل سبب شد تا در این مقاله ابعاد مختلف تأثیر این اثر در زبان و ادب ترکی بررسی شود و بر این اساس، رواج سنت شاهنامه نویسی، ترجمه های شاهنامه، اهمیت شاهنامهدر تاریخ نگاری ترکی، عناصر اسطوره ای شاهنامهدر ادبیات ترک و تأثیر آن در ادبیات خلق (ادبیات مردمی) مورد بحث قرار گیرد.
۵۳.

ارزیابی چکیده های انگلیسی رساله های دکترای علم اطلاعات و دانش شناسی براساس دیدگاه زبان شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۲۷ بهار ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۱۰۵)

کلیدواژه‌ها: ارزیابی رساله دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی چکیده انگلیسی نمره دهی تحلیلی مدل باچا - ژاکوب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۷ تعداد دانلود : ۶۵۰
هدف: ارزیابی و تعیین میزان انطباق ترجمه چکیده های فارسی با انگلیسی در رساله های دکترای علم اطلاعات و دانش شناسی از جنبه چگونگی ساخت و پردازش جملات انگلیسی. روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش کاربردی به شیوه پیمایشی انجام شد. برای ارزیابی نوشتار از نمره دهی تحلیلی باچا-ژاکوب دربرگیرنده پنج جزء شامل محتوا، سازماندهی، دستور زبان، کاربرد واژگان، و مکانیزم استفاده شد. 49 عنوان چکیده سه دانشگاه دولتی ارزیابی و داده های آن در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: بیشترین میزان انطباق در چکیده های مورد مطالعه به ترتیب برای مؤلفه محتوا (73/98%) و سازماندهی (58/95%) و بیشترین میزان رعایت برای مؤلفه های کاربرد واژگان (6/93%)، دستور زبان (32/91%)، و مکانیزم (85%) به دست آمد. نگارش چکیده های انگلیسی در سطح عالی (86/92%) قرار داشت. نتیجه گیری:یکی از مهم ترین نتایج در ارزیابی چکیده ها، رعایت امانت در ترجمه محتوای متن فارسی به انگلیسی است که این ویژگی به انتقال صحیح و یکسان محتوای مطالب در ذهن خواننده منتهی می شود و نتیجه دیگر، ارتباط تنگاتنگ و مستقیم بین مؤلفه های زبان شناختی است که نگارش کیفی هرکدام بر دیگری تأثیرگذار است.
۵۴.

ارگونومی نرم افزارهای کتابخانه دیجیتالی ایران: پیمایشی با رویکرد دسترس پذیری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۱ بهار ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۸۵)

کلیدواژه‌ها: دسترس پذیری کاربردپذیری نرم افزارهای کتابخانه دیجیتالی ایزو 9241-171 ارگونومی نرم افزارها تعامل انسان و رایانه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹۵ تعداد دانلود : ۶۱۳
پژوهش حاضر با هدف ارزیابی وضعیت ارگونومی ویژگی های دسترس پذیری در نرم افزارهای کتابخانه دیجیتالی ایرانی صورت گرفته است. پژوهش از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی از نوع ارزیابی مکاشفه ای انجام شده است. جامعه آماری پژوهش را 5 نرم افزار کتابخانه دیجیتالی آذرخش، نوسا، پاپیروس، پروانپژوه و پیام تشکیل می دهند. ابزار پژوهش سیاهه ارزیابی بر اساس ویژگی های دسترس پذیری ایزو171-9241 است که از روش دلفی برای متناسب ساختن آن استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از فنون آماری توصیفی به همراه آزمون فریدمن و روش تصمیم گیری چند شاخصه-مجموع ساده وزنی (SAW) استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که نرم افزارهای کتابخانه دیجیتالی ایرانی تلاش چندانی برای تأمین ویژگی های دسترس پذیری انجام نداده اند و تنها از طریق قابلیت های تعبیه شده در سیستم عامل و سکویی که نرم افزارها روی آن اجرا می شوند، بخشی از ویژگی های دسترس پذیری برای انواع کاربران ناتوان و تسهیل استفاده کاربران عادی تأمین شده است. به همین دلیل، دسترس پذیری ابزارهای ورودی که از طریق سیستم عامل و سکو تأمین می شود، نسبت به دیگر معیارها، با رعایت 59 درصد از ویژگی های مطلوب، بالاترین میزان رعایت ویژگی های دسترس پذیری را در نرم افزارهای مورد بررسی به خود اختصاص داده است. همچنین یافته ها نشان داد نرم افزارها به لحاظ رعایت ویژگی های دسترس پذیری از لحاظ آماری تفاوت معنا داری با یکدیگر دارند. از میان نرم افزارهای مورد بررسی نرم افزار «آذرخش» با کسب میانگین امتیاز 138.5 بالاترین امتیاز را در رعایت ویژگی های دسترس پذیری کسب کرد. همچنین این پژوهش به لحاظ پرداختن به موضوع دسترس پذیری از اولین پژوهش های انجام شده در ایران به شمار می رود و می تواند نقش مهمی در آشنا ساختن طراحان نرم افزاری و مسئولان مجموعه ها و کتابخانه های دیجیتالی با ویژگی های دسترس پذیری و توجه به کاربران خاص (ناتوان و کم توان حرکتی، حسی و ذهنی) داشته باشد.
۵۵.

میزان مطابقت دایره المعارف های فارسی کودکان و نوجوانان منتشرشده بین سال های 1385-1390 با معیارهای ارزیابی کتاب مرجع(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی دوره ۲۲ تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۸۵)

کلیدواژه‌ها: معیارهای ارزیابی کودک و نوجوان منابع مرجع دایره المعارف ها الگوی ارزیابی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۷۵ تعداد دانلود : ۶۴۷
هدف: پژوهش حاضر با هدف،ارزیابی دایره المعارف های فارسی کودکان و نوجوانان منتشره بین سال های 1385 تا 1390 و تعیین میزان مطابقت آنها با معیارهای ارزیابی کتاب های مرجع صورت گرفته است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است که با استفاده از روش تحلیل محتوا صورت گرفته است. جامعه آماری، 150 عنوان دانش نامه منتشره است که با استفاده از سیاهه وارسی محقق ساخته ای مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته ها:یافته هانشان داد که از 150عنوان دانش نامه بررسی شده، 45اثر (30 درصد) عمومی و 105 اثر (70 درصد) تخصصی هستند. سال ۱۳۸۸ با 34 عنوان، بیشترین اثر منتشره را به خود اختصاص داد. بررسی دایره شمول دایره المعارف ها نیز نشان داد که ۷۱/۵ درصد آثار تخصصی و ۲۸/۵ درصد عمومی بوده اند. بررسی ۱۲ مؤلفه طرح شده در دامنه و محدوده نشان داد که بیش از نیمی از آثار ترجمه ای هدف از تهیه آثار را ذکر نکرده و بیش از ۶۰ درصد آثار منتشره فاقد نمایه بودند. نداشتن راهنمای استفاده از اثر نیز در ۶۳/۶ درصد آثار تألیفی - ترجمه ای و ۹۷ درصد آثار ترجمه ای کاملاً مشهود بود. مقایسه ی کیفیت آثار منتشره نشان داد که دانش نامه های تألیفی در مقایسه با ترجمه ای وتألیفی- ترجمه ای از کیفیت بهتری برخوردار بودند. اصالت/ارزش: با توجه به فقدان پژوهش های جامع و کاربردی که صرفاً به بررسی وضعیت دایره المعارف ها پرداخته باشد، این اثر تلاش کرده ضمن بررسی میزان مطابقت آثار منتشره با معیارهای ارزیابی کتاب مرجع کودکان و نوجوانان؛ الگویی نیز جهت استفاده پدیدآورندگان، استفاده کنندگان و ناشران جهت انتشار و انتخاب اثر مناسب ارائه کند.
۵۶.

عوامل مؤثر بر کاربرد فناوری اطلاعات در آرشیوهای دیجیتال صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره نوزدهم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۷۵) 98 - 122

کلیدواژه‌ها: فناوری اطلاعات آرشیوهای دیجیتال سازمان صدا و سیما جمهوری اسلامی ایران کاربردهای فناوری اطلاعات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۸ تعداد دانلود : ۲۱۴
هدف اصلی: هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل مؤثر بر کاربرد فنّاوری اطلاعات در آرشیوهای دیجیتال صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران است. روش تحقیق: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و به روشپیمایشی _ تحلیلی انجام شده است. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسش نامه محقق ساخته بود که پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ و روایی آن از طریق اعتبار محتوا تأیید شد. جامعه آماری پژوهش شامل آرشیویست های سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران بود. در مجموع از 208 نفر، 100 نفر از این افراد به روش نمونه گیری تصادفی (سیستماتیک) انتخاب شدند و پرسش نامه پژوهش توسط آنان تکمیل و دریافت شد. یافته ها: تأثیر عامل تصمیم سازی مدیران بر نگهداری صحیح منابع در زمینه بهره گیری از فناوری در عوامل مدیریتی، عامل آموزش در ایجاد فرهنگ استفاده از فناوری اطلاعات در عوامل فرهنگی، تأثیر استفاده از فناوری اطلاعات در کاهش اشتباهات نیروی انسانی متخصص در عوامل انسانی، عامل تخصیص بودجه لازم برای خرید تجهیزات نرم افزاری در آرشیوها در عوامل اقتصادی و تأثیر نرم افزار جستجوگر در آرشیو برای پاسخگویی به نیازها در عوامل فنّی بیش از همه است. همچنین جامعه مورد مطالعه عوامل مدیریتی را70%، فرهنگی50%، انسانی دو سوم، اقتصادی80% و فنی را 80% تأثیرگذار دانستند. نتیجه گیری : نتایج حاصل از یافته های پژوهش نشان داد از دیدگاه جامعه مورد مطالعه، به کارگیری صحیح فناوری اطلاعات در بهبود، بهره برداری، افزایش دستاوردهای عملکردی، قابلیت خدمت رسانی، سرعت بخشیدن به خدمات و همچنین کاهش اشتباهات می تواند تأثیرگذار باشد. بنابراین، خروجی حاصل می تواند در تقویت نقاط قوّت و بهبود نقاط ضعف جامعه مورد مطالعه مفید واقع شود.
۵۷.

بررسی کتاب های مرجع فارسی چاپی کودکان و نوجوانان منتشره بین سال های 1390-1385 از نظر اعتبار، وسعت و کیفیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی دوره ۲۱ تابستان ۱۳۹۴ شماره ۸۱

کلیدواژه‌ها: اعتبار کیفیت کودک و نوجوان منابع مرجع مطالعات ارزیابی معیارهای ارزیابی.

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم کتابداری موضوعات خاص و کتابخانه ها و کتابداری ادبیات کودک و نوجوان
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم کتابداری موضوعات خاص و کتابخانه ها و کتابداری تاب سنجی،علم سنجی
  3. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم کتابداری خدمات مرجع در کتابخانه ها کتاب های مرجع
تعداد بازدید : ۲۳۶۱ تعداد دانلود : ۱۷۶۸
هدف: پژوهش حاضر با هدف ارزیابی اعتبار، وسعت و کیفیت کتاب های مرجع فارسی کودکان و نوجوانان که از سال 1385 تا 1390 برای اولین بار در ایران به چاپ رسیده اند، صورت گرفت تا بدین وسیله میزان مطابقت شان با معیارهای کتاب های مرجع کودکان و نوجوانان مشخص شود. روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است. روش به کار رفته در این پژوهش، تحلیل محتوا و از نوع کمّی است. جامعه آماری پژوهش شامل 216 عنوان کتاب مرجع کودک و نوجوان است. ابزار گردآوری داده ها، سیاهه وارسی محقق ساخته مبتنی بر مرور متون و منابع است که روایی آن به تأیید صاحب نظران رسید. یافته ها: بر اساس یافته های پژوهش، از تعداد 216 عنوان کتاب بررسی شده، 150 اثر دانش نامه، 33 اثر واژه نامه، 8 اثر سرگذشت نامه، 18 اثر منابع مرجع فوری، و 7 اثر منابع مرجع جغرافیایی بودند. بر اساس نتایج، معیارهای ارزیابی در تعداد زیادی از کتاب ها به صورت کاملاً مطلوبی رعایت نشده بود. کتاب های تألیفی ترجمه ای بیشتر از سایر کتاب ها معیارهای مورد نظر را رعایت کرده بودند و همچنین به جز سال 1390، در بقیه سال ها کیفیت منابع مورد بررسی سیر صعودی داشتند. این در حالی است که تعداد کتاب های تألیفی ترجمه ای تنها 6 درصد از کل کتاب ها را در این 6 سال تشکیل می دادند. اصالت/ارزش: پژوهش حاضر ضمن تهیه سیاهه وارسی در زمینه ارزیابی کتاب های مرجع کودکان و نوجوانان بر اساس پیشینه های موجود و نیز نظر متخصصان، این امکان را فراهم آورده است تا استفاده کنندگان کتاب های مرجع در انتخاب خود تصمیم بهتری بگیرند. همچنین به تولیدکنندگان کتاب های مرجع این امکان را می دهد تا تصمیم گیری بهتری در زمینه تألیف کتاب های مرجع داشته باشند.
۵۸.

بررسی فرایندهای مدیریت دانش در وب سایت کتابخانه های دیجیتالی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۱ زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۸۴)

کلیدواژه‌ها: مدیریت دانش فرایندهای مدیریت دانش کتابخانه های دیجیتالی وب سایت های کتابخانه ای

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه های الکترونیکی کتابخانه های دیجیتالی
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی خدمات اطلاع رسانی مدیریت دانش
تعداد بازدید : ۲۲۶۱ تعداد دانلود : ۱۲۷۸
هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی وضعیت فرایندهای مدیریت دانش در وب سایت کتابخانه های دیجیتالی ایران انجام شده است. روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش از نوع کاربردی است، که در آن از روش پیمایشی– تحلیلی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش شامل 11 وب سایت کتابخانه های دیجیتالی ایران است. برای گردآوری داده ها از سیاهه محقق ساخته استفاده شد. با توجه به ماهیت و محیط پژوهش جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات (داده ها) از روش های آماری توصیفی و تحلیلی بهره گرفته شد. همچنین برای انجام این کار از نرم افزارهای موجود در این زمینه از جمله SPSS و Excel استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که به تفکیک فرایندها، فرایند شناسایی دانش با مقدار میانگین 79/1، فرایند اکتساب دانش با مقدار میانگین 67/1، فرایند توسعه دانش با مقدار میانگین 34/1، فرایند اشتراک و توزیع دانش با مقدار میانگین 82/0، فرایند بهره گیری از دانش با مقدار میانگین 06/2 و فرایند نگهداری دانش با مقدار میانگین 8/1 از حد متوسط پایین تر هستند. در نتیجه می توان بیان کرد که فرایندهای مدیریت دانش در وب سایت کتابخانه های دیجیتالی وضعیت نامطلوبی دارند. اصالت و ارزش: پژوهش حاضر به بررسی وضعیت فرایندهای مدیریت دانش در وب سایت کتابخانه های دیجیتالی پرداخته است که از لحاظ پرداختن به موضوع مدیریت دانش در این نوع کتابخانه ها جزء اولین پژوهش ها به شمار می رود. همچنین این پژوهش می تواند نقش تعیین کننده ای در آشنا ساختن طراحان نرم افزار و وب سایت کتابخانه های دیجیتالی با فرایندهای مدیریت دانش داشته باشد.
۵۹.

موتورهای جستجوی فارسی: ارزیابی امکانات جستجو، بازیابی اطلاعات، میزان جامعیت و مانعیت، و تعیین همپوشانی میان آنها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۲۶ پاییز ۱۳۹۴ شماره ۱۰۳

کلیدواژه‌ها: ارزیابی جامعیت بازیابی اطلاعات کارآمدی همپوشانی مانعیت موتور جستجوی فارسی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی اینترنت و موتورهای کاوش
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی خدمات اطلاع رسانی مدیریت اطلاعات ذخیره و بازیابی اطلاعات
  3. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی سایت های کتابداری و اطلاعاتی ارزیابی سایت ها
تعداد بازدید : ۲۷۲۹ تعداد دانلود : ۱۶۶۸
هدف: شناسایی و ارزیابی امکانات جستجو در موتورهای جستجوی فارسی، تعیین کارآمدترین موتور جستجو به لحاظ بازیابی اطلاعات مرتبط، شناسایی موتورهای جستجوی کارآمد از حیث محاسبة میزان جامعیت و مانعیت، و تعیین میزان همپوشانی میان آنها. روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی- تحلیلی انجام شده است. امکانات موجود در 5 موتور جستجوی عمومی و در دسترس فارسی براساس سیاهة وارسی پژوهشگر ساخته مورد مقایسه قرار گرفت. ضریب بازیافت نتایج مرتبط منتخب براساس 50 صفحة بازیابی شده برای 7 کلیدواژه و عبارت به صورت مجزا محاسبه شد. جامعیت و مانعیت در موتورهای جستجو در صورت وجود همپوشانی و ناهمپوشانی محاسبه شد. میزان همپوشانی موجود بین موتورها نیز در مسیر محاسبه مانعیت به دست آمد. یافته ها: موتورهای جستجوی فارسی از امکانات جستجوی مناسبی برخوردار هستند و می توان تا حدودی از عملکرد آنها اطمینان حاصل کرد. در رابطه با بازیابی نتایج مرتبط و میزان جامعیت، بین موتورهای جستجو فاصله و تفاوت معناداری وجود دارد. موتورهای دارای امکانات جستجوی بیشتر از نظر بازیافت اطلاعات مرتبط تر و همپوشانی بیشتر کارآمدتر معرفی شده اند. نتیجه گیری: توجه به ظرفیت های خالی شناسایی شده در موتورهای جستجوی فارسی می تواند در تقویت نقاط قوت و بهبود نقاط ضعف آنها مفید واقع شود.
۶۰.

اولویت های مورد انتظار کاربران از صفحه رابط کاربر کتابخانه دیجیتالی مورد مطالعه: سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۲۶ تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱۰۲

کلیدواژه‌ها: کتابخانه دیجیتالی صفحه رابط کاربر سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران انتظارات کاربران

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه های الکترونیکی کتابخانه های دیجیتالی رابط کاربر در کتابخانه های دیجیتالی
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه ها(به طور عام) انواع کتابخانه ها ملی
  3. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه های الکترونیکی کتابخانه های دیجیتالی کاربران
تعداد بازدید : ۱۴۷۱ تعداد دانلود : ۱۲۳۱
هدف: اولویت های مورد انتظار کاربران از رابط کاربر کتابخانه دیجیتالی سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران است. روش پژوهش: در پژوهش حاضر، از روش پیمایشی توصیفی با استفاده از پرسشنامه پژوهشگر ساخته مشتمل بر معیارهای اصلی خدمات کتابخانه دیجیتالی، ویژگی های کلی صفحة رابط کاربر کتابخانه دیجیتالی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش را 220 نفر از مراجعان و اعضاء فعال کتابخانه ملی تشکیل می دهد. یافته ها: یافته ها نشان داد که براساس شاخص اهمیت، اولویت اول از نظر خدمات، به امکان جستجو به شیوه های مختلف با میانگین 91/3، تعلق یافته است. در مورد ویژگی های کلی صفحه رابط کاربر، امکان ادامه کار بعد از استفاده از سیستم کمکی با میانگین 93/3 در اولویت نخست بوده است. همچنین مشخص شد که بین تحصیلات کاربران و میزان انتظارات آنها از صفحة رابط کاربر کتابخانه دیجیتالی کتابخانه ملی رابطه معناداری وجود ندارد، اما بین میزان استفاده کاربران و میزان انتظار آنان از صفحه رابط کاربر رابطه معناداری وجود دارد و با افزایش میزان استفاده، انتظار کاربران نیز افزایش می یابد. نتیجه گیری: از دیدگاه کاربران، تمامی شاخص های مورد مطالعه در خدمات و صفحة رابط کاربرکتابخانه دیجیتالی در حد زیاد و خیلی زیاد اهمیت دارند و بهتر است که کتابخانه دیجیتالی کتابخانه ملی در زیر سیستم های مربوط به خدمات و صفحة رابط کاربر خود از رویکرد کاربرمحور استفاده بیشتری نماید.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان