ایوب محمدی

به حرکت لایه های رسوبی که به دلایل متفاوت از جمله زمین لرزه، فعالیت های آتشفشانی، فعالیت های انسانی، بارش شدید و یا سستی خاک اتفاق می افتد زمین لغزش می گویند. زمین لغزش ها گاها خسارات جبران ناپذیر مالی و جانی را به دنبال دارند. هدف این پژوهش پیش بینی مکانی خطر وقوع زمین لغزش در اطراف سد تازه تاسیس چراغ ویس با استفاده از مدل های هم پوشانی فازی و تجمع وزنی در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی است. برای این منظور 11 عامل شیب، جهت شیب، ارتفاع، فاصله تا جاده، فاصله تا رودخانه، تراکم جاده، تراکم رودخانه، انحنا، شاخص رطوبت توپوگرافی، شاخص توان جریان رودخانه و پوشش گیاهی مورد استفاده قرار گرفت. نتایج مطالعه نشان میدهد که هر دو مدل در تشخیص مناطق حساسیت کم تا حساسیت بسیار بالا، تا حدودی شبیه به هم عمل کردند. در هر دو مدل بیش از نیمی از مساحت منطقه مستعد زمین لغزش است. یافته های این مطالعه می تواند توسط تصمیم گیرندگان و مدیران برای کاهش خطرات زمین لغزش استفاده شود.

سکونتگاه های غیررسمی با چالش هایی نظیر رشد فزاینده جمعیت، فقر، بیکاری، ناهنجاری اجتماعی، مسکن ناپایدار، ضعف شدید زیرساخت های ضروری و ... گره خورده است. این چالش ها در صورت عدم توجه به مخاطرات طبیعی از جمله سیل که خسارات جانی و مالی متعددی را به همراه دارد، به شدت تشدید می گردد. نایسر به عنوان بزرگترین سکونتگاه غیررسمی استان کردستان در حال حاضر با چالش های متعددی نظیر ضعف شدید امکانات خدماتی و رفاهی ضروری، فقر، مصرف مواد مخدر، فقر، بیکاری و ... مواجه است. در صورت وقوع سیل در این فضای پرتراکم شهری، خسارات ناشی از آن می تواند آسیب های جبران ناپذیری را بر ساکنان و محیط شهری آن تحمیل نماید. از این رو هدف اصلی پژوهش کاربردی حاضر که با روش توصیفی تحلیلی انجام گرفته است، شناسایی پهنه های در معرض مخاطره سیل در نایسر به عنوان یک سکونتگاه غیررسمی با استفاده از 17 معیار کلیدی است. برای تهیه لایه های مورد استفاده از سایت گوگل ارث انجین، نرم افزار Arc Map و سایر دیتابیس های موجود استفاده شده است. همچنین با استفاده از تصاویر راداری سنتینل 1، 100 پهنه سیلابی در نایسر استخراج شده است. برای وزن دهی به معیارهای اصلی پژوهش از نظرات 15 نفر از کارشناسان و محققان استفاده شده و برای تهیه نقشه پهنه بندی نهایی از روش Fuzzy Overlay و تابع Sum استفاده گردیده است. نتایج پژوهش نشان داد سه لایه شیب، فاصله از رودخانه و تراکم رودخانه به ترتیب با مقادیر 1345/0، 1032/0 و 0928/0، بیشترین وزن را به خود اختصاص داده اند. یافته های حاصل از پهنه بندی نایسر به لحاظ سیل گیر بودن نشان داد 01/98 هکتار (47/30 درصد) در پهنه های با خطر بسیار کم و کم، 56/81 هکتار (36/25 درصد) در پهنه خطر متوسط و 04/142 هکتار (16/44 درصد) در پهنه های خطر زیاد و بسیار زیاد قرار گرفته است.

توسعه گردشگری پایدار به عنوان یکی از مهم ترین استراتژی های توسعه پایدار روستایی، در گرو توسعه بازاریابی گردشگری است. بازاریابی گردشگری روستایی مقوله ای است که علی رغم اهمیت زیاد آن در فرایند توسعه گردشگری، کمتر مورد توجه محققان قرار گرفته است. هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی وضعیت بازاریابی گردشگری روستایی و شناسایی عوامل موثر بر آن با رویکرد توسعه پایدار است که به صورت مطالعه موردی، در روستای پالنگان انجام گرفته است. در این پژوهش کمی و کاربردی که با ترکیبی از روش های توصیفی تحلیلی و اکتشافی انجام گرفته است، ابزار اصلی گردآوری داده ها پرسشنامه است. جامعه آماری شامل تمامی گردشگران روستای پالنگان است و با توجه به محدودیت های متعدد (زمانی، مالی و عدم همکاری برخی از گردشگران)، 150 نفر به عنوان نمونه آماری در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد در میان 11 مؤلفه کلیدی بازاریابی گردشگری روستایی، میانیگن مؤلفه های جاذبه ها، زیرساخت، موقعیت زیست محیطی، فرهنگ، هزینه سفر و نیروی انسانی ماهر به ترتیب با مقادیر 54/3، 35/3، 8/3، 588/3، 381/3 و 981/3، بیشتر از حد متوسط بوده و میانگین مؤلفه های قابلیت دسترسی به امکانات، قوانین و مقررات و سرمایه گذاری به ترتیب با مقادیر 938/2، 945/2 و 937/2، در سطح متوسط و میانگین دو مؤلفه ترفیع و آموزش به ترتیب با مقادیر 491/2 و 304/2، پایین تر از حد متوسط بوده است. نتایج تحلیل عاملی نشان داد مهم ترین عوامل موثر بر بازاریابی گردشگری روستایی به ترتیب اهمیت عبارت اند از: تبلیغات و بازاریابی کارآمد (677/20 درصد)، جذابیت مقصد و ارتقای کیفیت زیرساخت ها (807/16 درصد)، حمایت و مشوق های مالی (33/10 درصد)، مشارکت فعال جامعه محلی (014/9 درصد) و توسعه کارآفرینی در گردشگری (859/8 درصد).

توسعه پایدار گردشگری منوط به برنامه ریزی منسجم و یکپارچه بازاریابی گردشگری با رویکرد آینده پژوهی است. هدف پژوهش حاضر شناسایی پیشران های کلیدی و سناریونگاری بازاریابی گردشگری روستایی در فضاهای پیراشهری است که به صورت مطالعه موردی در روستاهای گردشگرپذیر پیرامون شهر سنندج انجام گرفته است. این پژوهش ازلحاظ هدف کاربردی و ازلحاظ ماهیت و روش، توصیفی تحلیلی است که با رویکرد آینده پژوهانه انجام گرفته است. جهت شناسایی پیشران های کلیدی از نرم افزار میک مک و جهت ارائه سناریوها از نرم افزار سناریو ویزارد استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد در میان 25 عامل اصلی تأثیرگذار بر بازاریابی گردشگری در روستاهای پیرامون شهر سنندج، 5 متغیر کلیدی به عنوان پیشران های کلیدی شناسایی شده اند. این متغیرها عبارت اند از: تبلیغات (توزیع بروشور، شفاهی، رسانه های اجتماعی) (A1)؛ سرمایه گذاری (A11)؛ جذابیت و مدیریت یکپارچه مقاصد گردشگری (A14)؛ آگاهی جامعه محلی در خصوص گردشگری (A16) و مشارکت جوامع محلی در فرایند توسعه گردشگری (A18). همچنین نتایج نشان داد 19 سناریو در خصوص بازاریابی گردشگری در روستاهای پیراشهری سنندج حاصل شده است که در چهار گروه سناریوهای با شرایط بسیار مطلوب، سناریوهای با روند ایستا و بهبود نسبی در برخی عوامل، سناریوهای در آستانه بحران و سناریوهای بحرانی تقسیم بندی شده اند. درمجموع می توان چنین عنوان کرد که برای دستیابی به سناریوی مطلوب، باید به تمامی عوامل تأثیرگذار بر بازاریابی گردشگری روستایی به ویژه پیشران های کلیدی، توجه ویژه معطوف گردد، در غیر این صورت سناریوی نامطلوب اتفاق خواهد افتاد که در آن، تمامی پیشران های کلیدی در وضعیت نامطلوبی خواهند بود و نتیجه نهایی آن، بحران در بازاریابی گردشگری روستایی است.

بررسی مورفومتری یک حوضه آبخیز نقش بسیار مهمی در ساختار زمین دارد. روش های سنجش از دور ابزار مناسبی برای بررسی و استخراج شبکه آبراهه به شمار می آیند. یکی از روش های رایج برای استخراج شبکه آبراهه و بررسی مورفومتری حوضه آبخیز بهره گیری از مدل های رقومی ارتفاعی با قدرت تفکیک مکانی زیاد است. هدف از این پژوهش، استخراج شبکه آبراهه با استفاده از مدل های رقومی با قدرت تفکیک مکانی زیاد مانند آلوس و سنتینل -1 و مدل های رقومی با قدرت تفکیک مکانی متوسط مانند اس آر تی ام و تان دم ایکس است. به منظور تهیه مدل رقومی ارتفاعی سنتینل -1 از روش تداخل سنجی راداری استفاده شد. درنهایت، برای اعتبارسنجی دقت این مدل رقومی ارتفاعی از آلوس استفاده شد. نتایج نشان دهنده آن است که مدل رقومی ارتفاعی تهیه شده از سنتینل -1 با داده مرجع در این پژوهش (آلوس) دارای همبستگی حدود 99/0 که نشان دهنده قابلیت زیاد این مدل رقومی ارتفاعی در استخراج شبکه آبراهه است. نتایج استخراج آبراهه حاکی از آن است که دو مدل رقومی ارتفاعی با قدرت تفکیک مکانی زیاد سنتینل -1 و آلوس هرکدام تعداد 9 شبکه آبراهه را استخراج کردند؛ در حالی که مدل های رقومی با قدرت تفکیک مکانی متوسط اس آر تی ام و تان دم ایکس به ترتیب توانستند فقط 7 و 6 شبکه آبراهه را استخراج کنند. بررسی ها در این پژوهش نشان دهنده آن است که برای بهبود کیفیت مدل رقومی ارتفاعی سنتینل -1 باید پارامترهای خط مبنا و همچنین اختلاف زمانی بین دو تصویر قدیم و جدید در تداخل سنجی راداری بسیار موردتوجه پژوهشگران قرار گیرد.

گردشگری مذهبی از مهم ترین بخش های صنعت گردشگری است و با توجه به مزایای متعدد آن، توجه فزاینده سیاست گذاران، برنامه ریزان و محققان را به خود معطوف ساخته است. در راستای بهره برداری بهینه از مزایای گردشگری مذهبی و توسعه و ترویج آن، رفع موانع و چالش های پیشِ روی آن امری ضروری است. از این رو، هدف پژوهش کاربردی حاضر که با ترکیبی از روش های توصیفی تحلیلی و اکتشافی انجام گرفته است، شناسایی چالش ها و ارائه راهکارهای توسعه گردشگری مذهبی است که به صورت مطالعه موردی در منطقه نمونه گردشگری ویس القرن در استان کرمانشاه انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش شامل گردشگران مذهبی زیارتگاه ویس القرن است و با توجه به محدودیت های مالی و زمانی و نبود امکان سرشماری، در میان آن ها 180 نفر به عنوان نمونه آماری در نظر گرفته شده اند. ابزار اصلی گردآوری داده های میدانی، پرسشنامه محقق ساخته است که روایی و پایایی آن، با استفاده از روش های مرسوم در پژوهش های میدانی، تأیید شده است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از جدول توزیع فراوانی، آزمون مقایسه میانگین و تحلیل عاملی اکتشافی در نرم افزار SPSS استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد از دیدگاه گردشگران چالش های محدوده مطالعاتی با میانگین 658/3 به صورت معناداری بیشتر از حد متوسط بوده است و چالش های گردشگری مذهبی در قالب شش عاملی کلیدی توانسته اند 528/76 درصد از واریانس متغیر وابسته پژوهش را تبیین نمایند. چالش های شناسایی شده به ترتیب درصد تبیین واریانس آن ها عبارت اند از: ضعف زیرساخت های بهداشتی درمانی (876/27 درصد)، ضعف زیرساخت های رفاهی اقامتی (842/13 درصد)، ضعف زیرساخت های حمل و نقل (013/10 درصد)، ضعف نوآوری و اعتبار مالی (817/8 درصد)، فرسوده بودن زیرساخت ها (344/8 درصد) و ضعف تبلیغات و بازاریابی (637/8 درصد). در نهایت متناسب با نتایج حاصل شده راهکارهایی جهت توسعه و ترویج گردشگری مذهبی ارائه شده است.

زمینه و هدف: در سال های اخیر جوامع انسانی با ظهور پدیده نوینی با عنوان شبکه های اجتماعی مواجه شده اند که یکی از پیامدهای ظهورشان، فراهم شدن زمینه حرکت های جمعی و ایجاد بحران های اجتماعی است. این پژوهش با هدف تبیین نقش شبکه های اجتماعی مجازی در ایجاد بحران های اجتماعی انجام شده است. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی است. جامعه آماری پژوهش را مدیران و کارشناسان فضای مجازی جامعه اطلاعاتی شهر تهران تشکیل داده اند که به روش نمونه گیری تصادفی تعداد 106 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب و مورد پرسش قرار گرفته اند. برای جمع آوری اطلاعات، از پرسشنامه روا و پایا (آلفای کرونباخ 73/87) استفاده شده و برای تحلیل داده ها آزمون تحلیل رگرسیون مورد استفاده قرار گرفته است. یافته ها و نتایج: پژوهش نشان داد که شبکه های اجتماعی مجازی در ایجاد بحران های اجتماعی نقش مستقیم و قابل توجهی دارند و به موازات توسعه این شبکه ها، در ایجاد بحران های اجتماعی و گسترش شرایط بحرانی در جامعه نقش بیشتری خواهند داشت. در این راستا برنامه ریزی برای مدیریت این شبکه ها به ویژه برای پلیس ضروری است