شهرام روستایی

شهرام روستایی

مدرک تحصیلی: مدرس-دانشگاه تبریز

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۹۳ مورد.
۴۱.

ارزیابی حساسیت زمین لغزش با استفاده از مدل جدید ترکیبی الگوریتم مبنا (مطالعه موردی: شهرستان کامیاران، استان کردستان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ژئومورفولوژی کمی سال نهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۳۶) 130 - 146

کلیدواژه‌ها: زمین لغزش مدل ترکیبی شاخص IGR کردستان کامیاران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۶ تعداد دانلود : ۴۴۴
زمین لغزش ها به عنوان یکی از مخرب ترین پدیده های طبیعی محسوب می شوند. به دلیل تهدید آن ها، باید یک نقشه جامع حساسیت زمین لغزش برای کاهش آسیب های احتمالی به افراد و زیرساخت ها تهیه شود. کیفیت نقشه های حساسیت زمین لغزش تحت تأثیر بسیاری از عوامل، از جمله کیفیت داده های ورودی و انتخاب مدل های ریاضی است. هدف اصلی این پژوهش ارائه یک مدل ترکیبی جدید داده کاوی به نام Rotation Forest - Functional Trees (RF-FT) که یک رویکرد هوشمند ترکیبی از دو تکنیک یادگیری ماشین مدل Functional Trees (FT) و تکنیک طبقه بندی مدل Rotation Forest (RF) برای ارزیابی حساسیت زمین لغزش های اطراف شهر کامیاران واقع در استان کردستان می باشد. در ابتدا، بیست و یک عامل مؤثر بر وقوع زمین لغزش های منطقه مورد مطالعه شامل درجه شیب، جهت شیب، ارتفاع، انحنای شیب، انحنای عرضی شیب، انحنای طولی شیب، تابش خورشید، عمق دره، شاخص قدرت جریان، شاخص نمناکی توپوگرافی، شاخص طول دامنه، کاربری اراضی، تراکم پوشش گیاهی، فاصله از گسل، تراکم گسل، فاصله از جاده، تراکم جاده، فاصله از آبراهه، تراکم آبراهه، همباران و لیتولوژی  به همراه نقشه پراکنش زمین لغزش با 60 نقطه لغزشی برای جمع آوری داده های آموزشی و آزمون جمع آوری شدند. سپس، بر اساس شاخص Information Gain Ratio هفده عامل مؤثر از بین آن ها انتخاب و جهت مدل سازی به کار گرفته شدند. در مرحله بعد  مدل هیبریدی RFFT برای ارزیابی حساسیت زمین لغزش با استفاده از مجموعه داده های آموزشی ساخته شد. عملکرد مدل پیشنهادی RFFT با استفاده از چندین پارامتر آماری از جمله حساسیت، شفافیت، صحت، مجذور مربعات خطا، منحنی نرخ موفقیت و سطح زیر این منحنی مورد ارزیابی قرار گرفت.  
۴۲.

کاربرد منطق فازی در پهنه بندی خطر زمین لغزش در حوضه آبخیز نازلوچای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ژئومورفولوژی کمی سال ششم بهار ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۲۴) 103 - 119

کلیدواژه‌ها: سامانه اطلاعات جغرافیایی منطق فازی پهنه بندی زمین لغزش نازلوچای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۰ تعداد دانلود : ۶۲۲
زمین لغزش فرایندی است دامنه ای که تأثیر مخربی بر محیط زیست و زندگی انسانی داشته و نیازمند بررسی و اقدامات پیشگیرانه میباشد. شناسایی عوامل مؤثر در وقوع زمین لغزش و پهنه بندی خطر آن جهت انجام اقدامات کنترلی از اهداف تحقیق حاضر میباشد. بنابراین برای مدیریت خطر در حوضه نازلوچای در شمالغرب ایران، کارایی روش منطق فازی مورد ارزیابی قرار گرفته است. لذا از طریق بازدیدهای میدانی و استفاده از اطلاعات محلی و همچنین اداره آبخیزداری، عکسهای هوایی، تصاویر ماهواره ای Google Earth، نقشه پراکنش زمین لغزشها تهیه گردید. در ادامه عوامل مؤثر در زمین لغزش شامل شیب، جهت شیب، ارتفاع، بارش، پوشش گیاهی، زمین شناسی، کاربری اراضی، فاصله از گسل، فاصله ار رودخانه و فاصله ار جاده با استفاده از نقشه توپوگرافی، عکس هوایی و تصاویر ماهواره ای تهیه و وارد مدل گردیدند. بعد از مرحله فازی سازی، نقشه های پهنه بندی زمین لغزش با استفاده از عملگرهای جمع، ضرب و گامای فازی با مقادیر 0.7، 0.8 و 0.9  تهیه شد. نتایج حاصل از معادله Qs(شاخص جمع کیفیت برای مقایسه کارایی مدلها) نشان می دهد که عملگر گامای 0.7 در مقایسه با دیگر عملگرها ی فازی مناسبتر است ولی با توجه به انطباق توده های لغزشی با نقشه های گامای 0.8 و 0.9 می توان از نتایج آنها برای برنامه ریزیهای توسعه ای استفاده کرد. بیشتر عوامل نقش مهمی در ایجاد حساسیت به لغزش داشته و نقشه های خروجی با 5 کلاس(خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد)، 5.4 درصد حوضه را (با گامای 0.7) در کلاس با حساسیت بالا و خیلی بالا و 62.5 درصد آن را در کلاس با حساسیت خیلی کم قرار داد. رطوبت زیاد دامنه های غربی، حساسیت بالای سازندهای زمین شناسی وتأثیر فعالیتهای تکتونیکی از عوامل مهم ایجاد زمین لغزش در این قسمت از حوضه می باشند.
۴۳.

شناسایی و پایش ناپایداری دامنه ای به روش پردازش اینترفرومتری تفاضلی در حوضه آبریز طالقان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ژئومورفولوژی کمی سال هفتم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۲۷) 18 - 30

کلیدواژه‌ها: ناپایداری دامنه ای اینترفرومتری تفاضلی تصاویر راداری حوضه آبریز طالقان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۳ تعداد دانلود : ۳۸۴
امروزه، اینترفرومتری تفاضلی راداری(DInSAR) به عنوان یکی از روش های کارآمد در اندازه  گیری جابجایی سطح زمین محسوب میشود. به طوری که با استفاده از این فناوری، امکان پایش حرکات کوچک سطح زمین به صورت پیوسته، با دقت بالا و در گستره وسیعی امکان پذیراست. در این پژوهش، از تکنیک اینترفرومتری تفاضلی بر اساس سری زمانی 29 تصویر راداری سنجنده ASAR ماهواره Envisat در بازه زمانی سال 2003 الی 2009 جهت شناسایی و پایش مناطق ناپایدار حوضه آبریز طالقان استفاده گردید. نتایج حاصله از این تحقیق بر اساس مشاهدات میدانی مورد ارزیابی قرار گرفت. براساس نتایج این تحقیق 17 پهنه ناپایدار در بازه زمانی فوق شناسایی شد که بزرگترین آن ها از نوع لغزش مرکب میناوند با میزان جابجایی 5/2 سانتی متر در این مدت جابجایی داشته است و همچنین کوچکترین پهنه لغزشی به نام لغزش زیدشت از نوع چرخشی با 5/1 سانتی متر در بازه زمانی فوق جابجایی داشته است . انطباق موقعیت مکانی زمین لغزش های شناسایی با برخی مناطق لغزشی قدیمی بیانگر فعالی بودن پهنه های لغزشی پیشین منطقه است. از نظر توزیع مکانی، مناطق لغزشی شناسایی شده عمدتاً در مجاورت شبکه زهکشی و مناطق مسکونی حوضه قرار داشته و این امر ضمن اشاره به تأثیر شبکه زهکشی در وقوع ناپایداری دامنه ای، در ارتباط با جابجایی و انتقال مواد گسیخته شده به داخل شبکه هیدروگرافی و افزایش بار رسوبی رودخانه و دریاچه سد طالقان نیز حائز اهمیت است.نتایج به دست آمده در این بازه زمانی حاکی از آن است مناطق ناپایدار در دامنه های غربی با دقت بالائی نسبت به شیب های شرقی آشکارسازی شده اند.میانگین میزان جابجایی محاسبه شده  این پهنه های لغزشی در این دوره 6- تا 13 میلی متر می باشد. مهم ترین نقطه لغزشی شناسایی شده در دوره اخیر، توده لغزشی میناوند و زیدشت می باشند که در مجاورت سد طالقان و مناطق مسکونی قرار دارند.
۴۴.

تحلیل ساختار ژئومورفولوژی در مکان یابی و توسعه نقاط شهری (مطالعه موردی: شهر مریوان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۴ بهار ۱۳۹۹ شماره ۷۱ 221-243

کلیدواژه‌ها: عوامل ژئومورفولوژیکی منطق فازی مکان یابی توسعه شهری مریوان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۰ تعداد دانلود : ۶۲۹
ارامترهای طبیعی از عوامل اصلی و تعیین کننده جهات توسعه ی فیزیکی شهرهای کوهستانی نظیر مریوان محسوب می شوند. بنابراین شناسایی و ارزیابی عوامل تأثیرگذاربر توسعه فیزیکی این شهر از اهمیت بسزایی برخوردار است. برای این کار از شاخص های پهنه بندی ارتفاعی، شیب و جهت شیب، گسل، نقاط کانونی وقوع زلزله، فرسایش و آبراهه های اصلی و فرعی استفاده شده است. تحقیق کاربردی و روش انجام آن توصیفی_ تحلیلی می باشد برای ارزیابی و مدل سازی نواحی مناسب توسعه از مدل منطق فازی استفاده شده است. به طوری که هرکدام از لایه ها با توجه به توابع عضویتی فازی در محیط GIS فازی سازی شده اند و سپس عملگر ضرب، جمع و مقادیر مختلف گامای فازی، روی این لایه ها اجراشده است. پس از روی هم گذاری و ضرب لایه های فازی شده، نقشه پهنه بندی مسیر مناسب توسعه شهر تهیه گردید و در 5 کلاس کاملاً مناسب، نسبتاً مناسب، مناسب، نامناسب و کاملاً نامناسب برای توسعه تقسیم بندی گردید. نتایج نشان داد مناسب ترین مسیر برای توسعه آتی شهر مریوان سمت شرقی و تا حدی جنوب شرقی این شهر می باشد.
۴۵.

پهنه بندی خطر زمین لغزش در حوضه آبریز طالقان با استفاده از شاخص آنتروپی شانون(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۴ بهار ۱۳۹۹ شماره ۷۱ 125-150

کلیدواژه‌ها: خطر زمین لغزش شاخص آنتروپی شانون سامانه اطلاعات جغرافیایی حوضه طالقان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۹ تعداد دانلود : ۳۹۶
هدف از تحقیق حاضر اولویت بندی عوامل موثر بر وقوع زمین لغزش با استفاده از شاخص آنتروپی شانون و تهیه نقشه خطر پذیری حوضه با استفاده از روش اولویت بندی می باشد.به این منظور با استفاده از تصاویر ماهواره ای ASAR از سنجنده ENVISAT در سال های 2003 الی 2009 و بازدیدهای صحرایی 17 پهنه لغزشی به صورت انتخابی شناسایی و نقشه پراکنش زمین لغزش های منطقه مورد مطالعه در محیط نرم افزار ARCgis تهیه گردید. لایه های اطلاعاتی شیب، جهت شیب، هیپسومتری، نسبت مساحت سطح(ASR)، شاخص موقعیت توپوگرافی (TPI)، شاخص طول شیب(ALS)، شاخص رطوبت(TWI)، زمین شناسی، کاربری اراضی، شاخص پوشش گیاهی نرمال شده(NDVI)، فاصله از گسل، فاصله از رودخانه و فاصله از جاده به عنوان عوامل موثر بر وقوع زمین لغزش شناسایی و نقشه های مذکور در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی تهیه ورقومی گردید.اولویت بندی عوامل موثر با استفاده از شاخص آنتروپی شانون نشان داد که لایه های جهت شیب دامنه، کاربری اراضی، ارتفاع، شیب، شاخص پوشش گیاهی نرمال شده و فاصله از رودخانه بیشترین تاثیر را بر وقوع زمین لغزش حوضه و عوامل شاخص رطوبت، زمین شناسی و شاخص موقعیت توپوگرافی کمترین تاثیر را داشته اند. همچنین تهیه نقشه خطر زمین لغزش با استفاده از مدل آنتروپی و جمع نقشه های وزنی در محیط GIS بدست آمده است. راساس نقشه پهنه بندی خطر زمین لغزش، مناطق واقع در شمال شرق برخی مناطق مرکزی و جنوب غرب دارای خطر بسیار کم تا کم می باشند، در حالیکه بیشتر مناطق مورد مطالعه دارای خطر متوسط تا بسیار زیاد می باشد.
۴۶.

شبیه سازی شبه دو بعدی جریان سیلاب رودخانه لیقوان با تاکید بر دشت سیلابی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ژئومورفولوژی کمی سال نهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۳۳) 28 - 41

کلیدواژه‌ها: شبیه سازی سیلاب دشت سیلابی مدلسازی شبه دوبعدی MIKE 11 حوضه لیقوان چای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۲ تعداد دانلود : ۳۹۱
مطالعات فراوانی به بررسی و مدلسازی جریان های سیلابی رودخانه لیقوان چای با نگرش های متفاوت پرداخته اند ولی در این مطالعات از مدل های یک بعدی در جهت مدلسازی استفاده شده است که یکی از ابعاد مهم در شبیه سازی که همان دشت سیلابی است در نظر گرفته نشده است. این مدل ها جزئیاتی از پخش سیلاب و تغییرات جریان میان کانال رودخانه و سیلاب دشت ها را ارائه نمی دهند. در این مقاله از مدلسازی شبه دوبعدی در محیط نرم افزار Mike 11 جهت شبیه سازی جریان سیلاب در رودخانه لیقوان چای استفاده شده است. نتایج نشان میدهد که مدل شبه دوبعدی با وجود زمان اجرای بسیار کوتاه تر ، دقت قابل قبولی در ارزیابی دبی، شبیه سازی روند پخش و کاهش حجم سیلاب دارد، که با واقعیت ذخیره شدن بخشی از سیلاب در دشت های سیلابی انطباق دارد و قادر است مشخصات جریان را در کانال اصلی رودخانه و دشت سیلابی به تفکیک ارائه دهد. نتایج بدست آمده از شبیه سازی شبه دوبعدی نشان می دهد که، سرعت سیلاب بر اساس دامنه شیب رودخانه کترل می شود و از آنجا که رودخانه لیقوان در محیط کوهستانی جاری است و شیب نسبتا بالایی دارد سیلاب های آن از یک سوء دارای زمان تمرکز کمتر و از سوی دیگر از سرعت بالایی برخوردار می باشند که بر توان تخریب آن با وجود دبی کم می افزاید. بیشترین توان تخریب سیلاب در مقطع 6 و 7 در مقابل کمترین توان تخریب در مقطع شماره 1 و 2 است.
۴۷.

بررسی نقش فرایندهای ژئومورفولوژیک در ایجاد ژئومورفوسایت های منطقه حفاظت شده مانشت، بانکول و قلارنگ با روش پریرا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه بهار ۱۳۹۸ شماره ۵۴ 185 - 204

کلیدواژه‌ها: ژئوتوریسم ژئومورفوسایت پریرا منطقه حفاظت شده مانشت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۲
در این تحقیق با استفاده از روش پریرا به شناسایی و ارزیابی ژئومورفوسایت ها در منطقه حفاظت شده مانشت، بانکول و قلارنگ پرداخته شد. در این روش با استفاده از دو ارزش علمی و اکتسابی ارزش ژئومورفولوژیک ژئومورفوسایت های موردنظر شناسایی گردید و ارزش مدیریتی از دو ارزش محافظت و بهره برداری به دست آمد و از مجموع دو ارزش ژئومورفولوژی و مدیریتی امتیاز نهایی ارزش هر ژئومورفوسایت محاسبه گردید. نتایج این تحقیق نشان می دهد که ژئومورفوسایت دره ارغوان دارای رتبه 1 ازنظر موقعیت رتبه ایی یا شاخص TV است ولی در رتبه بندی نهایی یا شاخص (RK) دارای جایگاه 6 می باشد. بالاترین امتیاز در بخش ژئومورفولوژیکی با 5/8 مربوط به دامنه های مانشت و قلارنگ و در بخش مدیریتی بالاترین امتیاز با 04/8 به ژئومورفوسایت دره ارغوان تعلق گرفت. دامنه های مانشت، بانکول و قلارنگ به دلیل تنوع اشکال زمین شناسی و ژئومورفولوژیکی جایگاه دوم را ازنظر موقعیت رتبه ایی یا شاخص TV به دست آورد، ازنظر شاخص های ارزش ژئومورفولوژی این ژئومورفوسایت دارای رتبه 1، شاخص های مدیریتی رتبه 3 و در رتبه بندی نهایی دارای جایگاه 5 می باشد. ازنظر موقعیت های رتبه ایی در جدول رتبه بندی حاصل از محاسبه شاخص ها (اصلی و فرعی) با عنوان رتبه بندی (RK)، ژئومورفوسایت ابدالان با مجموع امتیاز 35 بالاترین رتبه را در بین 6 ژئومورفوسایت منتخب در منطقه موردمطالعه به دست آورد. این در حالی است که دارای رتبه 6 و جایگاه آخر ازنظر موقعیت رتبه ایی یا شاخص TV بود. در پایان نتایج تحقیق نشان می دهد، مکان هایی باارزش پایین می توانند به عنوان مکان های ژئومورفیکی ارزشمند در ناحیه شناخته شوند و هدف از آن تأکید بر مکان یابی رتبه ایی در ارزیابی مکان های ژئومورفیکی، برآورد ارزش یا همسانی نسبی معیارها است که در تحقیقات قبلی موردبررسی قرار نگرفته بود.
۴۸.

امکان سنجی استقرار پنل های خورشیدی در استان آذربایجان شرقی با ارزیابی تابش ورودی و پارامترهای اقلیمی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مطالعات محیطی سال پنجم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۱۹ 101 - 116

کلیدواژه‌ها: آلودگی خاک فلزات سنگین کارخانه سیمان ایلام شاخص زمین انباشت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۲ تعداد دانلود : ۳۳۶
روند کاهشی منابع تجدیدناپذیر یکی از مشکلات فزاینده موجود در بحث انرژی است؛ این مسئله بیانگر اهمیت استفاده از انرژی های جایگزین با اثرات مخرب زیست محیطی کمتر و قابلیت تجدیدپذیری است. استان آذربایجان شرقی با توجه به پتانسیل های بالای توپوکلیماتیک یکی از مناطق مناسب برای تولید برق از انرژی خورشیدی می باشد. در این مطالعه با توجه به توانایی مدل های تصمیم گیری چند معیاره (MCDA) در یکپارچه سازی داده ها و انتخاب گزینه برتر از میان گزینه-های مختلف از مدل تحلیل شبکه (ANP) جهت تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است. در این راستا بعد از مشخص نمودن ضرایب هر کدام از لایه ها و تلفیق لایه های اطلاعاتی و اعمال ضرایب حاصل از اجرای مدل، نقشه ی نهایی امکان سنجی استقرار پنل های خورشیدی در سطح استان آذربایجان شرقی تهیه شده است. داده های مورد استفاده در این پژوهش شامل پارامترهای اقلیمی در بازه 28 ساله از 13 ایستگاه سینوپتیک استان، نقشه رقومی ارتفاع و تصویر سنجنده ی OLI ماهواره ای Landsat8 سال 2014 منطقه می باشد که در قالب معیارهای اقلیمی، زیرساخت ، عوامل فنی و فیزیکی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که سطح وسیعی از استان از لحاظ استقرار تجهیزات نیروگاه های خورشیدی در وضعیت بسیار خوبی قرار دارند و در بین بخش های مختلف استان، مناطق جنوب شرقی، مرکزی و شمال غربی بیشترین مطلوبیت را دارند. نتایج پژوهش حاضر برای شناسایی مناطق مستعد نصب پنل های خورشیدی از اهمیت بالایی برخوردار بوده و نقشه های تولید شده نیز برای سازمان های اجرایی (وزارت نیرو، اداره کل توزیع برق و ...) از ارزش کاربردی بالایی برخوردار هستند.
۴۹.

تحلیل رابطه بین انگیزه های گردشگری شهروندان کلان شهر تبریز و مقاصد گردشگری آن ها در استان آذربایجان شرقی با رویکرد ژئوتوریسم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه تابستان ۱۳۹۸ شماره ۵۹ 171 - 184

کلیدواژه‌ها: انگیزه گردشگری شهروندان کلانشهر تبریز مقاصد گردشگری ژئوتوریسم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۲ تعداد دانلود : ۳۹۱
در صنعت گردشگری، انگیزش را اصلی ترین مفهوم در انتخاب مقصد می دانند. انگیزه ها مشخص می کنند که چرا گردشگران به سفر می روند و یا یک فعالیت خاص را در آن سفر انجام می دهند. ارزیابی انگیزه های گردشگران به ما اجازه می دهد که نیازها و ترجیحات گردشگران را بدانیم و درک کنیم. هدف از این پژوهش بررسی ارتباط بین انگیزه ها و مقاصد گردشگری شهروندان کلانشهر تبریز در استان آذربایجان شرقی با رویکرد ژئوتوریسم می باشد. بدین منظور 28 مقصد مهم گردشگری در سطح استان آذربایجان شرقی انتخاب و رابطه آنها با انگیزه های گردشگری مورد تحلیل قرار گرفت. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی و از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری پژوهش شهروندان کلانشهر تبریز بصورت تقریبی 1800000 نفر برآورده شده است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر تعیین گردید. براین اساس 400 پرسشنامه توزیع شد که 384 پرسشنامه مورد قبول برگردانده شد. برای تجزیه تحلیل ویژگی های جمعیت شناختی از آمار توصیفی و در بخش آمار استنباطی از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره استفاده شد. یافته های پژوهشی نشان می دهد که بین مقاصد گردشگری ژئوتوریستی و انگیزه های گردشگری شهروندان ارتباط مثبت و رابطه معنی د
۵۰.

ارزیابی توانمندی های ژئومورفولوژیکی مناطق مرزی استان کرمانشاه با رویکرد پدافند غیرعامل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ژئومورفولوژی کمی سال نهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۳۶) 186 - 202

کلیدواژه‌ها: پدافند ﻏﻴﺮ ﻋﺎﻣﻞ مراکز ثقل (حیاتی و حساس و مهم) ارزیابی ژئومورفولوژیکی منطقه مرزی کرمانشاه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۷ تعداد دانلود : ۵۶۸۸
ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ اﺳﺘﺮاﺗﮋﻳﻚ اﻳﺮان در ﻣﻨﻄﻘه ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ و ﺣﻀﻮر ﻣﺪاوم ﺗﻬﺪﻳﺪات ﺧﺎرﺟﻲ، اﺗﺨﺎذ ﺗﻤﻬﻴﺪات ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺣﻔﻆ و ﺣﺮاﺳﺖ از ﻣﺮاﻛﺰ حیاتی و مهم ﻛﺸﻮر امری ضروری می باشد. استان کرمانشاه مرکزیت غرب کشور را دارا می باشد و راه اصلی ارتباطی کشور با همسایه های غربی محسوب می گردد. با توجه به نقش این استان در غرب کشور، لزوم توجه به پتانسیل های ژئومورفولوژیکی و بهره گیری از آن ها برای اﻳﺠﺎد مکان های ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ روﻳﻜﺮد ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻏﻴﺮﻋﺎﻣﻞ یک نیاز ضروری می باشد که در این پژوهش به صورت جامع مورد تحلیل و واکاوی تحلیل قرار می گیرد. ابزارهای تحقیق شامل: نقشه های توپوگرافی, زمین شناسی، تصاویر ماهواره ای و هوایی منطقه و همچنین مصاحبه با کارشناسان خبره به شناسایی عوامل اثرگذار در مکان یابی این مراکز پرداخته شده و پس از مشخص شدن آن ها با استفاده از مدل های تصمیم گیری چند معیاره AHP,VIKOR)) با هدف مقایسه معیارها و انتخاب بهترین مدل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. با توجه به نقشه نهایی که بر اساس عوامل ژئومورفولوژیکی در محیط نرم افزار ARC GIS تهیه شده، مساحت پهنه ی مطلوب برای مکان گزینی مراکز حیاتی و حساس منطقه در بخش شمال و شمال غربی نسبت به مناطق جنوبی و غرب بیشتر است. به عبارتی، ویژگی های ژئومورفولوژیکی منطقه در بخش شمالی و شمال غرب به گونه ای است که این مناطق شرایط مطلوب تری نسبت به مناطق غربی، شرقی و جنوبی برای انتخاب مکان بهینه مراکز حساس و مهم دارا می باشند.
۵۱.

بررسی پایداری رودخانه زاب از طریق طبقه بندی مورفولوژیکی آبراهه به روش رزگن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۵ بهار ۱۴۰۰ شماره ۷۵ 141 - 155

کلیدواژه‌ها: رودخانه زاب مورفولوژی رودخانه طبقه بندی آبراهه مدل رزگن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۸ تعداد دانلود : ۳۳۴
رودخانه به عنوان سیستمی پویا، مکان و خصوصیات مورفولوژیکی خود را همواره برحسب زمان، عوامل ژئومورفیک، زمین شناختی، هیدرولوژیکی و گاه در اثر دخالت بشر تغییر می دهد. در این پژوهش مورفولوژی رودخانه زاب توسط روش های مختلف(Autocad، Envi) استخراج و بر اساس مدل رزگن در سطح دوم و سوم مورد ارزیابی و طبقه بندی قرار گرفته است. هدف اصلی این پژوهش، طبقه بندی و ارزیابی بازه های آبراهه محدوده موردمطالعه و در نتیجه درک فرآیندهای موجود و شناخت مورفولوژیک آن است. در این تحقیق جهت استخراج پارامترهای موردنیاز از آمار ایستگاه هیدرومتری ریکاوه، کار میدانی(از قبیل نمونه برداری جهت دانه سنجی رسوبات)، فایل اتوکدی پلان رودخانه زاب، نقشه توپوگرافی 1:25000، نقشه کاربری اراضی1:25000، و نرم افزارهای اتوکد، HEC-RAS، WMS9.1، Smada و ARC GIS10 بهره گرفته شده است. سپس بر اساس مدل رزگن در سطح دو و سه طبقه بندی و ارزیابی صورت گرفت. نتایج نشان داد که آبراهه موردمطالعه دارای مقادیر مختلفی از منظر پارامترهای مؤثر در مدل شامل پارامترهای نسبت گودافتادگی بستر، ضریب خمیدگی، نسبت عرض به عمق و اندازه مواد بستر است. به صورتی که مورفولوژی آبراهه در بازه های مسیر بالا دست دارای الگوی رودخانه از نوع B، C وF، الگوی رودخانه ای در بازه میانی از نوع A، B، C و Eدر پایین دست الگوی رودخانه از نوع B، C وD می باشد. همچنین بازه های 11- 24 از لحاظ پایداری در سطح ضعیف و سایر بازه ها در سطح متوسط و خوب قرار دارند.
۵۲.

پهنه بندی خطر وقوع ناپایداری دامنه ای در حوضه آبریز بالقلو چای اردبیل با استفاده از روش سلسله مراتبی فازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۳ زمستان ۱۳۹۸ شماره ۷۰ 169-188

کلیدواژه‌ها: پهنه بندی خطر زمین لغزش مدل AHP فازی حوضه بالقلو

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۵ تعداد دانلود : ۳۶۷
زمین لغزش ها و ناپایداری های دامنه از جمله مخاطرات طبیعی مهمی هستند که همه ساله موجب خسارت های جانی و مالی و از دست رفتن منابع اقتصادی می شوند. این مخاطرات بیشتر در شیب های طبیعی یا تغییر یافته به دست انسان اتفاق می افتد. پهنه بندی خطر وقوع زمین لغزش از جمله روش هایی است که با استفاده از آن می توان مناطقی را که در معرض خطر وقوع زمین لغزش هستند تعیین کرد و با استفاده از نقشه های پهنه بندی شده جهت تقلیل خسارات ناشی از آن برنامه ریزی و مدیریت انجام داد. در این تحقیق به بررسی پهنه بندی خطر وقوع زمین لغزش در حوضه آبریز بالقلو چای پرداخته شده است. در این تحقیق ابتدا عوامل مهم هشت گانه شیب، جهت شیب، زمین شناسی، خاک، اقلیم، فاصله از جاده، فاصله از رودخانه و کاربری اراضی تشخیص داده شدند. مواد و روش مورد استفاده در این تحقیق سلسله مراتبی فازی در محیط GIS می باشد به این صورت که پس از تهیه لایه های اطلاعاتی با استفاده از پارامترهای فوق و وزن دهی به آن ها در محیط GIS نقشه پتانسیل خطر با روش سلسله مراتبی (AHP) تهیه شد و طبقه بندی با روش فازی در محیط GISانجام شد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که بیشترین درصد در سطح حوضه به ترتیب مربوط به پتانسیل پایین (32.21%) و کمترین درصد مربوط به پتانسیل بسیار بالا (13.5%) می باشد. مناطق با پتانسیل بسیار بالا و بالا برای وقوع زمین لغزش با مساحت 327.39 کیلومتر مربع در شمال غرب و قسمت های کوچکی در جنوب و شرق حوضه واقع شده اند و پتانسیل بسیار پایین و پایین با مساحت 504.06 بیشتر قسمت های میانی تا شمال شرق و جنوب حوضه را در بر می گیرند.
۵۳.

ارزیابی توانمندی های ژئوتوریستی شهرستان آذرشهر به روش پرالونگ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال چهارم پاییز ۱۳۹۱ شماره ۴ (پیاپی ۱۶) 33 - 49

کلیدواژه‌ها: توانمندی ژئوتوریستی پرالونگ آذرش‍ه‍ر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۹ تعداد دانلود : ۳۳۶
صنعت سفید (توریسم) در83 درصد از کشورها جزو5 منبع اول درآمدزایی می باشد. ولی با این وجود سهم گردشگری کشور ایران از تولید ناخالص ملی فقط1/0 درصد است. با این که به لحاظ پتانسیل گردشگری در میان10 کشور جهان قرار دارد. لذا ضرورت پرداختن به این مسأله امری بدیهی و با توجه به این مهم، شناسایی، معرفی نواحی و پژوهش در این راستا می تواند به عنوان مهم ترین هدف از این پژوهش مطرح باشد. از این رو در تحقیق حاضر به بررسی و ارزیابی توانمندی های ژئوتوریستی شهرستان آذرشهر به تفکیک هر پدیده پرداخته شده است. روش تحقیق حاضر توصیفی-تحلیلی است. داده های مورد بررسی از مطالعات میدانی و اسنادی جمع آوری شده است و با بهره گیری از روش پرالونگ (Pralong) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. روش پرالونگ بر اساس چهار معیار (اجتماعی- اقتصادی، فرهنگی- تاریخی، علمی و زیبای ظاهری) تحت معادله ی ذیل محاسبه می شود: معیار گردشگری=(معیار اجتماعی-اقتصادی+ معیار فرهنگی- تاریخی+ معیار علمی+ معیار زیبایی ظاهری)/4؛ در این فرمول وزن هیچ کدام از جنبه های عیار گردشگری نسبت به دیگری کم یا زیاد نیست.در مقاله ی حاضر جهت برآورد ارزش ژئوتوریستی پدیده های موجود در محدوده ی مورد مطالعه، پارامترهای زیباشناختی، علمی، فرهنگی- تاریخی و اجتماعی-اقتصادی به تفکیک هر پدیده در ارتباط با ژئومورفولوژی و جنبه های کاربردی آن مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج بررسی حاضر، نشان دهنده ی قابلیت های ژئوتوریستی محدوده ی مورد مطالعه، علی الرغم وجود موانع (فقدان شبکه ی ارتباطی مناسب، کمبود نیروهای انسانی متخصص در راهنمایی توریست، نامناسب بودن تجهیزات اقامتی و رفاهی، نارسایی امکانات و تجهیزات بهداشتی) می باشد. مهم ترین دستاورد این پژوهش ایجاد نگرشی مردمی در راستای گردشگری علمی در موزه های زمین شناسی به صورت علمی است. تا به موازات ایجاد علاقه در بین مردم و جذب گردشگر به نواحی ژئوتوریستی، گامی در راستای توسعه ی پایدار ناحیه ای باشد.
۵۴.

پهنه بندی خطر وقوع زمین لغزش در حوضه آبریز نهندچای با استفاده از مدل ANP و تکنیک GIS(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ژئومورفولوژی کمی سال هشتم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۳۰) 23 - 37

کلیدواژه‌ها: زمین لغزش - نهندچای سوپر دیسیژن GIS-ANP

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۰ تعداد دانلود : ۴۱۶
این تحقیق با هدف تهیه نقشه پتانسیل وقوع زمین لغزش در حوضه آبریز نهندچای واقع در استان آذربایجان شرقی انجام شده است. برای تهیه نقشه پهنه بندی از مدل ANP و تکنیک GIS استفاده شده است. ابتدا لایه های اطلاعاتی مربوط به 8 فاکتور مؤثر در وقوع زمین لغزش شامل شیب، جهت شیب، ارتفاع، زمین شناسی، کاربری اراضی، فاصله از آبراهه، فاصله از گسل و بارش با استفاده از نرم افزار Arc GIS تهیه شد. سپس به منظور وزن دهی هر یک از معیارها از نرم افزار Super Decisions استفاده شد. بدین صورت که ابتدا مدل شبکه ای جهت پهنه بندی خطر وقوع زمین لغزش در این نرم افزار طراحی و ارتباطات داخلی و خارجی معیارها مشخص شده و وزن دهی معیارها صورت گرفت. نتایج به دست آمده از تحقیق حاضر نشان داد که وزن معیارهای هشت گانه مذکور به ترتیب 064/0، 028/0، 044/0، 296/0، 180/0، 134/0، 054/0 و 196/0 است. درنهایت، با تلفیق این لایه ها با توجه به وزنشان، در محیط GIS نقشه ی پهنه بندی خطر وقوع زمین لغزش به دست آمد. در نهایت، نقشه پهنه بندی در 5 طبقه با پتانسیل خطر زمین لغزش خیلی زیاد، زیاد، متوسط، کم و خیلی کم تهیه شد. نتایج تحقیق نشان داد که بیش از 40 درصد از مساحت منطقه پتانسیل بالایی از نظر وقوع زمین لغزش را دارا می باشد که بیشتر منطبق بر مناطق دارای کاربری مرتع، حاشیه آبراهه ها و مناطق دارای سازند مارن است. ارزیابی دقت نقشه پهنه بندی تهیه شده از مدل ANP با نقاط لغزشی رخ داده در سطح منطقه نشان داد که بیش از 80 درصد لغزش ها در مناطق با خطر زیاد و خیلی زیاد اتفاق افتاده است که نشان دهنده دقت خوب مدل ANP در تهیه نقشه خطر وقوع زمین لغزش در منطقه می باشد.  
۵۵.

بررسی پتانسیل وقوع زمین لغزش در محدوده مخزن سدّ علویان مراغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ژئومورفولوژی کمی سال یازدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۴۱) 1 - 18

کلیدواژه‌ها: تحلیل سلسله مراتبی زمین لغزش محدوده سد علویان ناپایداری دامنه ها

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۰ تعداد دانلود : ۲۰۳
ارزیابی پتانسیل وقوع زمین لغزش در منطقه ای که به دلیل وضعیت جغرافیایی و ساخت و سازهای انساانی مستعد است ضروری می باشد. تحقیق حاضر به مطالعه و پهنه بندی پتانسیل وقوع زمین لغزش در محدوده ی سدّ علویان پرداخته است. در این تحقیق از روش فرآیند تحلیل سلسله-مراتبی(AHP) جهت بررسی پتانسیل وقوع زمین لغزش منطقه استفاده شده است. جمعاً 8 عامل مؤثر (شیب، جهت شیب، طبقات ارتفاعی، لیتولوژی، کاربری اراضی، پوشش گیاهی، فاصله از جاده، فاصله از آبراهه ) مورد تحلیل قرار گرفت و مؤثرترین عوامل تأثیرگذار در ناپایداری منطقه شناسایی شدند. ضرائب فاکتورها نشان داد که دو عامل شیب و لیتولوژی، مؤثرترین عوامل در وقوع زمین لغزش در محدوده مورد مطالعه می باشند. سپس وزن نهایی هر عامل در محیط GIS برای هر کدام از نقشه ها وارد شد. نقشه های عوامل با هم دیگر هم پوشانی شدند و در نهایت نقشه پهنه بندی خطر زمین لغزش منطقه تولید شد. مطابق این نقشه در ارتفاعات شرق منطقه، با توجه به وضعیت توپوگرافی و لیتولوژی، خطر زمین لغزش بسیار زیاد است. نتایج نشان داد که 29.8 درصد مساحت منطقه با بیشترین درصد، مربوط به خطر زمین لغزش متوسط است و 9 درصد مساحت منطقه با کمترین درصد مربوط به خطر زمین لغزش بسیار زیاد می باشد که بیشتر شامل ارتفاعات شرق منطقه است
۵۶.

ارزیابی و پهنه بندی خطر وقوع زمین لغزش با استفاده از تئوری احتمالاتی دمپستر شفر، در حوضه آبریز حاجیلرچای استان آذربایجان شرقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ژئومورفولوژی کمی سال هفتم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۲۷) 136 - 150

کلیدواژه‌ها: پهنه بندی زمین لغزش تئوری احتمالاتی دمپستر-شفر سامانه اطلاعات جغرافیایی حوضه حاجیلرچای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۴ تعداد دانلود : ۷۲۷
بررسی عوامل موثر در وقوع زمین لغزش، تهیه نقشه آسیب پذیری و دوری جستن از مناطق مستعد وقوع زمین لغزش می تواند کمک موثری در کاهش خسارت های احتمالی و مدیریت خطر حاصل از این پدیده داشته باشد. بنابراین هدف تحقیق حاضر ،ارزیابی وپهنه بندی حوضه حاجیلرچای از لحاظ خطر زمین لغزش می باشد. برای بررسی و پهنه بندی خطر زمین لغزش در این حوضه ابتدا نقشه ها و لایه های اطلاعاتی عوامل اصلی موثر در رخداد این پدیده از قبیل شیب، جهت شیب، بارش، لیتولوژی، کاربری اراضی، فاصله از گسل، فاصله از آبراهه و طبقات ارتفاعی در سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) تهیه گردید و سپس با استفاده از تصاویر ماهواره ای و عملیات میدانی زمین لغزش های موجود در منطقه شناسایی شد. با استفاده از تئوری دمپستر – شفر وزن هر یک از فاکتورها محاسبه شد وزن ها در نقشه های عامل وارد شده و برای هر عامل یک نقشه وزنی به دست می آید. در مرحله بعد نقشه های وزنی با هم جمع شده و در نهایت نقشه پهنه بندی خطر زمین لغزش، در پنج رده با خطر بسیار کم تا بسیار زیاد تهیه گردید. نتایج پژوهش نشان دهنده این است که در حدود 43/9 درصد از مساحت حوضه حاجیلرچای، احتمال وقوع زمین لغزش خیلی زیاد بوده، همچنین 43/22 درصد احتمال وقوع زیاد، 09/28درصد احتمال وقوع متوسط، 33/25 درصد احتمال وقوع کم و در69/14 درصد احتمال وقوع خیلی کم می باشد.  
۵۷.

پایش روند بیابان زایی در محدوده پیرامونی دریاچه ارومیه (2000- 2018)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی محیطی دوره ۳۱ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۷۹) 21 - 40

کلیدواژه‌ها: پایش بیابان زایی دریاچه ارومیه سنتینل-2 لندست-5 الگوریتم بیشترین درجه شباهت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۲ تعداد دانلود : ۳۶۲
پژوهش حاضر با هدف پایش روند بیابان زایی در محدوده پیرامونی دریاچه ارومیه در بازه زمانی 2000 تا 2018 میلادی انجام شده است. برای رسیدن به این هدف، نخست هفت فریم از تصاویر سنتینل-2 مربوط به سال 2018 و سه فریم از تصاویر ماهواره لندست 5 مربوط به سال 2000 میلادی با استفاده از نرم افزار QGIS و ENVI 5.3 پیش پردازش و پردازش، و شاخص های معرف بیابان زایی در قالب زوج شاخص های طیفی آلبدو – شاخص پوشش گیاهی تفاضلی نرمال شده، میزان سبزینگی- ضریب روشنایی و میزان رطوبت– ضریب روشنایی استخراج شد. در مرحله بعد روابط آماری موجود بین زوج شاخص های یادشده بررسی شد. براساس نتایج حاصل، زوج شاخص های میزان سبزینگی– ضریب روشنایی و میزان رطوبت– ضریب روشنایی، با کسب همبستگی منفی به مثابه زوج شاخص های معرف بیابان زایی انتخاب و نقشه شدت خطر بیابان زایی برمبنای آنها تهیه شد. برای صحت سنجی نتایج به دست آمده، الگوریتم بیشترین درجه شباهت به کار رفت. الگوریتم یادشده با کسب درجه صحت 96/91 و ضریب کاپای 95/0 برای سال 2000 میلادی، درجه صحت 25/91 و ضریب کاپای 89/0 در سال 2018 نشان دهنده انطباق مناسب نتایج کسب شده با واقعیت های زمینی است. برای پایش روند وقوع پدیده بیابان زایی، تغییر مساحت کلاس های خطر بیابان زایی در محدوده مطالعه شده بررسی شد. براساس نتایج به دست آمده، مساحت کلاس های خطر شدید ( 01/5 درصد)، نسبتاً شدید ( 47/11 درصد) و متوسط (12/6 درصد) رشد مثبت و مساحت کلاس های خطر ضعیف (17/9 درصد) و بدون بیابان زایی ( 43/13 درصد) رشد منفی دارد؛ بنابراین روند افزایشی درصد مساحت کلاس های خطر شدید، نسبتاً شدید، متوسط و کاهش مساحت کلاس های خطر ضعیف و بدون خطر بیابان زایی نشان دهنده روند صعودی وقوع بیابان زایی در محدوده مطالعه شده است. معیار آب زیرزمینی، اقلیم و درصد پوشش گیاهی، مهم ترین عوامل مؤثر در وقوع بیابان زایی در محدوده مطالعه شده است.
۵۸.

ارزیابی نقش لندفرم های کارستیک توسعه یافته در توانمندی های ژئوتوریسمی شهرستان کامیاران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ژئومورفولوژی کمی سال دهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۳۹) 1 - 18

کلیدواژه‌ها: ژئوتوریسم توانمندی های ژئوتوریسمی منابع کارستیک توسعه کارست شهرستان کامیاران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۸ تعداد دانلود : ۲۱۰
یکی از مناطقی که پتانسیل بالایی در زمینه توسعه ژئوتوریسم و صنعت گردشگری دارد، مناطق کارستیک است. شهرستان کامیاران یکی از مناطقی است که در سازندهای کارستیک قرار گرفته است و همین عامل سبب شده تا این شهرستان دارای انواع مناظر کارستیک باشد. با توجه به موارد مذکور، در این تحقیق به تحلیل عوامل موثر در توسعه لندفرم های کارستیک و همچنین تاثیر نقش لندفرم های کارستیک در توسعه ژئوتوریسم شهرستان کامیاران پرداخته شده است. این تحقیق بر مبنای روش های توصیفی و تحلیلی می باشد. داده های تحقیق شامل نقشه های زمین شناسی 1:100000، نقشه های توپوگرافی 1:250000، مدل رقومی ارتفاعی 30 متر و همچنین اطلاعات کتابخانه ای و اطلاعات حاصله از بازدیدهای میدانی می باشد. این تحقیق از دو مرحله انجام شده است که در مرحله اول با استفاده از روش کوبالیکوا و بومی به شناسایی و ارزیابی ژئوسایت ها پرداخته شده و در مرحله دوم نیز با استفاده از مدل تلفیقی منطق فازی و ANP مناطق کارستیک توسعه یافته شناسایی شده است. نتایج حاصله از ارزیابی ژئوسایت ها بیانگر این است که مناطق غربی و جنوب غربی شهرستان کامیاران دارای بیش ترین تعداد ژئوسایت ها هستند و ژئوسایت های این مناطق از جمله دره پالنگان دارای بالاترین امتیاز هستند. همچنین بر اساس نتایج بدست آمده، بخش زیادی از شهرستان کامیاران، خصوصا مناطق غرب و جنوب غربی این شهرستان را مناطق کارستیک توسعه یافته دربرگرفته است. با توجه به موارد مذکور، یکی از دلایل توان توریستی بالای شهرستان کامیاران، وجود منابع کارستیک توسعه یافته است.
۵۹.

تحلیل کمی ناپایداری های دامنه ای در دامنه های مشرف بر اتوبان در حال احداث تهران- شمال (تهران- سولقان) با استفاده از روش رگرسیون لجستیک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۶ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۸۰ 157 - 169

کلیدواژه‌ها: ناپایداری های دامنه ای رگرسیون لجستیک بزرگراه تهران-شمال پهنه بندی خطر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۲ تعداد دانلود : ۱۶۸
ناپایداری های دامنه ای از مشخص ترین نوع مخاطرات زمین ریخت شناسی محسوب می شوند که با دخالت های انسانی تشدید می گردند و بیشتر تاسیسات انسانی، به ویژه جاده های کوهستانی را مورد تهدید قرار می دهند، و به این ترتیب هزینه های سنگینی را به دولت و ساکنین محلی تحمیل می کنند. بنابراین ارزیابی کمی پتانسیل وقوع ناپایداری ها در مناطقی که به لحاظ وضعیت جغرافیایی و ساخت وسازهای انسانی مستعد وقوع ناپایداری ها هستند ضروری می باشد. منطقه مورد مطالعه بزرگراه در حال احداث تهران- شمال می باشد که به دلیل جغرافیای خاص همیشه در معرض انواع ناپایداری ها قرار دارد. در این مطالعه از روش رگرسیون لجستیک برای تحلیل کمی ناپایداری ها در دامنه های مشرف بر اتوبان در حال احداث تهران- شمال (حد فاصل تهران- سولقان) استفاده شده است. جهت بررسی پتانسیل وقوع حرکات دامنه ای لایه های جداگانه 14 فاکتور موثر در وقوع ناپایداری ها (شامل طبقات ارتفاعی، شیب، جهت شیب، زمین شناسی، کاربری اراضی، بارش، فاصله از گسل، فاصله از رودخانه، فاصله از جاده، پوشش گیاهی، اقلیم، LS، SPI و TWI) در محیط GIS تهیه شدند، سپس با لایه پراکنش ناپایداری های موجود انطباق داده شدند و تراکم آن ها در واحد سطح محاسبه شد. در ادامه با استفاده از نرم افزار Terrset مدل رگرسیون لجستیک انجام شد. درنهایت می توان گفت مدل آماری رگرسیون لجستیک مدلی مناسب جهت پهنه بندی احتمال وقوع ناپایداری ها در منطقه مورد مطالعه در کنار خطوط ارتباطی است. به عنوان نتیجه گیری نهایی می توان گفت علاوه بر عوامل طبیعی، عوامل انسانی خصوصا جاده سازی غیراصولی می تواند نقش مهمی در وقوع ناپایداری های دامنه های مشرف بر جاده داشته باشد، برای کاهش نسبی خطرات و افزایش میزان پایداری دامنه ها لازم است تا حد ممکن از تغییر اکوسیستم و کاربری اراضی اجتناب نمود، و همچنین هرگونه سیاست گذاری به منظور احداث سازه ها متناسب با شرایط ژئومورفولوژیکی و زمین شناسی منطقه صورت پذیرد.
۶۰.

ارزیابی نرخ فرونشست دشت همدان-بهار و ارتباط آن با پارامترهای محیطی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ژئومورفولوژی کمی سال دهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۳۹) 175 - 188

کلیدواژه‌ها: فرونشست دشت همدان - بهار تداخل سنجی راداری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۲ تعداد دانلود : ۱۷۹
یکی از مخاطرات پیش روی دشت های کشور، مخاطره فرونشست است. قرار گیری دشت همدان-بهار در منطقه نیمه خشک سبب شده تا این دشت در معرض مخاطره فرونشست باشد. با توجه به اهمیت موضوع، در این پژوهش به بررسی این مخاطره پرداخته شده است. در این تحقیق به منظور دستیابی به اهداف مورد نظر از روش های توصیفی-تحلیلی استفاده شده است. داده های تحقیق شامل تصاویر راداری سنتنیل 1 (73 تصویر راداری در طی بازه زمانی ۱۶/۰۱/۲۰۱۵ تا ۱۴/۰۱/۲۰۲۰)، تصویر ماهواره ای لندست 8 (مربوط به تاریخ 13/06/ 2020 به منظور تهیه نقشه کاربری اراضی منطقه)، مدل رقومی ارتفاعی 30 متر SRTM، نقشه زمین شناسی 1:100000 و همچنین اطلاعات مربوط به چاه های پیزومتری منطقه است. ابزارهای تحقیق نیز شامل GMT، ENVI، ARCGIS و expert choice می باشد. بر اساس نتایج بدست آمده، این دشت در طی دوره زمانی ۵ سال (از تاریخ ۱۶/۰۱/۲۰۱۵ تا ۱۴/۰۱/۲۰۲۰)، با ۲۸۱ میلی متر فرونشست مواجه شده است که بر اساس آن می توان گفت منطقه مورد مطالعه دارای میانگین ۵۶ میلی متر فرونشست سالانه است. همچنین نتایج پتانسیل سنجی مناطق مستعد وقوع فرونشست بیانگر این است که مناطق میانی محدوده مطالعاتی، شامل محدوده های شهری همدان، بهار، لالجین و صالح آباد به دلیل نوع کاربری، نوع لیتولوژی، شیب کم، قرار گرفتن در واحد دشت و مخروطه افکنه و همچنین افت زیاد منابع آب زیرزمینی در این مناطق، پتانسیل بالایی جهت وقوع و تشدید فرونشست در آینده دارد. با توجه به اینکه این مناطق در محاسبه فرونشست منطقه، دارای بالاترین میزان فرونشست بوده اند، بنابراین بین نتایج حاصله از تصاویر راداری و پهنه بندی، انطباق وجود دارد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان