سعیده موسوی

رفتارهای جامعه پسند که مبتنی بر رفتارهای اخلاق مدارانه است و در تعالی فرد و جامعه نقش بسزایی دارد، مورد توجه اندیشمندان مختلف ازجمله روانشناسان، قرارگرفته است، و در مکاتب روانشناسی، ذیل سه رویکرد انگیزه ای، نتیجه گرا و رویکرد وابسته به پسند جامعه تبیین می شود. این رویکردها به دلیل نادیده گرفتن خاستگاه و ریشه رفتارهای جامعه پسند دچار نوعی چالش و خلل و نقص در تبیین رفتارهای جامعه پسند شده اند. این در حالی است که این دست رفتارها از مقوله های حائز اهمیت در تربیت دینی است و ازآنجاکه کمال انسانی از راه تقرب و عبودیت خداوند و به دیگر سخن خدا گونه شدن، هدف اصلی و بنیادین تربیت از منظر قرآن و روایات معرفی شده است؛ تبیین دینی در این زمینه ضرورت دارد. این پژوهش ضمن ارزیابی رویکردهای روان شناختی رفتار جامعه پسند، به این سؤال پاسخ می دهد که بر مبنای آموزه های قرآنی، رفتار جامعه پسند مبتنی بر چه اصولی است؟ با روشی توصیفی تحلیلی و با کنکاش در آیات الهی، این نتایج حاصل شد که قرآن کریم با تبیین خاستگاه و ریشه چنین رفتارهایی و همچنین بیان شاخصه های آن، خلأهای موجود در رویکردهای روان شناختی را برطرف کرده است. دراین راستا مشخص گردید اولاً خاستگاه و ریشه این دست رفتارها در عقل و فطرت انسانی است و نقش رهبری وحی و دین در تعیین حدومرز آن ضروری است و ثانیاً با شاخصه هایی که آموزه های دین مشخص می کند، رفتارهای جامعه پسند باید از حُسن فعلی و فاعلی توأمان برخوردار باشند تا علاوه بر سودرسانی به انسان ها و تعالی جامعه، مهم ترین رسالت آن که تعالی روحی فرد و قرب پروردگار است را نیز به ظهور برساند.

پژوهش حاضر، با هدف تدوین مدل ساختاری نقش اعتیاد به گوشی هوشمند بر افکار خودکشی با میانجی گری نگرش های فرهنگی در جوانان انجام گرفت. روش این پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی به شیوه معادلات ساختاری است. جامعه آماری پژوهش شامل دانشجویان دانشگاه آزاد تبریز در سال 1403 است که طبق آمار 20785 نفر بودند. حجم نمونه 200 نفر، براساس قواعد معادلات ساختاری که تعداد 10 الی 20 نفر برای هر مؤلفه است، به صورت نمونه گیری دردسترس با روش پرسشنامه برخط انتخاب شد. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه اعتیاد به گوشی هوشمند کوه هی (2009)، مقیاس سنجش افکار خودکشی بک (1961) و پرسشنامه نگرش های فرهنگی هافستد (1984) است. داده های گردآوری شده با استفاده از روش معادلات ساختاری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان می دهد که اثر مستقیم اعتیاد به گوشی هوشمند بر افکار خودکشی، (271/0)b، اثر غیر مستقیم اعتیاد به گوشی هوشمند با میانجی گری نگرش های فرهنگی، (078/0)b و اثر کل، (349/0)b است و این رابطه به صورت مثبت و مستقیم معنی دار است. همچنین، متغیرهای اعتیاد به گوشی هوشمند و نگرش های فرهنگی به طور هم زمان قادر به تبیین 7/23 درصد از واریانس افکار خودکشی هستند. بنابراین، مدل نظری نقش میانجی گری نگرش های فرهنگی در رابطه بین اعتیاد به گوشی هوشمند با افکار خودکشی در دانشجویان در سطح 05/0 و با احتمال 95% تأیید می گردد و شیوع افکار خودکشی قوی مورد بررسی بالینی در دانشگاه آزاد تبریز 5/19 درصد محاسبه شد.

نوجوانان آینده سازان کشور هستند، بهبود وضعیت روانی نوجوانان یکی از مهم ترین سرمایه گذاری ها برای پرورش نسل خوب است، اما روزبه روز بیشتر جوانان دچار اختلالات روانی می شوند لذا هدف این پژوهش اثربخشی آموزش روانی مبتنی بر هوش هیجانی بر تاب آوری فردی نوجوانان ورزشکار بود جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان هنرستان تربیت بدنی شهرستان نوشهر بودند که در دو گروه 50 نفره به روش نمونه گیری در دسترس و داوطلبانه انتخاب شدند و به روش گمارش تصادفی در دو گروه آزمایشی و گواه قرار گرفتند ابزار جمع آوری اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه تاب آوری شوته و همکاران (1998) و دوره آموزشی هوش هیجانی بر پایه بسته آموزشی برادبری و گریوز (2005) بود. افراد گروه آزمایش تحت آموزش هوش هیجانی قرار گرفتند. گروه کنترل هیچ آموزشی دریافت نکردند. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه تاب آوری با توجه به معتبر بودن آن توسط 5 تن از خبرگان مدیریت ورزشی مورد تائید قرار گرفت. و پایایی آن نیز با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ 0.869 بدست آمد که نشان از تائید پایایی پرسشنامه می باشد. داده ها به روش تحلیل کوواریانس تجزیه و تحلیل شد. از نرم افزار آماری IBM SPSS ورژن 26 برای پردازش داده های این مطالعه استفاده شد. یافته ها نشان می دهد که گروه دریافت کننده آموزش های روانی، نتایج بهتری نسبت به گروهی که چنین آموزشی دریافت نکرده اند، کسب می کند لذا آموزش روانی مبتنی بر هوش هیجانی بر تاب آوری فردی نوجوانان ورزشکار اثربخش بوده است.