زهرا خاکی فیروز

سیل یکی از شایع ترین و شدیدترین خطرات طبیعی در سراسر جهان است. با توجه به تغییرات اقلیمی، انتظار می رود مخاطرات ناشی از سیل در آینده افزایش یابد. در حال حاضر، بسیاری از سازمان ها، افزایش تاب آوری جوامع را در اولویت قرار داده و با اقدامات آموزشی به مدیریت مخاطراتی همچون سیلاب پرداخته اند. هدف از انجام این پژوهش، بررسی تاب آوری کشاورزان در مواجهه با سیلاب، شناسایی عوامل اثرگذار بر تاب آوری کشاورزان و نیز بررسی تأثیر تاب آوری در کاهش آسیب پذیری کشاورزان از سیلاب می باشد. در این راستا از رویکرد پژوهش ترکیبی استفاده شد که در مرحله کیفی از روش نظریه بنیانی و در مرحله کمّی از روش مدل سازی معادلات ساختاری استفاده گردید. یافته های کیفی به وسیله نرم افزار 9 Atlas_ti تحلیل شده و در پایان مرحله کیفی، عوامل اثرگذار بر تاب آوری کشاورزان در مواجهه با سیلاب استخراج گردید. در مرحله کمّی، مدل اثرات تاب آوری در کاهش آسیب پذیری کشاورزان استخراج گردید. برای طراحی و اعتباریابی مدل از روش مدل یابی معادلات ساختاری به روش حداقل مربعات جزئی با نرم افزار Smart PLS3 استفاده شد. یافته های بخش کیفی نشان داد عوامل اقتصادی، آموزشی – ترویجی، قانونی، زیست محیطی و زیر بنایی بر تاب آوری کشاورزان در برابر سیلاب تأثیر دارند. در بخش کمّی نیز نتایج پژوهش نشان داد دسترسی به خدمات اساسی به عنوان یکی از ابعاد مهم تاب آوری نقش مهمی در کاهش آسیب پذیری دارد. همچنین عوامل آموزش و ترویجی به عنوان مهم ترین عوامل اثر گذار، نقش مثبت و معنی داری بر افزایش تاب آوری دارند.