محمدرضا اکملی

علاوه بر آیات قرآن کریم، روایات فراوانی در اهمیت و فضیلت نماز در کتب متقدم و متأخر فریقین نقل شده است. یکی از سخنان مشهور درباره نماز، حدیث «الصلاهُ معراجُ المؤمن» است که در برخی کتب به پیامبر(ص) نسبت داده شده است. جستار پیش رو که به شیوه تحلیل محتوا و بر پایه منابع کتابخانه ای تدوین یافته است، نگاهی به منبع یابی و اعتبار جمله فوق دارد. در کتب متقدم شیعه و سنی، اثری از سخنی به این پایه مشهور و پرآوازه نیست و ذکر آن در کتب متأخر نیز بدون سند و منبع و تنها منتسب به پیامبر(ص) می باشد. البته با بررسی منقولات هم مضمون، فضیلت «قربان بودن نماز» به معنای نزدیک کننده به خدا اثبات می شود و حدیث «الصلاهُ قربانُ کلّ تقیٍّ» به عنوان حدیث مسند و متصل، در منابع فریقین نقل شده و تنها حدیثی است که در این منقولات حدیثی، قابلیت استناد دارد. ولی فضیلت «معراج بودن نماز» در احادیث قابل اثبات نیست و تنها جمله ای از علمای متأخر می باشد. نقش نقل به معنا در به وجود آمدن جمله «الصلاه معراج المٶمن» و دیگر جملات هم خانواده پررنگ است.