مهشید سردارآبادی

هدف پژوهش حاضر بررسی وضع مموجود توسعه حرفه ای اساتید دانشگاه آزاد اسلامی است. این پژوهش با رویکرد کیفی و با روش داده بنیاد انجام گرفت. جامعه ی آماری شامل کلیه کارگزاران دخیل در توسعه حرفه ای اساتید دانشگاه آزاد اسلامی هستند که از طریق نمونه گیری هدفمند از نوع ملاک محور انتخاب شدند. داده ها از طریق مصاحبه ی نیمه ساختار یافته با هفده نفر از اساتید دانشگاه آزاد اسلامی نه نفر از مدیران گروه های آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی جمع آوری شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش کدگذاری استفاده شد. برای تأمین روایی و پایایی از معیارهای لینکن و کوبا استفاده شد. نتایج پژوهش نشان دهنده ی پانزده مفهوم محوری و پنج مقوله منتخب است که در قالب مدل پارادیمی شامل توسعه حرفه ای فرد گرا مبتنی بر توتالیتاریسم به عنوان پدیده مرکزی وضع موجود توسعه حرفه ای اساتید، چالش های توسعه حرفه ای (مشتمل بر مؤلفه هایی چون عدم همراهی عوامل توسعه حرفه ای، عملکرد سلیقه ای و کمیت گرایی در برنامه های توسعه حرفه ای)، رویه ها و فرآیندهای توسعه حرفه ای (مشتمل بر محورهایی چون مدیریت دانش استراتژیک، توجه به شایستگی های دانشی و ایجاد شبکه های تعاملی)، بسترهای شکل گیری وضع موجود (مشتمل بر محورهایی چون عوامل فراسازمانی، سازمانی و فردی) و پیامدهای وضع موجود ( مشتمل بر مؤلفه های پیامدهای فرهنگی، آموزشی و مدیریتی) مورد سازماندهی قرار گرفت.

هدف پژوهش حاضر شاخص ها و مؤلفه های برنامه درسی محیط کار برای استادان دانشگاه است؛ رویکرد پژوهش حاضر کیفی و روش آن سنتزپژوهی است. جامعه پژوهش نیز تمامی مقالاتی هستند (218 مقاله) که از سال 2010 تا 2023 میلادی در مورد شاخص های برنامه درسی محیط کار برای استادان دانشگاه ارائه شده اند. نمونه پژوهش 30 مقاله است که این تعداد بر اساس پایش موضوعی، اشباع نظری داده ها و به صورت هدفمند انتخاب شده اند. داده های پژوهش از تحلیل کیفی مقالات مورد مطالعه، گردآوری شده اند. در راستای اعتبارسنجی یافته ها معیارهای لینکلن و گوبا (1989) به کار گرفته شد، به این صورت که صحت و استحکام یافته ها از طریق سه معیار تأییدپذیری، اعتبار و اطمینان حاصل شد. با تجزیه و تحلیل داده ها، ابعاد برنامه درسی محیط کار برای استادان در 5 بُعد، 16 محور و 59 شاخص شامل ابعاد راهبردها و برنامه های آموزشی (شامل شاخص هایی چون نیازسنجی، یادگیری شبکه ای، خودراهبری، کوچینگ و منتورینگ و توجه به مهارت های یادگیری)، مدیریت دانش (دانش افزایی و کسب دانش، تسهیم دانش، انتقال و انتشار دانش)، بُعد سازمانی (مشتمل بر شاخص های توجه به ویژگی های شخصیتی و ادراکی استادان، رهبری تحول آفرین و تعهد سازمانی و شغلی)، پژوهش محوری (ارزش گذاری به یافته های پژوهشی و نتایج تحقیقاتی، کیفیت بخشی به برنامه های پروژه ای و پژوهش های کاربردی و توجه به روحیه پژوهشی استادان) و شبکه سازی و ایجاد اجتماعات یادگیرنده (مشتمل بر محورهایی چون شبکه سازی درون دانشگاهی و برون دانشگاهی) مورد سازمان دهی قرار گرفت. نتایج نشان داد برنامه درسی محیط کار استادان دارای ابعاد مختلفی است که توجه به آن زمینه تحول در توسعه حرفه ای استادان را فراهم می آورد.