اعظم سهیلی پور

هدف از این نوآوری، ارزیابی نانو ذرات صمغ کتیرا، بهینه سازی جهت استحکام بخشی و بازگرداندن قوای مکانیکی و پایداری به اسناد کاغذی تاریخی است. روش و رویکرد پژوهش، کاربردی بوده و به روش تحلیلی- مقایسه ای است که شامل یافته اندوزی و گردآوری اطلاعات از طریق آزمایش های مرتبط با موضوع پژوهش چون آزمون های pH سنجی، مقاومت مکانیکی، آنالیز SEM، آنالیز پتانسیل زتا جهت بررسی عمق نفوذ و پایداری بالا و رنگ سنجی روی نمونه ها بوده است. نانو ذرات کتیرا با درصدهای وزنی مختلف استحصال شده و جهت بالابردن میزان pH آن، هیدرواکسیدکلسیم و جهت افزایش انعطاف پذیری، گلیسرول به آن افزوده شد. تیمار حاصل روی نمونه های کاغذی اسپری شده و سپس تحت پیرسازی رطوبت- دما به شماره استاندارد 4706- ISIRI به مدت 12 روز کامل و پیرسازی نور به شماره استاندارد 3e02-6819 ASTM Dبه مدت 6 روز کامل قرار داده شد. نتایج نشان داد که در آزمونpH سنجی، pH نمونه های تیمار شده قبل و بعد از پیرسازی نسبت به نمونه شاهد افزایش یافته و در محدوده قلیایی قرار گرفته و به عبارتی تا 40% افزایش داشته است. آنالیز SEM، پیوند فیزیکی الیاف شکسته را گزارش داد. آنالیز مقاومت مکانیکی نمونه ها قبل و بعد از پیرسازی، در نمونه های روزنامه، افزایش نیروی 3 تا 15% بسته به میزان صمغ مصرفی را نشان داد. نتیجه آنالیز رنگ سنجی، عدم تغییرات رنگ و کدورت ماده استحکام بخش را اعلام نموده است. در آنالیز پتانسیل زتا، اندازه ذرات ماده، 4.5 تا 5 نانومتر به دست آمده که عمق نفوذ بالا و پایداری را در جهت استحکام بخشی نشان می دهد.

خدشه بصری ناشی از فقدان نگاره ها در اثر آسیب، موجب راندن نگاره به پس زمینه می شود. برای دریافت موضوع، تمامیت اثر و جلوگیری از روند آسیب به آن، مرمت گر نواحی فقدان را موزون سازی رنگی می کند. برخی مرمت گران با شناخت کافی از نگاره و رعایت اصول نظریِ مرمت، اقدام می کنند و خدشه بصری را مرتفع می کنند؛ ولی برخی دیگر سلیقه خاص خود را اعمال می کنند. گاهی سلیقه های به کاررفته نه تنها موجب بهبود و تمامیت اثر نمی شود، بلکه موجب ازدست رفتن اصالت اثر نیز می شود.هدف: بررسی نوع رویکرد سلیقه ای مرمت گران در مرمت نگاره ها و درک مخاطب از موضوع اثر مرمت شده.روش پژوهش: پژوهش با رویکرد تفسیری، روش کیفی و با استناد به داده های موجود و اسنادی انجام شد. در این راستا، از نگاره «جنگ دریایی اسکندر در دریای چین» متعلق به مکتب شیراز از کتاب خمسه نظامی و به جامانده از دوره صفوی از مجموعه هاپوگ کِوورکیان بهره گرفته شد. پرینت های نگاره مذکور در اختیار مرمت گران قرار گرفت تا بنابه سلیقه خود، آن را مرمت کنند. سپس پرینت های مرمت شده، پیشِ روی مخاطبان خاص و عام قرار گرفت تا دیدگاه خود را از نحوه بازسازی انجام شده بر نگاره ها ارائه کنند.یافته ها و نتیجه گیری: نیمی از مرمت گران در نواحی فقدان، مرمت استحکامی انجام دادند و نیمی دیگر در نواحی فقدان، موزون سازی رنگی انجام دادند. هم چنین در بررسی نظرات مخاطبان درباره نوع مرمت نگاره ها، اقلیتی از مخاطبان از هر دو گروه به مرمت استحکامی و موزون سازی نکردن بسنده کردند و اکثر مخاطبان به موزون سازی برای برطرف کردن وقفه دید در ناحیه ازدست رفته تمایل داشتند؛ دراین میان مخاطبان خاص کم تر از مخاطبان عام به موزون سازی تمایل داشتند. داده ها حاکی از علاقه مندی تمامی مخاطبان (عام و خاص) برای دریافت موضوع و تمامیت نگاره است.