مهدی عزیزی مهماندوست

افزایش سریع استفاده از هوش مصنوعی با چالش ها و تهدیدهایی همراه است. ازجمله این چالش ها می توان به استفاده از راه حل های نامناسب اخلاقی و نادیده گرفتن حریم خصوصی کاربران، نگرانی های امنیتی مرتبط با سایبری، تقلب و تقلید و همچنین تبعیض و نابرابری اشاره کرد. از طرفی، بیشتر فنّاوری های هوش مصنوعی به صورت جعبه سیاه عمل می کنند و عملکرد دقیق آن ها مشخص نیست. در همین راستا، نیاز به تدوین قوانین و مقررات هوش مصنوعی، به منزله چهارچوبی حمایتی در طراحی، ساخت و استفاده ایمن از این فنّاوری، وجود دارد. نیاز به قانون گذاری در زمینه هوش مصنوعی در کشورمان ایران نیز به دلیل مواجهه با چالش های برشمرده ضرورتی انکارناپذیر است. درحال حاضر، قانون مشخصی در این زمینه در کشورمان تدوین نشده و حتی مرجع قانون گذاری برای هوش مصنوعی مشخص نشده است؛ لذا در پژوهش حاضر با بررسی قوانین و سیاست گذارهای انجام شده در زمینه هوش مصنوعی در کشورهای پیش رو جهان و با درنظرگیری نیاز های کشور، پیشنهاداتی برای قانون گذاری در زمینه هوش مصنوعی در ایران ارائه می شود.

داده های ارشد با تحکیم، استانداردسازی و تطبیق عناصر مشترک داده ها موجب دستیابی به یک نمایش پایدارتر از سامانه ها در کل سازمان می شوند و حکمرانی داده های ارشد رویکردی سازمان یافته به نظارت، پایش و واپایش مدیریت داده های ارشد دارد و یکی از مهم ترین اهداف کلیدی آن کیفیت بالای داده ها است و این در حالی است که بروز تغییرات و تحولات در سیستم ها و افزایش قدرت فنّاوری، فشار روزافزونی را جهت اعمال حکمرانی بر داده های مربوطه به سیاست گذاران، ارائه دهندگان خدمات تحمیل می کند؛ تحقیق توصیفی - تحلیلی حاضر با شناسایی و طبقه بندی نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدات به تحلیل راهبردهای (SWOT) الزامات دستیابی به تحول اثرگذار، ماندگار و پایدار حکمرانی داده ها با استفاده از تجزیه وتحلیل داده ها توسط مدل ترکیبی SWOT-AHP و امتیازدهی هرکدام از آن ها و اولویت بندی میان شاخص ها می پردازد. جامعه آماری تحقیق ۴۲ نفر از خبرگان، مدیران، کارشناسان فناوری اطلاعات حوزه سایبری، فناوری اطلاعات و مدیریت راهبردی تشکیل داده اند که به عنوان نمونه انتخاب شده است. امتیازدهی شاخص ها از طریق طیف ۹ درجه ساعتی انجام گرفت. پس از مشخص شدن امتیاز نهایی تمامی شاخص های فرصت ها و تهدیدات، نقاط قوت و ضعف به صورت زوجی با یکدیگر مقایسه شدند. نتایج نشان داد مهم ترین زیر معیار تأثیر وجود توانمندی های فنی، مدیریتی و ... برای برنامه ریزی و سیاستگذاری حکمرانی داده های ارشد (S1) با وزن ۰٫۲۴۳ بیشتر از سایر شاخص ها است. همچنین نتایج نشان داد که گروه ضعف با وزن 0.314، گروه قوت با وزن 0.264، گروه تهدید با وزن ۰٫۲۴۱ و گروه فرصت با وزن ۰٫۱۸۱ به ترتیب رتبه اول الی چهارم را به خود اختصاص داده اند.