سعید مردانی

جرم انگاری جرایم علیه اخلاق و عفت عمومی در فضای سایبری، علاوه بر آنکه نقاط قوت امر را روشن می سازد، خلأ ها و نقاط ضعف را نیز، جهت وضع عناوین مجرمانه، پیش روی قانون گذار قرار می دهد؛ لکن ایجاد محدودیت های رفتاری از طریق جرم انگاری، امری مغایر با اصل اولیه آزادی و اباحه اعمال است که باید تنها به موارد مهم و حیاتی بسنده و از تحدید دامنه فعالیت های ارادی افراد، خودداری کرد. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی، ضمن بررسی ارتکاب جرایم علیه اخلاق و عفت عمومی به طور اخص هرزه نگاری و قوادی در فضای سایبری، به بررسی روش های پیشگیری اجتماعی و وضعی برای مقابله با جرایم سایبری در این محیط می پردازد. طبق نتایج از بین روش های پیشگیری اجتماعی علیه جرایم سایبری به تدابیر اجتماعی رشدمدار با زیرمجموعه های پیشگیری خانواده مدار و پیشگیری آموزشی سایبری و از میان تدابیر جامعه مدار به اطلاع رسانی، مشارکت و اجماع گری، ارتقای پاسخگویی و فرهنگ سازی اشاره شد. همچنین از میان روش های پیشگیری در فضای مجازی به تدابیر پیشگیری وضعی با زیرمجموعه های تدابیر محدودکننده، تدابیر نظارتی، صدور مجوز و ابزارهای ناشناس کننده و رمزگذاری اشاره شد که به کمک این تدابیر امکان مقابله با انحرافات رفتاری فضای سایبر تا حد زیادی میسر خواهد بود.

هدف از این پژوهش، بررسی فقهی و حقوقی جنبه های روانشناختی جرم بچه کشی است. به طور کلی عامل بچهپروری در سلامت روان افراد جامعه به خصوص خانواده ها بسیار موثر است ولی محققین در بررسی سلامت روان توجه کمتری به این عامل داشته اندکه این یکی از نوآوری های پژوهش حاضر می باشد. در نظام جزایی ایران به تبع سیاست جنایی اسلام، پدر و جد پدری در قتل عمدی بچه از معافیت در قصاص برخوردارند. افزایش آمار بچه کشی در سیستم قضایی ایران و سایر کشورهای اسلامی که مجری این دیدگاهند، نشان داده که تعزیر صرف نتوانسته است دربرخورد با این عمل مجرمانه، بازدارنده باشد. اندکی تأمّل در ریشه فقهی این معافیت، نشان می دهد که استثنای مذکور مطلق نبوده و در موارد خاص مانند قصد منجز قتل و یا قتل با سبق تصمیم می توان پدر را قصاص و یا در موارد بچه کشی های حدودی یا حق اللهی، مانند قتل بچه درحال محاربه و... وی را مستحق کیفر اعدام دانست. جامعه آماری در این پژوهش استفاده ازسیستم کتابخانه ای و اسنادی است. برای گردآوری اطلاعات این تحقیق بیشتر از روش کتابخانه ای و اسنادی و با استفاده از تکنیک های منبع یابی و فیش برداری از کتابهای تخصصی استفاده می شود. البته مصاحبه با متخصصین این رشته و استفاده از معاجم و منابع فقهی و حقوقی جزا و جرم شناسی، سایت های اینترنتی مربوط نیز از روش های جمع آوری اطلاعات می باشد. در این مطالعه با عنایت به وجود احادیث، روایات معتبر و قوانین فقهی و حقوقی، ضمن پذیرش عدم قصاص پدر در قتل عمدی بچه با اطلاق آن مخالفت نموده و قائل به وجود استثنائاتی در آن هستند. در این راستا سعی شده به نحو مقتضی و مفید، ضمن تشریح استثنائات بر عدم قتل پدر به مصادیقی از آنها نیز اشاره خواهد شد.