هیأت تحریریه فصلنامه ره آورد نور

مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، هر ساله محصولات جدید و کارآمدی را تقدیم جامعه علمی و فرهنگی می کند و برخی از تولیدت خویش را نیز روزآمدسازی می کند. در این نوشتار، طیّ دو بخش، به معرّفی نرم افزارهای تولیدی نور و نیز نرم افزارهایی که با مشارکت این مرکز سامان یافته است، می پردازیم. امید که مورد استفاده خوانندگان عزیز قرار گیرد.

مراسم رونمایی از نرم افزار «کتابخانه کتب مرجع - نسخه دوم» در روز پنج شنبه، هشتم آذر 1403 در سالن اجتماعات مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، با حضور جمعی از طلّاب، فضلا و پژوهشگران حوزه متون مرجع و برخی مسئولان مراکز فرهنگی و پژوهشی، در قم برگزار شد. در این جلسه، ابتداء جناب حجّت الاسلام والمسلمین فریدون سبحانی، مسئول پروژه کتابخانه کتب مرجع، در سخنان کوتاهی به انگیزه ها و اهداف تولید نرم افزار کتابخانه کتب مرجع پرداخت و منابع مورد استفاده در برنامه و فرایند تولید آن را توضیح داد. در ادامه، جناب حجّت الاسلام والمسلمین بهرامی، رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور)، با اشاره به دستاوردهای مرکز نور، به مهمّ ترین محصولات و تولیدات این مرکز در سکوهای رومیزی، موبایلی و وب اشاره کرد و همچنین، به برنامه ها و محصولات در حال توسعه نیز پرداخت. سخنران ویژه اوّل این مراسم، جناب آقای دکتر غلامرضا امیرخانی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، با تأکید بر اهمّیّت کتب مرجع در تحقیقات و پژوهش ها، به لزوم استفاده بهینه از ظرفیت های فراهم شده به واسطه دیجیتالی شدن منابع اشاره نمود و خاطرنشان کرد که توجّه به آسیب های احتمالی ناشی از فضای مجازی نیز ضروری است. سخنران ویژه دوم، جناب حجّت الاسلام والمسلمین آقای رسول جعفریان، با تحسین تلاش های مرکز نور برای تسهیل دسترسی به منابع و متون و میراث علمی در حوزه علوم اسلامی، به بیان برخی چالش های موجود پیش روی محقّقان در استفاده از منابع دیجیتال و موانع بهره برداری بهینه از فنّاوری های نوین پرداخت. در پایان این جلسه، با حضور مهمانان ویژه، از نرم افزار «کتابخانه کتب مرجع - نسخه2» رونمایی شد. گزارشی که در ذیل می آید، نگاهی است به آنچه در این مراسم رونمایی مطرح گردید و امید است مورد استفاده علاقه مندان قرار گیرد.

در ادامه گفت وگو با مهندس ربیعی زاده، خدمت مدیر محترم پژوهشکده متن کاوی نصوص اسلامی، جناب حجّت الاسلام و المسلمین مسیح توحیدی رسیدیم و دیدگاه ایشان را در خصوص چگونگی تعامل و ارتباط بین پژوهش و فنّاوری هوش مصنوعی در مرکز نور جویا شدیم. اهمّیّت هوش مصنوعی در خصوص توسعه پژوهش های فنّاورانه، شناسایی توانمندی ها و روش های پژوهشی مراکز مشابه در حوزه هوش مصنوعی، چالش های مطرح در زمینه پژوهش های مبتنی بر هوش مصنوعی و نیز تأکید بر آموزش و اطّلاع رسانی زودهنگام به محقّقان و کاربران محصولات نور در باره قابلیت ها و فنّاوری های پژوهشی مرتبط با هوش مصنوعی، از جمله مباحث مورد تأکید ایشان در این گفت وگوست که امید است، مورد استفاده علاقه مندان و خوانندگان عزیز قرار گیرد.

گسترش استفاده از حامل های همراه، مانند گوشی های تلفن همراه، موجب گردیده که مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی به تولید این دست از محصولات نیز اقدام نماید. به طور کلّی، این مرکز تاکنون بیش از 60 نرم افزار همراه در حوزه های مختلف علوم و معارف اسلامی تولید و عرضه کرده است. امکانات مشترک این نوع نرم افزارها عبارت اند از: نمایش متن، فهرست مطالب، جست وجو در متن، رابط کاربری مناسب، تنظیمات متنوّع نمایشی و امکان به روزرسانی برنامه از طریق اینترنت. در این نوشتار، به معرّفی مهمّ ترین محصولات موبایلی نور می پردازیم.

تکیه بر دستاوردهای فنّاورانه و پژوهشی در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور)، از رویکردهای مهمی است که از بدو تأسیس مجموعه نور، همواره مورد توجّه بوده است. بدیهی است که این عرصه، درعمل به تولیدات فاخر و نرم افزارهای هوشمند علوم اسلامی انجامیده و مسیر پژوهش های اسلامی را برای محقّقان آسان نموده است و افزون بر این، به تربیت پژوهشگران متخصّص در حوزه فنّاوری اطّلاعات و علوم اسلامی، ختم شده است. به دنبال برگزاری آیین رونمایی نسخه چهارم نرم افزار جامع تفاسیر نور در اسفندماه 1402ش که به عنوان دانشنامه جامع و هوشمند قرآنی شناخته شده، گفت وگویی را با مدیر پژوهشکده متن کاوی نصوص دینی مرکز نور، جناب حجّت الاسلام والمسلمین مسیح توحیدی انجام دادیم و دیدگاه ایشان را درباره فنّاوری های متن کاوانه و قابلیت های ارزنده این محصول قرآنی که در شمار پُرمخاطب ترین و مهمّترین تولیدات نور به شمار می رود، جویا شدیم. امید است که مطالب این گفت وگو، مورد استفاده قرآن پژوهان و علاقه مندان به مباحث اسلامی قرار گیرد.

بزرگداشت شخصیت های بزرگ اسلامی و حفظ میراث ارزشمند ایشان، یکی از رسالت های مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) است. در همین راستا، پس از برگزاری همایش «مرجعیت شیعه، حکمرانی و تمدّن اسلامی؛ با محوریت واکاوی اندیشه های مرحوم آیت الله العظمی سید عبدالحسین نجفی لاری» در ۱۹ اردیبهشت ماه، مجموعه آثار و تألیفات این عالم بزرگ، در قالب نرم افزار تولید شد و در اختیار علاقه مندان و محقّقان رشته های مختلف علوم اسلامی قرار گرفت. آیین رونمایی از این نرم افزار، شنبه 14 مهرماه 1403، با حضور حجّت الاسلام والمسلمین دکتر ابراهیم کلانتری، تولیت آستان مقدّس احمدی و محمدی(علیهماالسلام) و آیت الله لطف الله دژکام، نماینده ولیّ فقیه در استان فارس و امام جمعه شیراز، و حجّت الاسلام والمسلمین دکتر محمدحسین بهرامی، رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، در سالن شهید آیت الله دستغیب در حرم مطهر شاهچراغ برگزار شد. گفتنی است، نرم افزار «مجموعه آثار علّامه مجاهد آیت الله العظمی سید عبدالحسین لاری»، شامل متن ۱۲ عنوان در ۱۵ جلد کتاب از آثار علّامه و دیگر آثار مرتبط با ایشان، در موضوع: اصول فقه، فقه اسلامی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی است. کتاب های: تقریرات فی أصول الفقه، التعلیقه علی فرائد الأصول، التعلیقه علی ریاض المسائل، حاشیه المکاسب، مجموعه رسائل، مجموعه مقالات، معارف السلمانی بمراتب خلفاء الرحمانی، ولایت فقیه (سیری در افکار و مبارزات آیت الله سید عبدالحسین لاری)، مشروطه مشروعه، اسناد و مکاتبات آیت الله سید عبدالحسین لاری، امانتدار پیامبران (نقش آیت الله سید عبدالحسین لاری در مبارزات اسلامی قرن اخیر) و مهاجر إلی الله (سیری در زندگی نامه آیت الله سید عبدالحسین لاری)، از منابع مهمی است که در این کتابخانه دیجیتالی آمده است. بهره مندی از موتور جست وجوی پیشرفته نور با قابلیت های اولویت دهی پیشرفته به پاسخ ها، پالایش نتایج جست وجو بر اساس: کتاب، موضوعات، پدیدآور و زبان، انعطاف در برابر پیشوند و پسوند کلمات، محدودکردن جست وجو به آیات، روایات و اشعار موجود در متون، امکان ایجاد میز پژوهشی جهت انجام و ثبت پژوهش های کاربر، ارتباط واژگان متن با چند دوره لغت نامه به همراه قابلیت جست وجو و دسته بندی مبتنی بر ریشه، از امکانات فنّی و تحقیقاتی این نرم افزار ارزشمند محسوب می شود. گزارشی که در ذیل می آید، نگاهی است گذرا به آنچه در این آیین رونمایی مطرح گردید که امید است مورد استفاده علاقه مندان قرار گیرد.

به همّت پژوهشکده علوم اسلامی و انسانی دیجیتال مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور)، نشست علمی «بررسی سند توسعه هوش مصنوعی» به تاریخ 29 آذر 1403 مصادف با هفته پژوهش، در سالن اجتماعات مرکز نور در شهر مقدّس قم برگزار گردید. در این جلسه علمی که رئیس محترم مرکز نور، مسئولان و دست اندرکاران این مرکز و نیز محقّقان، مهندسان و علاقه مندان به مباحث مرتبط با هوش مصنوعی حضور داشتند، جناب آقای دکتر بهروز مینایی، عضو هیأت علمی دانشگاه علم و صنعت ایران، به عنوان سخنران و ارائه کننده، ضمن اشاره به وضعیت هوش مصنوعی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، به بیان مباحث مرتبط با موضوع نشست پرداخت و روند تهیه سند توسعه هوش مصنوعی را تبیین نمود. ناقدان این نشست علمی، حجّت الاسلام والمسلمین سید مصطفی طباطبایی، مدیر گروه کتابخانه های دیجیتال مرکز نور و حجّت الاسلام والمسلمین احمد شجاعی فر، پژوهشگر گروه کتابخانه های دیجیتال نور، به نقد و بررسی مباحث مطرح شده پرداختند و بر محورهایی چون ضمانت اجرایی سند توسعه و ارزیابی آن با سایر سندهای مصوب جهانی تأکید کردند. در ادامه، مهمّ ترین مطالب مطرح شده در این نشست علمی از نظر شما می گذرد.

آسان سازی و سرعت بخشی دسترسی به منابع در نرم افزارهای دیجیتال در مقایسه با منابع مکتوب و چاپی، مقرون به صرفه بودن و نیز کم حجم بودن کتابخانه های الکترونیکی، لزوم استفاده از محصولات نرم افزاری را دوچندان ساخته و در عمل، روند تحصیل و تحقیق را برای طلّاب، دانشجویان، اساتید و محقّقان گرامی، تسریع و تسهیل نموده است. در همین راستا، هم زمان با آغاز ایام تحصیلی حوزه های علمیه و دانشگاه های کشور، به معرّفی چند محصول از محصولات کاربردی و فاخر مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) می پردازیم. شماری از قابلیت های مشترک و عمومی این نرم افزارهای پژوهشی، به شرح ذیل است: دسته بندی کتاب های برنامه بر اساس: موضوع، پدیدآورنده، قرن و زبان؛ بهره مندی از موتور جست وجوی پیشرفته نور با قابلیت های متنوّع؛ قابلیت مشابه یابی متن انتخابی با امکان تعیین درصد تشابه؛ امکان ایجاد میز پژوهشی جهت انجام و ثبت پژوهش های کاربر؛ متن قرآن کریم با قابلیت جست وجو در آیات، به همراه ترجمه فارسی؛ ارتباط واژگان متن با چند دوره لغت نامه به همراه قابلیت جست وجو و دسته بندی مبتنی بر ریشه؛ کتاب شناسی و گزارش اجمالی درباره محتوای منابع و شرح حال نویسندگان کتب؛ دسترسی به ابزار پژوه نگار جهت یادداشت برداری از کتب برنامه و ساماندهی آنها؛ قابلیت های پژوهشی مانند: نمایه زنی، حاشیه نویسی، رنگی کردن و علامت گذاری در متن؛ امکان به روزرسانی برنامه از طریق اینترنت و ارسال نظر توسط کاربر.

یکی از موضوعات بسیار مهم در محصولات نرم افزاری مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور)، بحث هوش مصنوعی و به کارگیری ابزارها و فنّاوری های نوین به منظور استفاده از ظرفیت های کارآمد هوش مصنوعی در روند آماده سازی و تولید نرم افزارهای علوم و معارف اسلامی و انسانی است. به حقّ مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) را باید یکی از مراکز مؤثّر و پیشرو در این عرصه برشمرد. پیشینه مبحث هوش مصنوعی در مرکز نور، چالش های مطرح در زمینه پردازش متون اسلامی، وضعیت کنونی مرکز نور از نظر توجّه به هوش مصنوعی، نمونه ها و مصادیق استفاده از هوش مصنوعی در محصولات نور و نیز چشم اندازهای پیش رو در تولیدات نور، از جمله مباحث ارائه شده در گفت وگو با معاون فنّاوری مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی و مدیر آزمایشگاه هوش مصنوعی نور، جناب آقای مهندس احمد ربیعی زاده است که امیدواریم مورد استفاده خوانندگان و علاقه مندان این دست مباحث قرار گیرد.

امروزه، یکی از ابزارهای مهم و کارساز تحقیقاتی، وبگاه هاست که در موضوعات مختلف سامان دهی و عرضه شده اند. مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نیز با توجّه به اهمّیّت راه اندازی پایگاه های اینترنتی مفید و راهگشا، اقدام به تأسیس این دست وبگاه ها نموده و مسیر تحقیق در عرصه علوم و معارف اسلامی را آسان نموده و حجم انبوهی از اطّلاعات ارزشمند را ذخیره سازی کرده است. در این نوشتار، مروری داریم به معرّفی مهمّ ترین پایگاه های اینترنتی نور. گفتنی است که مجموعه محصولات وبی مرکز نور، در سامانه اطّلاع رسانی این مرکز تحت عنوان نورسافت (noorsoft.org) به تفصیل معرّفی شده است و ما در اینجا مروری اجمالی به محتوا و قابلیت های آنها خواهیم داشت.

به مناسبت هفته پژوهش، نشست علمی «الگوی به کارگیری هوش مصنوعی در علوم انسانی - اسلامی» در تاریخ 21 آذر 1403 در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، در شهر مقدّس قم برگزار گردید. ارائه این نشست علمی، بر عهده جناب آقای دکتر کاظم فولادی قلعه، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران و همچنین سرپرست آزمایشگاه پژوهشی فضای سایبر دانشگاه تهران بود. ایشان ابتداء به بیان نقش و جایگاه هریک از علوم انسانی در شکل گیری هوش مصنوعی پرداختند و در ادامه، وضعیت کاربست هوش مصنوعی در علوم انسانی را مطرح کردند و با اشاره به الگوهای چهارگانه تولید علم از گذشته تاکنون، عصر حاضر را دوره الگوی چهارم تولید علم برشمردند که با کمک ابزارهای ماشینی و هوش مصنوعی، علم با سرعت متفاوتی، تولید، ارائه و تحلیل می شود. در ادامه، مشروح مباحث مطرح شده در این نشست علمی از نظر می گذرد.

به مناسبت هفته پژوهش، نشست علمی «تحلیل آینده هوش مصنوعی بر اساس سنّت های الهی» در تاریخ 24 آذر 1403 در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، در شهر مقدّس قم برگزار گردید. در این جلسه، ابتداء جناب حجّت الاسلام والمسلمین قاسم ترخان، با بیان این نکته که سنّت های الهی، همان قوانین ثابت خداوند برای مدیریت مردم و عالم هست، سنّت ها را به دو دسته «مطلق» و «مشروط» تقسیم کرد و در ادامه، ضمن اشاره به تعریف هوش مصنوعی، درباره آینده هوش مصنوعی، امکان تحقّق دوره تَکینگی را مطرح نمود و با طرح چهار سناریو احتمالی برای آینده، ضمن بررسی و ارزیابی آنها، پیشنهاد سناریوی تکاملی را مطرح ساخت. بر اساس حرکت تکاملی، جامعه و تاریخ به سوی تکامل در حرکت است. سپس، حجّت الاسلام والمسلمین بهروز لک، به عنوان ناقد اوّل، ضمن بیان آیاتی از قرآن کریم و نمونه هایی از سنّت های قطعی خداوند، برخی از سناریوهای مطرح شده را مردود شمرد. در ادامه نیز جناب حجّت الاسلام والمسلمین دکتر بهرامی به عنوان ناقد دوم، با بیان نکاتی پیرامون هوش مصنوعی و رویکرد حوزه علمیه به آن و نیز جهت گیری مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی در این زمینه، انتقاداتی به برخی از مسائل مطرح شده در نشست را ابراز داشت. در ادامه، مشروح مباحث مطرح شده در این نشست علمی از نظر می گذرد.

به مناسبت هفته پژوهش، نشست علمی «چالش ها و کاربردهای مدل های زبانی بزرگ» در تاریخ 21 آذر 1403 در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور)، در شهر مقدّس قم برگزار گردید. در این جلسه علمی، جناب مهندس آقای احمد ربیعی زاده، معاون فنّاوری مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی و همچنین مدیر آزمایشگاه هوش مصنوعی و علوم اسلامی - انسانی نور، به بیان سخن و ارائه مباحث پرداخت. ایشان ابتدا اشاره ای به فعّالیت های مرکز نور در زمینه هوش مصنوعی کرد و در ادامه، ضمن معرّفی ربات های گفت وگوگر، به تبیین چیستی مدل های زبانی بزرگ پرداخت و با تشریح و توضیح کاربرد آنها، به طورخاصّ به معرّفی کاربرد مدل های مختلف زبانی هوش مصنوعی در هریک از حوزه های علوم اسلامی مبادرت ورزید و مزایا و چالش های به کارگیری آنها در علوم اسلامی را مورد بحث و بررسی قرار داد. بخش پایانی سخنان ایشان، به تبیین مراحل تحقیق و پژوهش و کاربردهای مدل های هوش مصنوعی برای هریک از مراحل تحقیق بود. در ادامه، مهمّ ترین مطالب مطرح شده در این نشست علمی از نظر شما می گذرد.

در عصر اطّلاعات، دسترسی سریع و آسان به دانش پژوهشی، یکی از عوامل کلیدی در پیشرفت و نوآوری است. با افزایش روزافزون تولیدات علمی، به ویژه در حوزه های علوم انسانی و اسلامی، نیاز به وجود یک مرجع جامع و قابل اعتماد برای پایان نامه های حوزه علوم انسانی و اسلامی، به شدّت احساس می شود. کتابخانه دیجیتال نور با هدف پاسخگویی به این نیاز و تسهیل دسترسی پژوهشگران، دانشجویان و علاقه مندان به علم، اقدام به راه اندازی یک پایگاه جامع و تخصّصی برای پایان نامه های دکترا، کارشناسی ارشد و پایاننامه های حوزوی در عرصه های مختلف علوم انسانی و اسلامی کرده است. این پایگاه با گردآوری و ارائه گسترده ای از پایان نامه ها، به عنوان گنجینه ای ارزشمند برای جامعه علمی عمل خواهد کرد. در گفت وگو با حجّت الاسلام والمسلمین سید مصطفی طباطبایی، مدیر این پروژه، به اختصار اهداف، چالش ها، ویژگی ها و چشم انداز پایگاه پایان نامه ها را بررسی می کنیم؛ تا با ابعاد مختلف این طرح، بیشتر آشنا شویم.

نرم افزار «جامع اصول فقه - نسخه 3» مشتمل بر کتاب ها و رساله های ارزشمندی در موضوع اصول فقه است. در این نوشتار، فهرست کلّی شماری از این منابع را عرضه نموده ایم. در این کتابخانه دیجیتال، متن 1105 عنوان کتاب و رساله در 1754 جلد از آثار مرتبط با دانش «اصول فقه» ارائه شده است.دسته بندی همه منابع موجود در برنامه بر اساس: مذهب، موضوع (اصول فقه، اصول مقارن، فرهنگ اصطلاحات و دائره المعارف ها، کلّیات و تاریخ علم اصول، شرح و تعلیقه، ترجمه، قواعد و...)، کتب مرتبط، پدیدآورنده و زبان، شیوه استفاده از محتوای علمی این نرم افزار را برای کاربران و محقّقان اصولی آسان نموده و به شکل چشمگیری، ارتقاء بخشیده است. گفتنی است که در بخش «درختواره»، محتوای 15 عنوان کتاب بر اساس نمودار درختواره اصول فقه، تحلیل و دسته بندی شده که شامل: 2583 شاخه، 155469 نمایه یا مکمل و 11274 کلیدواژه می باشد.

به مناسبت هفته پژوهش، نشست علمی «ضرورت و جایگاه شناسی توثیقات عامّ در تعدیل روات و اعتبارسنجی روایت» در تاریخ 20 آذر 1402 در سالن اجتماعات مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی برگزار گردید. در بخش اوّل این جلسه، حجت الاسلام والمسلمین آقای منوچهر آقایی، استاد حوزه علمیه و پژوهشگر حدیث و رجال مرکز نور، به بیان اهمّیّت و ضرورت اعتبارسنجی راویان و نقش توثیقات عامّ در این جهت پرداخت و ضمن بیان نمونه هایی از کارهای انجام شده، گوشه ای از فعّالیّت های مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی در این جهت را تشریح کرد. در بخش دوم جلسه، جناب حجّت الاسلام و المسلمین دکتر مهدی غلامعلی، عضو هیأت علمی و استادیار گروه علوم حدیث و رئیس مرکز آموزش الکترونیکی دانشگاه قرآن و حدیث، به عنوان ناقد این نشست، تقسیم مطرح شده برای شیوه های ارزیابی راویان را مورد بررسی و نقد و نظر قرار داد و ضمن بیان نکاتی مرتبط با استفاده از نرم افزار درایه النور (نسخه 3)، پیشنهادهایی برای بهترشدن آن ارائه کرد. آنچه از نظر شما می گذرد، مهمّ ترین مباحث مطرح شده در این نشست علمی است که برای استفاده راحت تر خوانندگان گرامی، از صورت گفتاری به نوشتاری روان تبدیل شده است.

اوّلین سخنران آیین رونمایی از نرم افزار «جامع اصول فقه - نسخه 3»، معاون محترم پژوهشی مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، حجّت الاسلام والمسلمین دکتر اکبر راشدی نیا بود. تبیین جایگاه علم اصول فقه و تاثیر آن در فهم و استنباط مسائل فقهی، آثار مهم اصولی شیعه و اهل سنّت و نیز معرّفی محتوای علمی و امکانات تحقیقاتی نسخه سوم نرم افزار جامع اصول فقه، از جمله مباحثی بود که معاون پژوهش مرکز نور در صحبت های خود به آنها پرداخت. آنچه در ذیل می خوانید، مشروح سخنان ایشان در این آیین رونمایی است.

سخنران ویژه آیین رونمایی از نسخه جدید نرم افزار «جامع اصول فقه»، حضرت آیت الله صادق آملی لاریجانی، رئیس محترم مجمع تشخیص مصلحت نظام بود که بعد از سخنان معاون پژوهش مرکز نور و خوشامدگویی ریاست مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، به ایراد سخن پرداخت. ایشان ضمن تقدیر از تولیدات مفید مرکز نور و تسهیل کارهای پژوهشی، بر اهمّیّت توسعه و ارتقاء دانش اصول فقه با استفاده از ابزارهای فنّاورانه تأکید نمود.در این نوشتار، متن کامل فرمایش ایشان، با اندکی ویرایش به همراه تیتربندی مطالب، تقدیم خوانندگان عزیز می گردد.

چهاردهمین نشست از سلسله نشست های علمی علوم اسلامی انسانی دیجیتال، با موضوع «رشد علم و اخلاق پژوهش» در تاریخ 14 اسفندماه 1401ش در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی برگزار گردید. در ابتداء جلسه، آقای دکتر نیکنام به عنوان دبیر نشست، ضمن تبریک اعیاد شعبانیه و خوشامدگویی به میهمانان، ریاست پژوهشگاه علوم و فنّاوری اطّلاعات ایران آقای دکتر محمد حسن زاده را معرّفی نمود. ایشان، استادتمام علم اطّلاعات و بحث دانش شناسی و عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرّس است. در رزومه علمی و سوابق اجرایی دکتر حسن زاده آمده است: عضو کمیته علوم انسانی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، عضو کمیته داوران جشنواره بین المللی فارابی، رئیس انجمن ارتقاء کتابخانه های عمومی ایران، مدیرمسئول و سردبیر و عضو هیئت تحریریه بیش از ده نشریه علمی - پژوهشی، دبیر کمیته برنامه ریزی رشته در شورای برنامه ریزی آموزش عالی، استاد سرآمد آموزشی دانشگاه تربیت مدرّس در سال 1401، پژوهشگر برتر دانشگاه تربیت مدرس در سال 1399 و برگزیده جشنواره بین المللی فارابی. در این نشست همچنین، جناب آقای دکتر فرهاد شیرانی، عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فنّاوری اطّلاعات ایران نیز حضور داشت. ایشان دانش آموخته دکترای تخصّصی مدیریت با گرایش مدیریت دانش از دانشگاه تکنولوژی مالزی است. هم اکنون به عنوان استادیار پژوهشکده فنّاوری اطّلاعات در گروه پژوهشی کسب وکار الکترونیک در پژوهشگاه علوم و فنّاوری اطّلاعات مشغول به فعالیت است. از جمله سوابق مدیریتی ایشان، عبارت است از: رئیس کتابخانه، مدیریت اسناد و اطّلاعات، معاون اطّلاع رسانی پژوهشگاه و رئیس مرکز اطّلاعات مدارک علمی ایران. ایشان مقالات متعدّدی در موضوعات مختلف مدیریت اطّلاعات و دانش کارآفرینی، دانش آرشیوهای الکترونیکی و کسب وکارهای دانش بنیان و... دارد. آنچه در این نوشتار می آید، خلاصه ای است از مطالب و مباحثی که در این نشست علمی مطرح شده است.

در سالروز میلاد باسعادت امام علی بن موسی الرضا (ع) و در آستانه سی و چهارمین سالگرد رحلت بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران، حضرت امام خمینی (قدس سره الشریف)، مراسم رونمایی از نسخه سوم نرم افزار «مجموعه آثار امام خمینی (ره)» روز هشتم خردادماه 1402 شمسی، با حضور مسئولان مؤسّسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) و مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، در حسینیه جماران تهران برگزار شد.در این جلسه، حجّت الاسلام والمسلمین دکتر علی کمساری، مدیر مؤسّسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی؛ حجّت الاسلام والمسلمین دکتر محمدحسین بهرامی، رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی؛ حجّت الاسلام والمسلمین دکتر اکبر راشدی نیا، معاون پژوهش مرکز نور و حجّت الاسلام والمسلمین سید حسن خمینی، تولیت محترم حرم مطهر امام خمینی و مؤسّسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام، به ایراد سخن پرداختند. در ادامه، گزارشی از مهمّترین مطالب مطرح شده توسط سخنرانان این مراسم، از نظر می گذرد.