شعیب حسینی مقدم

هدف این پژوهش ارائیه الگوی بهره برداری از عروسک های بومی گیلان، برای برنامه سازی تلویزیونی و دست یابی به ویژگی های ساختاری و محتوایی مناسب برای برنامه سازی با عروسک های بومی است. تحقیق حاضر، پژوهشی کیفی، کاربردی و توصیفی است. روش این تحقیق مطالعیه موردی و روش جمع آوری اطلاعات، نمونه گیری هدفمند است. بر اساس یافته های پژوهش، عروسک های بررسی شده، عروسک ها و تن پوش های مربوط به آیین های آهوچره، رابرچره و عروس گولِی و همچنین عروسک های کتراگیشه و وَیو هستند. در این میان عروسک های آیین های آهوچره، رابرچره، کتراگیشه و عروس گولی نمایشی محسوب می شود و عروسک ویو، عروسک-بازیچه می-باشد. با توجه به امکانات فنی و محتوایی موجود در رسانیه تلویزیون، می توان یافته های پژوهش حاضر را به عنوان مواد لازم برنامه سازی عروسکی در تلویزیون استفاده نمود. در آیین آهوچره هم شیء نمایشی یافت می شود و هم تن پوش و شخصیت های نمایشی و اشعار معنادار. در آیین رابرچره تن پوش آهو یا آفو دیده می شود. در نمایش آیینی عروس گولِی سه تن پوش اصلی موجود است که علاوه بر ظاهر آن ها ارتباط شخصیت هایشان می تواند دست ماییه ساخت برنامه های نمایشی عروسکی شود. کتراگیشه یک عروسک بومی است که برای آیین های آفتاب خواهی و باران خواهی با کف گیر چوبی ساخته می شود. در این آیین ها نیز محتوای آیین و شیوه ساخت عروسک، هردو قابل توجه و قابل برداشت هستند. درنهایت عروسک ویل (ویو) که از ویژگی ظاهری و پوشش آن می توان استفاده کرد.بر اساس یافته های فرمی و محتوایی این پژوهش می توان از عروسک های بومی مورد بررسی، برداشت های متنوعی در جهت غنی تر شدن هنر عروسکی تلویزیون انجام داد و آن ها را در قالب های مختلف تهیه و تولید برنامه های تلویزیونی آزمود.

برنامه های عروسکی گونه پرمخاطبی از برنامه های تلویزیونی هستند. از این برنامه ها شخصیت های عروسکی محبوبی ایجاد شده اند که در ذهن بینندگان باقی مانده اند و مخاطبان بسیاری از طیف کودک و بزرگسال به برخی از این عروسک ها علاقه مند شده اند. از این جمله می توان عروسک های کلاه قرمزی و جناب خان را نام برد. چگونگی ایجاد این محبوبیت و عوامل مؤثر بر آن، سؤالی است که بر اساس آن، پژوهش حاضر شکل گرفته است. هدف از این پژوهش آن است که ضمن بررسی عوامل مختلف ایجاد محبوبیت برای عروسک های تلویزیونی در بین مردم و بینندگان، میزان و اولویت بندی این عوامل در نگاه مخاطبان مورد بررسی و واکاوی قرار گیرد. روش این پژوهش شامل دو مرحله است. اول، پیمایش جهت نظرسنجی از مخاطبان درباره علل جذابیت عروسک ها و سپس مصاحبه نیمه ساختاریافته با افراد خبره و متخصص در این زمینه، در راستای بررسی علل و انگیزه های موجود در نظرات مردمی. لذا در ابتدا برای رسیدن به اهداف موردنظر، با توجه به میزان تداوم در تولید، پخش و ارتباط با مخاطبان در سال های اخیر، دو عروسک کلاه قرمزی و جناب خان به عنوان نمونه موردمطالعه این پژوهش انتخاب شدند. داده های به دست آمده نشان می دهند که عوامل متعددی از ویژگی های فنی و هنری تا گروه تولید و شرایط پخش بر محبوبیت عروسک تلویزیونی اثرگذار می باشند اما این گونه برداشت می شود که اکثر مردم محتوای برنامه عروسکی را نسبت به شکل و شمایل عروسک در اولویت قرار داده اند و همچنین می توان گفت که آنچه مردم می شنوند از اهمیت ویژه تری برخوردار است. درنتیجه، این اهمیت قابل توجه که مردم برای صداپیشه و قصه مرتبط باشخصیت عروسکی قائل هستند می تواند برای سازندگان برنامه های تلویزیونی نقشه راهی باشد تا بتوانند در جذب مخاطب توفیق بیشتری حاصل نمایند.