عباس پورشهباز

"هدف: بنابر پژوهشهای انجام شده در زمینه علل گرایش افراد به مصرف و سو مصرف مواد مخدر، این پژوهش بر آن است تا افراد در معرض خطر سو مصرف مواد مخدر را با توجه به متغیرهای خانوادگی و فردی مورد بررسی قرار دهد. روش بررسی: این مطالعه بر روی 716 نفر از افراد در معرض خطر سو مصرف مواد مخدر در 11 شهرستان استان فارس انجام شد. ابزارهای پژوهش عبارت بودند از: 1- آزمون کانون کنترل راتر 2- پرسشنامه سبکهای دلبستگی 3- پرسشنامه پیوند والدینی 4- مقیاس تاب آوری کونور و دیویدسون 5- پرسشنامه مهارتهای مقابله ای وینتراب 6- پرسشنامه عزت نفس کوپر اسمیت یافته ها: تمامی متغیرها بین گروه سالم و گروههای مصرف کننده و سو مصرف کننده تفاوت معنی دار داشتند. بدین صورت که در متغیرهای تاب آوری، اعتماد به نفس، مهارتهای مساله مدار، مراقبت و سبک دلبستگی ایمن، نمرات گروه سالم بالاتر از نمرات گروههای مصرف کننده و سو مصرف کننده بود. اما در متغیر محافظت بیش از حد، سبک دلبستگی دوسوگرا، کانون کنترل (نمره بالا به معنی کانون کنترل بیرونی)، تطابق هیجان مدار و تطابق کمتر مفید و غیرموثر نمرات گروه سالم کمتر از گروههای مصرف کننده و سو مصرف کننده بود. مقایسه گروههای مصرف کننده و سو مصرف کننده نشان داد که در متغیرهای تاب آوری، دوسوگرایی، مهارتهای مشکل مدار، و کمتر مفید و غیر موثر گروههای مصرف کننده و سو مصرف کننده با یکدیگر تفاوت معنی دار داشتند. اما در متغیرهای مراقبت، محافظت بیش از حد و سبک دلبستگی ایمن، اعتماد به نفس، کانون کنترل، و تطابق هیجان مدار تفاوت بین دو گروه معنی دار نبود. نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش حاضر، جهت افزایش تاب آوری در برابر سو مصرف مواد مخدر، لازم است تا مداخلات پیشگیرانه در سالهای اولیه عمر کودک از طریق آموزش والدین در زمینه مراقبت و محافظت کافی، و تلاش برای شکل دهی سبک دلبستگی ایمن، راهبردهای ایجاد اعتماد به نفس، کانون کنترل درونی و بکارگیری مهارت تطابقی مشکل مدار انجام شود. این یافته ها همچنین تلویحاتی را برای مداخلات روانشناختی ارایه می دهد."

این پژوهش در پی بررسی و مقایسه مؤلفه های شخصیتی و راهبردهای مقابله ای و همچنین بررسی ارتباط بین این دو در افراد معتاد به تریاک 30 ـ 36 است. برای این منظورگروه تحقیقی شامل 50 نفر معتاد به تریاک با توجه به متغیرهای کنترل انتخاب و همین طور برای مقایسه نتایج، 50 نفر را به عنوان گروه گواه انتخاب و با توجه به متغیرهای کنترل دو گروه با هم همتاسازی گروهی شدند. در این پژوهش از پرسشنامه پنج عامل شخصیت نئو ( NEO-FFI) و چک لیست راهبردهای مقابله ای کارور و شیرر استفاده شد. همچنین برای کنترل اثر افسردگی و اضطراب بر مؤلفه های شخصیتی از دو آزمون افسردگی و اضطراب بک نیز استفاده شد. نتایج به دست آمده نیز حاکی از آن بود که افراد معتاد بدون احتساب اثر افسردگی و اضطراب از مؤلفة شخصیتی عصبیت بالاتر و برونگرائی، توافق و وجدانی بودن کمتری برخوردار بودند، با احتساب افسردگی و اضطراب، نیز دو گروه فقط در مؤلفه وجدانی بودن با هم تفاوت معنادار داشته اند. همچنین معتادان از راهبردهای مقابله ای متمرکز بر مسأله کمتر و از راهبردهای کم اثر و غیر مؤثر بیشتر استفاده میکنند. راهبردهای غیر مؤثر با عصبیت نیز رابطه ای مستقیم داشتند و با وجدانی بودن رابطه ای معکوس نشان داده اند.