سید سروش قاضی نوری نایینی

تحول دیجیتال، بانک ها را ملزم می سازد تا علاوه بر بهبود بهره برداری از امکانات موجود به سمت اکتشاف فرصت های جدید حرکت کنند. از این رو، بانک ها با استفاده از اتحاد با سازمان هایی از صنایع مختلف به دنبال ایجاد سازمانی دوسوتوان هستند. هدف این مقاله، پاسخ دادن به این سوال است که بانک ها چه اتحادی با بازیگران مختلف باید ایجاد کنند تا به دوسوتوانی سازمانی منجر شود. به این منظور، مدل مفهومی اولیه از ترکیب تئوری دوسوتوانی، شباهت صنعتی و قدرت پیوند تشکیل شد. سپس، ماتریس هم رخدادی مضامین برای اختصاصی کردن مدل مفهومی به جهت پیشنهاد نوع روش همکاری بانک با دیگر بازیگران استفاده شد. ماتریس هم رخدادی مضامین از تحلیل محتوای 115 مقاله مرتبط با اتحاد در صنعت بانکداری، استخراج شده است. مدل مفهومی نشان می دهد، هر نوع اتحاد، تحت شرایط شباهت صنعتی بازیگران با صنعت بانکداری به صورت بده بستانی، برخی از مولفه های اکتشاف و بهره برداری را محقق می سازد. لذا، تصمیم گیری برای تعیین نوع اتحاد مناسب، بنابرتعیین اولویت مولفه های اکتشاف و بهره برداری تحت شرایط شباهت صنعتی بازیگران قابل ارزیابی است.

سازمان ها، با توجه به محیط کسب و کار در حال تغییر،  با چالش های رقابتی جهانی مواجه هستند. تلاش برای رقابت و پایداری منجر به شناخت کاربرد کارآمد فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان یک عامل حیاتی برای بقا و سودآوری در اقتصاد مبتنی بر دانش شده است. به همین جهت مدیریت فناوری شرکت ها و توسعه ابزارهای آن از اهمیت فراوانی برخوردار است. در این پژوهش به شناسایی عوامل موثر بر توسعه کاربرد ابزارهای مدیریت فناوری در شرکتهای دانش بنیان نوپا پرداخته شد که بیانگر مفاهیم قابل تأملی برای مدیران و دست اندرکاران مربوطه بود و می تواند به رشد و ارتقا شرکتهای دانش بنیان کمک شایانی نماید.  همچنین در این پژوهش از ابزار پرسشنامه استفاده شد و از تحلیل عاملی اکتشافی  جهت تجزیه و تحلیل داده ها استفاده گردید. براساس نتایج حاصله می توان گفت که تمرکز بر بخش R&D با بار عاملی 0.976، بهره گیری از شبکه های تخصصی با بار عاملی .975 ، ارائه خدمات در حوزه های تخصصی مثلا بایو، نانو با بار عاملی 0.958،  باور و پذیرش فنّاوری و فناوری های جدید با بار عاملی 0.912 و توانایی فنی و تخصصی با بار عاملی 0.901موثرترین عوامل توسعه ابزارهای مدیریت فناوری در شرکت های دانش بنیان نوپا تعیین شده اند.

نظریه برهم زنندگی توضیح می دهد که چگونه بنگاه های تازه وارد می توانند با ورود از گوشه های بازار و سپس حرکت به سمت بازار اصلی، منافع بنگاه های جاافتاده را به شدت تحت تاثیر قرار دهند. با توجه به بدیع بودن مفهوم برهم زنندگی و ابهام های مفهومی آن، در این پژوهش ابتدا مفهوم برهم زنندگی و نوآوری برهم زننده و جایگاه آن تبیین می شود و در ادامه با تمرکز بر ادبیات مربوط به ارزیابی برهم زنندگی، عوامل موثر در ایجاد این پدیده با روش فراترکیب از 13 پژوهش منتخب استخراج می گردد. در مرحله بعد، عوامل و شاخص های به دست آمده با بهره گیری از نظر خبرگان نوآوری و فناوری با استفاده از روش غربال گری فازی، مورد پالایش قرار می گیرند و در قالب چارچوبی شامل مراحل برهم زنندگی، خصوصیات ذاتی نوآوری، و شرایط زمینه ای برای ارزیابی ظرفیت یک نوآوری در سطح صنعت ارائه می شود. چارچوب ارائه شده امکان تحلیل ظرفیت یک نوآوری را در ایجاد برهم زنندگی از منظر این نظریه فراهم می آورد.