اصغر رجبی ده برزویی

انقلاب اسلامى حادثه بزرگ قرن بیستم بود که علاوه بر تحول بنیادین و فراگیر در ایران، دستاوردهاى جهانى فراوانى داشت. انقلاب اسلامی ایران توانست دست قدرت های امپریالیستی جهانی و فرا منطقه ای همچون ایالات متحده آمریکا در خاورمیانه را کوتاه کند. این رویداد نه تنها در جمهوری اسلامی ایران دگرگونی اساسی به وجود آورد، بلکه دارای پیامدهای متعدد در جهان اسلام و بازتاب های متنوع در سراسر جهان بود. هدف پژوهش حاضرپاسخ به این سئوال اساسی است که روابط سیاسی جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا در چارچوب نظریه استفان والت چیست ؟ این پژوهش با روش اسنادی و با الهام گرفتن از نظریه موازنه تهدید استفان والت در تحلیل روابط سیاسی جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا استفاده شده است. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا هر چهار درجه تهدید معرفی شده توسط استفان والت که شامل قدرت کل، مجاورت جغرافیایی، توانایی های نظامی و نیات تهاجمی را علیه یکدیگر احساس می کنند و طبیعی است که می خواهند علیه آن دست به اقدام بزنند تا بتوانند قدرت دیگری را کاهش داده و مانع از عملی شدن تهدید شوند و در همین مرحله است که دست به موازنه می زنند.

امید مهم ترین عنصر انگیزشی برای پیشرفت هر جامعه محسوب می شود. هرچند به نظر می رسد امید مفهومی بدیهی است، اما با کمی واکاوی می توان به پیچیدگی های آن پی برد. هدف از انجام این پژوهش، پاسخ به این پرسش است که مؤلفه های امیدآفرینی در جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر نظام فکری امام خامنه ای چیست؟ پژوهشگران با استفاده از روش تحلیل مضمون، داده های حاصل از بیانات امام خامنه ای را مفهوم سازی کرده اند. بر اساس آن مفاهیم، مضامین پایه (حفظ انگیزه، امیدواری، ایجاد امید، ایمان، عزم راسخ، احساس مسئولیت، اراده محکم، تعهد، هوشیاری، بصیرت، بینش، فراست، صمیمیت، زنده کردن امید، خدمت رسانی، اعتماد به مردم، همدلی، همکاری، احساس مسئولیت، خدمت به مردم و تعهد) و مضامین سازمان دهنده(نشاط انگیز، شوق آمیز، سرپرستی، پایبندی، روشن بینی، دوراندیشی، اعتماد، اطمینان، مشارکت، تکلیف و التزام)و مضامین فراگیر به دست آمد. درنهایت، با ترکیب و ادغام مضامین سازمان دهنده پنج مؤلفه ایجاد شور و انگیزه، مسئولیت پذیری، بصیرت افزایی، اعتماد زایی و تعهد آفرینی استخراج گردید و می توان نتیجه گرفت که امید در منظومه فکری امام خامنه ای زمینه ساز پیشرفت و برون رفت از مشکلات است.

دین مبین اسلام، ارزش و منزلت ویژه ای برای علم و آگاهی قائل است چنانکه علم و آگاهی را مقدمه و شرط لازم برای انجام هر حرکت و عملی می داند.در اندیشه اسلامی علمی که نفع ندارد مطلوب نیست. یکی از کلید واژه های مهم در اندیشه امام خامنه ای نسبت به علم و علمآموزی به نافع بودن علوم باز میگردد. ایشان با دقت، تمام شاخصه های پیشرفت علم را در کشور دنبال میکنند و در صورت افت آن نیز تذکرات لازم را نسبت به مدیران اعلام میدارند . بنابراین سئوال اصلی این مقاله این است که مولفه های علم نافع در اندیشه امام خامنه ای چیست؟ فرضیه مقاله حاضر بدین شرح است که: مهم ترین مولفه های علم نافع در اندیشه امام خامنه ای با الهام از آموزه های قرآن و احادیث عبارتند از: اخلاص و نیت الهی،عقلانیت،آینده نگری، ضرورت رفع نیازهای کشور ،کسب مرجعیت علمی و کاربردی بودن می باشند. ما در این مقاله با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی با اتکا به منابع مکتوب کتابخانه ای و مقالات اینترنتی به مولفه های علم نافع که شامل مصادیقی از جمله فناوری زیستی،فتونیک و اپتیک،فناوری نانو،انرژی های نو،فناوری اطلاعات و هوافضا می باشد از دیدگاه امام خامنه ای می پردازیم.

بررسی رفتار بازیگران مختلف در عرصه نظام بین الملل که مستقیما با راهبردهای امنیتی- سیاسی ایران مرتبط هستند، حائز اهمیت می باشد. جمهوری خلق چین مایل به ایفای نقش مهم تر و ارتقای جایگاه در منطقه استراتژیک خاورمیانه است .محرک اصلی جمهوری خلق چین در فعال تر شدن در خلیج فارس نیاز به انرژی نفت و گاز و به موازات آن کم رنگ شدن نقش ایدئولوژیک این کشور در سیاست خارجی از دهه هشتاد به بعد است.هدف پژوهش حاضرپاسخ به این سئوال اساسی است که حضور چین در خلیج فارس در قبال ایالات متحده آمریکا از دیدگاه سیاست موازنه گرای نرم رابرت پیپ چیست؟ این مقاله با استفاده از روش اسنادی با اتکا به منابع مکتوب کتابخانه ای و مقالات اینترنتی و با الهام گرفتن از نظریه موازنه گرای نرم رابرت پیپ انجام پذیرفته است. نتایج پژوهش حاضرنشان می دهد که با تشدید افول قدرت آمریکا در جهان، چین امروز خواهان جایگاه قوی تری در نظام بین الملل است و به موازات افزایش نیاز خود به انرژی های فسیلی نفت و گاز به حضور گسترده خود در قالب همکاری های مختلف تجاری و اقتصادی در قالب صادرات کالا و خدمات با بازیگران اصلی خلیج فارس در سایه سیاست کلان موازنه نرم با ایالات متحده آمریکا، رویکرد تعامل با غرب و آمریکا را در حوزه خلیج فارس دنبال کرده و می کوشد جایگاه خود را در منطقه به عنوان یک بازیگر فرامنطقه ای تثبیت و ارتقاء دهد.

یکی از ویژگی های برجسته قیام 15 خرداد 1342 ماهیت دینی،مردمی و خودجوش آن بود که باعث خروش و زمینه حرکت آحاد ملت و موجب پیروزی انقلاب اسلامی ایران گردید.مرجعیت امام خمینی(ره) عامل وحدت و تحرک مردم در این قیام تلقی می گردد. در اندیشه ها و تفکر حضرت امام خمینی(ره)، تشکیل حکومت اسلامی و اجرای احکام اسلام جایگاه خاصی داشت که تاثیرات عمیقی بر ساختار سیاسی - اجتماعی و فکری - فرهنگی ایران گذاشت. قیام پانزده خرداد، آخرین زنجیره تحول، قبل از وقوع انقلاب اسلامی است که تاکید مکرر امام خمینی(ره) بر آن، مطالعه و بررسی آن را ضروری تر می سازد. در پژوهش حاضر تلاش شده به این سئوال پاسخ داده شود که شاخصه های قدرت نرم قیام 15 خرداد 1342 با تاکید بر اندیشه امام خمینی(ره) چیست ؟ پژوهش حاضر توسعه ای-کاربردی بوده و بر حسب ضرورت از روش های اسنادی وتحلیل محتوای کیفی استفاده شده است. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که شاخصه های قدرت نرم قیام پانزده خرداد با تاکید بر اندیشه امام خمینی(ره)عبارتند از روحیه خودباوری و امید به آینده، دشمن ستیزی،معنویت گرایی ،ولایتمداری و استقلال سیاسی می باشند.

جنگ جمهوری اسلامی ایران و رژیم بعث عراق یکی از بزرگ ترین و طولانی ترین جنگ های قرن بیستم به شمار می آید.با آغاز تجاوز عراق در سال 1359 فضای سیاسی کشور همچون فضای جامعه دستخوش تغییر و تحول شد. مهم ترین گروهی که عملکرد مرموزی در دوران دفاع مقدس داشت سازمان مجاهدین خلق (منافقین) بود. این سازمان نه تنها تا پایان جنگ در موضع خود باقی نماند؛ بلکه نیروهای خود را به جبهه دشمن بعث عراق منتقل کرده و علنا در مقابل هموطنان ایرانی خود صف آرایی کرد. در پژوهش حاضر تلاش شده به این سئوال پاسخ داده شود که نقش منافقین در جنگ ایران و عراق با تاکید بر آموزه های قرآن چیست ؟ پژوهش حاضر توسعه ای-کاربردی بوده و بر حسب ضرورت از روش های اسنادی وتحلیل محتوای کیفی استفاده شده است. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که نقش منافقین در جنگ ایران و عراق با تاکید بر آموزه های قرآن عبارتند از مواضع فریبکارانه و متناقض ،انجام تبلیغات مسموم و شایعه سازی ، خرابکاری و ترورهای کور، جاسوسی و شنود مکالمات تلفنی نیروهای ایرانی به نفع رژیم بعث عراق و اقدام به عملیات مسلحانه را می توان بیان نمود.

انسان ذاتاً زیباجوست و گرایش به زیبایی دارد و از زیبایی ها لذت می برد.قرآن نیز زیباجویی انسان را تایید می کند و آن را بر دو گونه معقول و محسوس می داند که هر کدام باعث تاثیری بر معماری درطول تاریخ اسلام شده است. به نظر می رسد هنر و معماری اسلامی دارای دو بُعد کالبدی و محتوایی است. در بعد کالبدی معماری تابع اقتضائات زمان و تجربیات بشری است، اما بعد محتوایی آن کاملاً وابسته به باورها و ارزش های حاکم برهنرمند و معمار است. براین اساس پژوهش حاضر، به روش تحلیلی و تفسیری در پی پاسخ به این پرسش است که دیدگاه قرآن درباره زیباجویی و تاثیر آن بر معماری اسلامی چیست؟ یافته های تحقیق نشان می دهد که از دیدگاه قرآن ، زیباجویی معقول در انعکاس جلوه الهی در هنر اسلامی طریقی برای وحدت بخشیدن به زندگی انسان و زیباجویی محسوس ،مستلزم حاکم شدن ارزش های اسلامی بر معمار است.

 یکی از مهم ترین مباحث در نظامهای اقتصادی، نحوه توزیع ثروت در میان افراد جامعه است. نظامهای اقتصادی متناسب با مبانی خود، اغلب سعی کرده اند سازوکارهایی را برای توزیع ثروت معرفی کنند. نظام اقتصادی اسلام(که نظامی عدالت محور است) بر مبنای بندگی الهی به ارائه سازوکار و راهکارهایی برای توزیع ثروت میان افراد جامعه پرداخته است. هدف: بر این اساس، پژوهش حاضر در پی پاسخ به این پرسش بود که بندگی الهی چه نقش و تأثیری در توزیع عادلانه ثروت از دیدگاه قرآن پیشنهاد می دهد؟ روش: این پژوهش با روش تحلیلی- تفسیری انجام شد. یافته ها: نظام اقتصادی اسلام با توجه به بندگی الهی به ارائه سازوکار توزیع عادلانه مبتنی بر سه اصل(کار و تلاش، مالکیت، حد کفایت و نیاز) . همچنین راهکارهایی از دیدگاه قرآن می پردازد تا انسان به اهداف الهی خود در بعد مادی و معنوی نایل شود . نتیجه گیری: توزیع ثروت در نظام اقتصادی اسلام در قبل و بعد از تولید، بر اساس معیار کار و مالکیت از یک سو و حد کفایت و نیاز از سوی دیگر، تأمین کننده عدالت است.  

نیاز به حکومت در جامعه، امری است که از گذشته دور تا به امروز، کمتر مورد تردید متفکران سیاسی بوده است. یکی از اهداف بعثت پیامبران بیان ضرورت حکومت و چگونگی اداره جامعه بوده است.البته از منظر قرآن انسان خود باید راه سعادت خویش را بپیماید که این نیز نیازمند داشتن آزادی و اختیار است. ازاین رو پژوهش حاضر در پی پاسخگویی به این پرسش است که واکاوی اختیار انسانی در ایجاد تحقق حداکثری حکومت اسلامی از دیدگاه قرآن چیست؟ یافته های تحقیق نشان می دهد که اختیار انسانی از دیدگاه قرآن بهترین مدل برای ایجاد حکومت را مدل دین حداکثری می داند، یعنی سرپرستی همه عرصه ها را باید به دین سپرد. ازاین رو، شایسته است برای استیفای برخی حقوق مردم از نظر قرآن، به آرای مردم که تبلور اختیار انسانی است، رجوع کرد. در این مقاله با استفاده از رویکرد تحلیلی و تفسیری به واکاوی اختیار انسانی در ایجاد تحقق حداکثری حکومت اسلامی از دیدگاه قرآن می پردازیم.