سید ضیاءالدین رضوی

توسعه فرهنگ هواداری یکی از رویکردهای درآمدزایی و توسعه پایدار اقتصادی باشگاه ها در کشورهای صاحب فوتبال است. پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی توسعه فرهنگ هواداری در لیگ برتر فوتبال ایران انجام شد. این پژوهش از نوع کیفی بود که با به کارگیری نظریه داده بنیاد انجام شد. جامعه آماری پژوهش خبرگان آگاه از حوزه پژوهش بودند که نمونه گیری از آن ها به صورت هدفمند و با روش گلوله برفی انجام شد. داده ها بعد از اجرای 15 مصاحبه به مرحله اشباع نظری رسید. تجزیه وتحلیل داده ها در سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی انجام شد. نتایج پژوهش نشان دهنده ۷۹ کد اولیه دسته بندی شده از مصاحبه ها و استخراج ۲۳ مقوله بود که شامل شرایط علّی (ارزش های فردی، تخصص گرایی، وابستگی، هویت برند و هویت مشترک)، شرایط زمینه ای (مقوله های بسترهای فرهنگی، بسترهای اجتماعی، بسترهای رسانه ای، بسترهای زیرساختی و کیفیت)، شرایط مداخله ای (افراد مشهور، سیاسی، نگرش، اقتصادی و گرایش و علاقه مندی)، راهبردها (آسیب شناسی و ریشه یابی، شناخت، به کارگیری الگوهای بومی فرهنگ سازی، مهارت آموزی و یادگیری و حمایت و پشتیبانی) و پیامدها (پیامد رفتاری، پیامد فرهنگی و پیامد اجتماعی) بودند ؛  بنابراین، مدیران و مسئولان ورزش کشور باید به این متغیرها به عنوان عوامل مهم در توسعه فرهنگ هواداری توجه کنند.

این پژوهش با هدف شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر توسعه فرهنگ هواداری در ورزش فوتبال طراحی و اجرا شد. روش تحقیق از نوع آمیخته اکتشافی بود که در دو بخش کیفی و کمی صورت گرفت. بخش کیفی از طریق روش تحلیل محتوا و مصاحبه نیمه ساختاریافته با 15 نفر از متخصصان و صاحب نظران انجام گرفت. در بخش کمی در قالب روش تحلیل سلسله مراتبی و از طریق پرسشنامه نظرهای افراد مشارکت کننده نسبت به اولویت عوامل مؤثر به روش هدفمند سنجیده شد. نتایج نشان داد عوامل مؤثر شامل عامل های تخصص گرایی، وابستگی، بسترهای فرهنگی، بسترهای اجتماعی، بسترهای رسانه ای، بسترهای زیرساختی، کیفیت، هویت مشترک، هویت برند و ارزش های فردی بود. در این بین عامل بسترهای فرهنگی با وزن نسبی 130/0 دارای بیشترین اهمیت و بعد از آن به ترتیب عامل بسترهای رسانه ای با وزن نسبی 128/0، هویت مشترک با وزن نسبی 111/0، بسترهای زیرساختی و کیفیت با وزن نسبی 099/0، وابستگی و تخصص گرایی با وزن نسبی 091/0، بسترهای اجتماعی با وزن نسبی 090/0، قرار داشتند. با استناد به نتایج به نظر می رسد فرهنگ هواداری مبتنی بر عوامل مختلفی است و هر کدام از این عوامل به طور جداگانه ای در تبیین فرهنگ هواداری نقش متفاوتی بازی می کنند و توجه به این عوامل از سوی دست اندرکاران برگزاری مسابقات فوتبال به توسعه فرهنگ هواداری، ارتقای کیفیت و پویایی لیگ برتر فوتبال ایران و به دنبال افزایش رضایت مندی تماشاگران و جلوگیری از رفتارهای خشونت آمیز آنها، و ارتقای امنیت ورزشگاه های فوتبال منجر خواهد شد.