رستم صابری فر

رستم صابری فر

مدرک تحصیلی: دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه پیام نور

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶۱ تا ۸۰ مورد از کل ۹۰ مورد.
۶۱.

مدیریت رواناب شهری توسط مردم با تسهیلگری شهرداری در قالب نظریه های کنش ذهنی و پذیرش نوآوری (نمونه موردی، محله آبکوه مشهد)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مطالعات محیطی سال بازدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴۴ 162 - 177

کلیدواژه‌ها: مشارکت کنش ذهنی پذیرش نوآوری مدیریت رواناب محله آبکوه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۶ تعداد دانلود : ۲۷۵
مدیریت رواناب در مناطق شهری، یکی از چالش برانگیزترین مسائل بوده و در مناطقی که ساکنین از توان اقتصادی و اجتماعی پایین تری برخوردارند، پیچیده تر است. چرا که کانال های موجود که تنها برای رواناب معمول معابر طراحی شده است، به دلیل روانه شدن رواناب و فاضلاب مساکن، عملکرد مناسب خود را از دست می دهند. بنابراین، اگر ساکنین متقاعد شوند که رواناب و فاضلاب خود را روانه معابر نسازند، بخش زیادی از این مشکلات مرتفع خواهد شد. به همین منظور، این بررسی با روش توصیفی و تحلیلی در قالب نظریه های حلقه های کنش ذهنی و پذیرش نوآوری، با استفاده از اسناد موجود و تکمیل پرسشنامه نزد 380 نفر از ساکنین، در محله آبکوه مشهد انجام شد. به این منظور، ابتدا دلایل ناکامی شیوه های قبلی مشخص گردید. پس از آن، با شناسایی کنشگران و فعالین تاثیرگذار در محله، روند مداخلات اجتماعی و جریان سازی، عملیاتی شد. به این طریق، مشارکت واقعی حداقل 24 خانوار ممکن شده و پروژه مورد نظر، در بین این گروه به انجام رسید. بررسی پیامدهای واقعی پروژه مشخص ساخت که با این روش، مدیریت و دفع رواناب محدوده با کمترین هزینه و با بالاترین کیفیت ممکن بوده و این امر رضایتمندی ساکنین را به شکل معناداری افزایش می دهد.  
۶۲.

بررسی و تعیین قابلیت های گردشگری مناطق گذرگاهی و بین راهی (نمونه: خراسان جنوبی)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: فضای گردشگری سال هفتم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۲۸ 79 - 94

کلیدواژه‌ها: قابلیت توریسم مناطق بین راهی خراسان جنوبی ماتریس ارزیابی مدل SWOT

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۵ تعداد دانلود : ۱۷۶
مطابق ادعای مسئولین گردشگری استان خراسان جنوبی، سالانه بیش از 12 میلیون مسافر از این استان به سمت شمال و جنوب کشور عبور می کنند، اما بهره استان از این پتانسیل بسیار اندک و در واقع هیچ است. بسیاری این مشکل را در عدم وجود قابلیت های فرهنگی، تاریخی، زیارتی و طبیعی استان می دانند. این حالی است که علاوه بر وجود قابلیت های اساسی در این زمینه، همین شرایط تزانزیتی می تواند بهترین امکان برای بهرمندی از پیامدهای مثبت گردشگری تلقی گردد. در این بررسی سعی اصلی بر آن است تا شرایط استان خراسان جنوبی به عنوان مهمترین منزلگاهی که مسافران مرکز، جنوب و جنوب شرق کشور را به مشهد می رساند، مورد بحث و بررسی قرار گیرد. به این منظور، از روش توصیفی و تحلیل بهره برداری شده است و داده های گرددآوری شده از طریق پرسشنامه های محقق ساخته از 300 نفر نمونه انتخابی، با نرم افزار SPSS و ابزار تحلیلی SWOT مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج نشانگر آن است که ضعف های موجود در ارتباط با عدم بهره گیری از قابلیت گردشگران عبوری عمدتا به سیاست های اجرایی و عدم اتخاذ استراتژی های مناسب مربوط می باشد. به طوری که راهبردهای تعیین شده در این بررسی عمدتا در بخش تهاجمی می باشد حال آن که مسئولین راهبردهای دیگری را مد نظر قرار داده اند.
۶۳.

شناسایی و اولویت بندی سیاست ها و رویکردهای موثر در کنترل و ساماندهی پدیده زباله گردی (نمونه موردی، کلان شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی و آمایش فضا دوره ۲۷ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۲۰) ۷۳-۴۷

کلیدواژه‌ها: زباله گردی سیاست ها راهبردها رویکردهای تقاضا محور مشهد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۳ تعداد دانلود : ۲۳۷
یافته های تجربی نشانگر آن است که زباله گردی یکی از خطرناک ترین و غیرانسانی ترین فعالیت ها محسوب می شود. به همین منظور، راهکارهای متعددی در این زمینه مطرح و بعضا به کارگرفته شده است. ولی به دلیل این که ارزیابی دقیقی در این زمینه انجام نشده، هنوز هم در مناطق و شهرهای مختلف، انواعی از این روش ها، به شیوه آزمون و خطا مورد استفاده قرار می گیرد. تحقیق حاضر به روش توصیفی و تحلیلی تلاش می کند این سیاست ها و رویکردها را اولویت بندی نماید. بنابراین، ابتدا روندهای کنونی شناسایی شده و با استفاده از نقطه نظرات کارشناسان، اولویت و جایگاه آنها در بین سایرین مشخص گردیده است. داده های اصلی از نمونه ای به حجم 30 نفر از خبرگان این حوزه، گردآوری و مطابق نظر همین افراد، وزن دهی و امتیازدهی شد. داده های مورد نیاز با پرسشنامه محقق ساخته به دست آمده است. پرسشنامه مورد استفاده، به لحاظ روایی توسط صاحب نظران همین حوزه و پایایی آن بر اساس مدل آلفای کرونباخ (83/0) تعیین اعتبار شد. همچنین داده های گردآمده با استفاده از مدل سوارا تحلیل گردید. نتایج نشان داد که در میان سیاست های تدابیر اجتماعی، اقدامات انتظامی، برنامه های وضعی و رویکردهای کنترلی-حذفی، مورد اخیر جایگاه بالاتری را به خود اختصاص می دهد. وضعیت راهبردهای مطرح در هر یک از این سیاست ها نیز نشان داد که توجه به طرف تقاضا بیش از رویکردهای عرضه نگر، در کنترل و ساماندهی زباله گردی اثربخش است.
۶۴.

بررسی عوامل اثرگذار بر مشارکت مردم در بازآفرینی بافت های فرسوده شهری، مورد پژوهش: شهر مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های بوم شناسی شهری سال ۱۳ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۲۸) 97 - 114

کلیدواژه‌ها: بافت فرسوده شهری مشارکت مردم بازآفرینی مشهد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۹ تعداد دانلود : ۲۴۲
هدف اصلی تحقیق حاضر آن بود تا عوامل موثر بر مشارکت و حضور مردم در روند بازآفرینی بافت فرسوده را تعیین نماید. روش بررسی در این پژوهش، توصیفی و تحلیلی بود و برای نمونه 363 نفر از شهروندان ساکن در بافت فرسوده شهر مشهد انتخاب شدند. به منظور گردآوری داده ها، از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد شد و داده های به دست آمده از طریق نرم افزار SPSS و با بهره گیری از آماره های خی دو، همبستگی اسپیرمن و رگرسیون چندگانه، تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که بالاترین اثرات در بین عوامل موثر در مشارکت مردم، اعتماد به مسئولان، پیش بینی نتیجه مطلوب، برداشت مردم از وضعیت بهداشتی و رفاهی محله موردنظر و در اختیار داشتن منابع درآمدی دیگر غیر از ملک موجود در بافت فرسوده است. بنابراین، قبل از اجرای پروژه های بازآفرینی، باید زمینه های جلب اعتماد و اطمینان مردم را فراهم آورد و مردم را نسبت به آینده مطلوب پروژه های اجرایی مطمئن ساخت. به طوری که در تمامی مراحل برنامه ریزی و اجرا، مشارکت واقعی ساکنان ممکن گردد.
۶۵.

عوامل مرتبط با گزینش استراتژیهای بقا توسط فقرای شهری در ساکنان بافتهای ناکارآمد شهر تربت جام(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: رفاه اجتماعی سال ۲۳ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۸۹ ۱۶۳-۱۲۹

کلیدواژه‌ها: سرمایه اجتماعی راهبردهای بقا توانمندسازی بافت های ناکارآمد شهری تربت جام

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۲ تعداد دانلود : ۲۴۸
مقدمه: فقرای شهری قبل از آن که به بن بست واقعی در زندگی برسند و خطرات اساسی را برای خود و جامعه میزبان فراهم آورند، از ابتکارات زیادی بهره برداری می کنند تا امکان بقای خود را فراهم آورند. تنوع استراتژی هایی که توسط خانوارهای فقیر در ایران و جهان بکارگرفته میشود، زیاد بوده و با توجه به نوع و وسعت استفاده، پیامدهای متفاوتی دارند. روش: در این مطالعه، به شیوه توصیفی و تحلیلی، عوامل موثر بر گزینش استراتژیهای بقا در بین ساکنین بافت های ناکارآمد شهری(بخش حاشیه ای) بررسی شد. با توجه به ماهیت موضوع، داده ها به دو روش کیفی(نمونه ای به حجم 30 خانوار) و کمی، نظرسنجی از 300 نفر از خانوارهای ساکن در این محدوده بدست آمد. داده های گردآمده، به دو شیوه کیفی بر اساس تحلیل مضمون(طبق چهارچوب براون و کلارک) و کمی در قالب رگرسیون لجستیک، تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد که اگرچه تعداد خانوارهایی که استراتژی های پر خطر را انتخاب می کنند اندک و در حد 10 درصد می باشند، اما همین تعداد با توجه به شرایط مرزی شهر مدنظر و شرایط فرهنگی و اجتماعی آن، بسیار مهم و اساسی است. در بخش کمی نیز مشخص گردید که احتمال این که خانوارهایی با سرمایه اجتماعی اندک به سمت گزینش استراتژی های پر خطر رغبت نشان دهند، 2 برابر کسانی که از سرمایه اجتماعی بهره می برند. بحث: توسعه سرمایه اجتماعی در بین فقرا نه تنها از ماندگاری آنها در این چرخه جلوگیری می کند، بلکه حتی در صورت ورود به چرخه فقر، می توانند استراتژی های را مدنظر قرار دهند که کمترین پیامد اجتماعی، خانوادگی و فردی را به دنبال داشته باشد. برای تقویت سرمایه اجتماعی شکل دادن انجمن ها و ارتباطات فرهنگی در بین ساکنین بافت های ناکارآمد شهری ضرورت دارد.
۶۶.

تعیین پیشران های فرهنگی و اجتماعی در جذب طبقۀ خلاق و سرمایه گذار در کلان شهرهای ایران؛ نمونۀ موردی: مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه پاییز ۱۴۰۲ شماره ۷۲ 1 - 25

کلیدواژه‌ها: فرهنگ طبقه خلاق عوامل کلیدی میک مک مشهد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۲ تعداد دانلود : ۲۱۱
یکی از عوامل اصلی افزایش درآمد و اشتغال به عنوان مهم ترین رکن شهرهای زیست پذیر، جذب طبقه خلاق و سرمایه گذار است. اجرای طرح های مبتکرانه و انجام سرمایه گذاری های اساسی و همراستا با توسعه پایدار به شرایط و زمینه های متعددی نیازمند است که یکی از مهم ترین آن ها، فراهم بودن زمینه های فرهنگی و اجتماعی است؛ اما تاکنون این زمینه و مقولات، کمتر در کانون توجه قرار داشته است. به همین منظور، در این بررسی تلاش شد تا با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، نقش و جایگاه فرهنگ و زمینه های اجتماعی در جذب سرمایه گذاران به شهر مشهد، مورد توجه قرار گیرد. به این منظور، عمدتاً به پیشران های اصلی این حوزه تأکید شد. برای دسترسی به این هدف، اطلاعات مورد نیاز از منابع کتابخانه ای و میدانی گردآوری شد. در بخش میدانی، نمونه پژوهش شامل 30 نفر از افراد واجد شرایط در این حوزه بودند که به صورت نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. برای تجزیه وتحلیل اطلاعات نیز از نرم افزار میک مک بهره داری شد. نتایج نشان داد که درمجموع سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه، قوانین و مقررات، تعداد خارجیان مقیم، فناوری اطلاعات و ارتباطات، تأمین مالی مناسب، مقاصد پروازی و خطوط هوایی فعال، نرخ اختراع و ابداع، سطح سواد و آموزش، سیستم ارزشیابی عملکرد و پاداش، سیاست های مالی، نظام های مالی منعطف، تبادلات علمی و فنی و نحوه تعامل بین دانشگاه و صنعت، نقش کلیدی در جذب طبقه خلاق و سرمایه گذار و افزایش سرمایه گذاری های هدف مند در شهر مشهد دارند.
۶۷.

بررسی رضایتمندی از کیفیت خدمات ارائه شده در شهرهای مقصد گردشگری از دیدگاه گردشگران داخلی (مورد مطالعه: شهر مشهد)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: فضای گردشگری سال هشتم بهار ۱۳۹۸ شماره ۳۰ 125 - 150

کلیدواژه‌ها: رضایتمندی گردشگران داخلی کیفیت خدمات جامعه میزبان مشهد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۱ تعداد دانلود : ۱۸۷
مدیران شهری و گردشگری در مشهد مدعی هستند که روند برنامه ریزی گردشگری در حال حاضر این شهر به جای تاکید بر نیاز اظهار شده بر نیاز آشکار شده بوده و این امر، میزان رضایت گردشگران در این شهر را افزایش داده است هدف این بررسی، تعیین میزان رضایتمندی از کیفیت خدمات ارائه شده در این شهر بود. روش تحقیق، توصیفی و تحلیلی بوده و اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسشنامه و از نمونه ای به حجم 670 نفر به دست آمد. روایی محتواپرسشنامه به تایید کارشناسان رسیده و پایایی ثبات درونی با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ در حد 78/0 مورد پذیرش قرارگرفت. داده ه ای گردآوری شده با آزمون های من- ویتنی، کروسکال - والیس، اسپیرمن، خی دو و آزمون t تک نمونه ای مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که گردشگران از شرایط اجتماعی- فرهنگی و زیست محیطی و تسهیلات زیرساختی تا حدود زیادی رضایت دارند. از سویی، گردشگران با سطح تحصیلات متفاوت، دارای دیدگاه های یکسانی در رابطه با رضایت از شرایط گردشگری می باشند. همچنین بین مدت اقامت گردشگران و سطح رضایت آنان از شرایط گردشگری، رابطه معنی دار برقرار نیست. میزان رضایت گردشگران داخلی از نحوه برخورد جامعه میزبان زیاد است و بین نگرش زنان و مردان گردشگر در این زمینه، تفاوت معناداری مشاهده می شود. همچنین، گردشگران با سطح تحصیلات متفاوت دارای دیدگاه های متفاوتی در رابطه با نحوه برخورد جامعه میزبان می باشند. بر اساس این نتایج، ادعای مسئولین در ارتباط با تحول سیستم ارائه خدمات به گردشگران را نمی توان مردود دانست.
۶۸.

نقش طراحی و تجهیز پارک های شهری در جلب و تامین نیاز مراجعه کنندگان (نمونه موردی پارک های شهری مشهد)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مطالعات محیطی سال چهارم بهار ۱۳۹۴ شماره ۱۳ 37 - 52

کلیدواژه‌ها: شهرهای کوچک نظام شهری توسعه منطقه ای استان آذربایجان غربی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۹ تعداد دانلود : ۱۹۷
شواهد تجربی نشانگر آن است که فضاهای سبز شهری در صورتی که بر اساس نیاز و علل مراجعه مردم به این مکانها طراحی شده باشند، از عوامل اصلی بهبود کیفیت زندگی به حساب می آیند. این بررسی سعی دارد، نقش اینگونه فضاها را در آسایش و رفاه شهروندان مورد تحلیل قرار دهد. به این منظور از روش توصیفی و تحلیلی بهره برداری شده است. اطلاعات مورد نیاز با پرسشگری از نمونه ای به حجم 384 نفر در شهر مشهد به دست آمده است. ابزار گردآوری اطلاعات در این بررسی پرسشنامه محقق ساخته بود. داده های به دست آمده، با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شدند. نتایج بیانگر آنند که محیط های طراحی شده بر اساس نیاز و خواست مردم بیش از سایر فضاها، سرزندگی و احساسات مثبت را در شهروندان تقویت کرده و بخش قابل ملاحظه ای از نیازهای مادی و غیرمادی آنان را برآورده نموده است. این شرایط نه تنها در انتخاب محل بازدید، بلکه در فراوانی و کیفیت مراجعات نیز بسیار تاثیرگذار بوده است.
۶۹.

سنجش رضایت از کیفیت محیط مسکونی در شرایط محیطی حساس (نمونه موردی شهر فردوس در حاشیه کویر)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲ 47 - 72

کلیدواژه‌ها: کیفیت مسکن سنجش رضایتمندی نظر ساکنین محله شهر فردوس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۷ تعداد دانلود : ۲۰۱
این بررسی با هدف ارزیابی نتایج حاصل از طرح های شهرک سازی در مناطق خشک و نیمه خشک در شهر فردوس به انجام رسیده است. فرض اصلی این بررسی آن است که محلات مسکونی جدید، رضایتمندی بیشتری را برای ساکنین به همراه آورده و شرایط بهتری نسبت به محلات قدیمی دارند. این بررسی به شیوه توصیفی و تحلیلی به انجام رسید. داده های مورد نیاز با استفاده از مدارک کتابخانه ای و میدانی با بهره گیری از پرسشنامه گردآوری شد. ابزار گردآوری اطلاعات قبل از کاربرد، بر اساس نظر متخصصان و آزمون های مربوطه از جنبه روایی و پایایی مورد تأیید قرار گرفتند. داده های گردآوری شده با این ابزار، با استفاده از نرم افزار SPSSتجزیه و تحلیل شد. یافته های تحقیق نشان داد که محلات مسکونی جدید، نتوانسته اند رضایتمندی بیشتری از زندگی در محلات قدیمی را فراهم آورند. با این وجود، به طور کلی سطح رضایتمندی از محلات مسکونی در حد زیادی قرار نداشته است، به طوری که تنها 48 درصد پاسخگویان از زندگی در محله خود رضایت داشته و این شرایط برای کیفیت ساختمان مورد استفاده 49 درصد بوده است. به نظر می رسد در میان عوامل موثر، بی توجهی به شرایط اقلیمی و محیطی در این ناکامی نقش مهمتری بر عهده داشته است. به همین دلیل توصیه می شود که در اجرای طرح های بعدی این عوامل با تاکید بیشتری مورد توجه قرار گیرد.
۷۰.

امکان سنجی ارائه مدل برای اثر مشارکت اجتماعی بر بازآفرینی بافت های ناکارآمد شهری (نمونه مورد مطالعه: مشهد، 1400)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال دوازدهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۴۴ 29 - 58
تعداد بازدید : ۱۹۵ تعداد دانلود : ۲۶۵
طرح های بازآفرینی شهری به خصوص در بافت های ناکارآمد با تنگناهای متعددی روبرو هستند. یکی از مهم ترین دلایل این ناکارآمدی، کندی روند اجرا و کمبود اعتبارات است. معدود طرح های موفق، نشان دهنده آن است که تعامل سازنده مردم و دولت می تواند این مشکل را مرتفع کند. برای رسیدن به این منظور، بر مشارکت مردم تأکید زیادی می شود اما تلاش برای متقاعد کردن مردم، چندان موفق نبوده است. بنابراین تحقیق پیشِ روی برای بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت مردم در بازآفرینی بافت های ناکارآمد شهر مشهد به انجام رسید. چارچوب نظری تحقیق رهیافت مشارکتی و در قالب دو نظریه ساختارگرایی و ساختاری- کارکردی انتخاب شد. روش تحقیق توصیفی و تحلیلی است و برای گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته (با روایی 79/0)، استفاده شده است. داده های مورد نیاز نیز از 900 نفر از شهروندان ساکن در بافت های ناکارآمد شهری گردآوری، و نمونه های تعیین شده به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده اند. داده ها با استفاده از ضریب همبستگی، آزمون تی تک نمونه ای، آزمون فریدمن، معادلات ساختاری و تحلیل مسیر ارزیابی شدند. نتایج نشان دادند که مشارکت اجتماعی و تمامی ابعاد چهارگانه آن (گرایش به نظم اجتماعی (r=0/261)، حس مسئولیت (r=0/290)، احساس امنیت (r=0/278) و بسیج گروه ها (r=0/270) بر حضور و مشارکت ساکنین در بازآفرینی (r=0/449) اثر گذار، و مدل طراحی شده دارای برازش مناسب است. با توجه به مدل طراحی شده و تعیین میزان اثر هر عامل در ابعاد مختلف بازآفرینی، می توان این روند را با سرعت بیشتری پی گیری نمود.        
۷۱.

پیش بینی احتمال مشارکت شهروندان در مدیریت بحران بر اساس نظریه تخصیص زمان (نمونه موردی شهر مشهد)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: سرزمین سال نوزدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۷۶) 79 - 99

کلیدواژه‌ها: مشارکت مدیریت بحران تخصیص زمان مشهد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۷ تعداد دانلود : ۳۴۰
این تحقیق به روش توصیفی و تحلیلی و در قالب نظریه تخصیص کلاسیک زمان، انجام شد. داده های مورد نیاز از طرح دوره واکنش اضطراری محلات شهرداری مشهد، اخذ شد. این داده ها با استفاده از دو روش پارامتریک و ناپارامتریک لاجیت موضعی، تحلیل شد. نتایج نشان داد که سن و سواد تاثیر مثبتی بر احتمال مشارکت دارد. همچنین درآمد غیر کاری و درآمد همسر، اثر مثبتی بر حضور داشته، وضعیت مسکن مردان نیز چنین تاثیری دارد. ولی اثر این متغیر برای زنان معنادار نیست. تعداد فرزندان دختر اثر مثبت و معناداری بر حضور زنان در مشارکت داشته، اما در تصمیم مردان معنادار نیست. همچنین کل فرزندان بر مشارکت زنان اثر مثبت گذاشته، ولی این متغیر تاثیر معنی داری بر تصمیم ورود به مشارکت مردان ندارد. نتایج روش ناپارامتریک مانند روش پارامتریک نشان داد که متغیرهای سن، سطح تحصیلات و تعداد فرزندان، احتمال حضور زنان و مردان در فعالیت های مشارکتی در مبحث مدیریت بحران را افزایش می دهد. مطابق این یافته ها، برای ترغیب خانوارها برای حضور در طرح مورد اشاره بایستی به این خصیصه های زمینه، توجه گردد.
۷۲.

نقش بهره مندی از فضاهای شهری در ازدیاد تحرک و اثر آن در کاهش نرخ مرگ و میر (نمونه موردی پارک های شهری مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش و برنامه ریزی شهری سال سیزدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۵۱ 229 - 244

کلیدواژه‌ها: دسترسی پارک های شهری کم تحرکی مرگ و میر مشهد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۳ تعداد دانلود : ۲۱۲
حضور در فضاهای شهری و افزایش تحرک، نقش مهمی در سلامتی دارد. از جمله مهمترین فضاهای شهری موثر در این حوزه، پارکها هستند. طراحی مناسب و پراکنش منطقی این فضاها، در تحرک شهروندان اثرگذار بوده و این فرض مطرح است که افزایش تحرک، تاثیر مستقیمی بر کاهش میزان مرگ و میر دارد. برای آزمون این فرض، تحقیق کنونی در شهر مشهد و در ارتباط با بهره مندی از پارکها و فضاهای سبز به انجام رسید. این بررسی به شیوه توصیفی و تحلیلی و به صورت طولی از اواسط سال 1387 آغاز و تا پاییز سال 1397 در شهر مشهد به انجام رسید. داده های مورد نیاز به وسیله پرسشنامه و از نمونه ای به حجم 800 نفر که به چهار گروه مختلف تقسیم شده بودند، گردآوری شد. داده های گردآمده با استفاده از آماره های توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل گردید. نتایج نشان داد بیشترین مراجعه به پارکها در شعاع 500 متری اتفاق افتاده و نرخ مرگ و میر افرادی که از پارکها استفاده نموده و از تحرک لازم در این فضاها برخوردارند، 50 درصد کمتر از سایرین است. همچنین مشخص شد که اگر عدم تحرک به سه برابر افزایش پیدا کند، میزان مرگ و میر چهار برابر شده و چنانچه طول زمان یکجانشینی از 10 دقیقه به 40 دقیقه برسد، خطر مرگ و میر به دو برابر افزایش می یابد. بنابراین، برنامه ریزان شهری بایستی در تامین و پراکنش فضاهای سبز به نحوی عمل نمایند که شهروندان با طی حداقل فاصله، به این مراکز دسترسی داشته و تجهیزات و طراحی ها به شکل باشد که آنان را به تحرک بیشتر وادار نماید.
۷۳.

بررسی زیست پذیری شهرهای واقع در مناطق حساس از نظر زیست محیطی، نمونه موردی: شهر زابل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های بوم شناسی شهری سال ۱۵ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۳ (پیاپی ۳۶) 17 - 32

کلیدواژه‌ها: پدیده گرد و غبار تکنیک کوپراس زابل زیست پذیری مناطق حساس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۲ تعداد دانلود : ۱۲۰
زابل سال ها است که با پدیده گرد و خاک و مشکلات زیست محیطی روبرو است؛ اما در این ارتباط مطالعات اندکی به انجام رسیده است. به همین دلیل مطالعه حاضر با روش توصیفی و تحلیلی برای شرایط زیست پذیری این شهر اجرا گردید. داده های این بررسی از اسناد کتابخانه ای و بررسی های میدانی و نظرخواهی از نمونه ای به حجم 383 نفر از ساکنین (تعیین حجم با استفاده از فرمول کوکران و شیوه انتخاب، تصادفی ساده)، برای تعیین سطح زیست پذیری و 30 نفر از کارشناسان (گزینش به شیوه در دسترس) به منظور تعیین وزن شاخص ها و شهرهای مشابه، به دست آمد. داده ها با آماره های توصیفی و استنباطی و بهره گیری از نرم افزار SPSS، تجزیه و تحلیل گردید. در این بررسی از روش آنتروپی شانون به منظور وزن دهی شاخص ها و برای رتبه بندی از تکنیک کوپراس استفاده شد. یافته های تحقیق با نتایج بررسی های مربوط به شهرهای نمونه (اهواز و ارومیه) که شرایطی همانند یا نسبتاً همانند با زابل داشتند، مقایسه گردید. نتایج نشان داد که شاخص های زیست پذیری در این شهر در حد 245762/0 بوده و اختلاف بین نواحی شش گانه آن نیز قابل ملاحظه است. علاوه بر آن این شهر نسبت به شهرهای نمونه، وضعیت بحرانی تری داشته اما به همان نسبت مورد توجه محققان و پژوهشگران قرار نگرفته است و به همین دلیل آمار و اطلاعات اندکی در ارتباط با آن در دسترس است.
۷۴.

طراحی مدلی برای تعیین سهم عوامل مؤثر بر بازگشت حاشیه نشینان به روستا؛ مطالعه موردی: حاشیه نشینان شهر مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسکن و محیط روستا دوره ۴۲ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱۸۲ ۱۱۰-۹۵

کلیدواژه‌ها: حاشیه نشینی مهاجرت معکوس طراحی مدل مشاهده رفتار همنوعان شهر مشهد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۹ تعداد دانلود : ۲۳۶
مهاجرت گسترده روستائیان به شهرها، آثار اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی فراوانی را باعث شده است. این در حالی است که تمرکز جمعیت در بخش خاصی از سرزمین، مخالف سیاست های آمایش سرزمین است. به همین دلیل، اگر این گروه مجدداً به روستاهای خود بازگردند، بخش زیادی از این مشکلات مرتفع خواهد شد. اما برای تحقق این هدف، ضرورت دارد که زمینه ها و عوامل تسهیل کننده این روند، شناسایی گردد. به همین منظور، پژوهش حاضر با روش توصیفی و همبستگی برای تعیین مدلی برای تعیین سهم هر یک از عوامل فردی، اجتماعی و اقتصادی در فراوانی وقوع از دیدگاه مهاجران و اولویت بندی این عوامل از دیدگاه کارشناسان، به انجام رسید. داده های موردنیاز با پرسش نامه مورد تأیید و از نمونه ای به حجم 300 نفر از مهاجران شهر مشهد و 30 نفر از کارشناسان این حوزه گردآوری شد. برای سنجش پرسش نامه از آلفای کرونباخ و برای کفایت حجم نمونه از شاخص KMO، برای شناسایی ساختار عاملی و بررسی بارهای عاملی از آزمون EFA و برای تعیین روابط بین متغیرها از مدل شاخص های چندگانه و علل چندگانه استفاده شد. برای ارزیابی مدل نیز از محاسبه شاخص های برازش مانندRMSEA ،TLI ، CFI و Chi-square بهره بردار شد. نتایج نشان داد، در بین متغیرهای پیشگویی کننده، تنها متغیر پیوند با نهادهای اجتماعی، می تواند دیدگاه مهاجران را متأثر سازد. به همین دلیل، این متغیر در کل با متغیرهای پنهان ارتباط معنی داری داشت که این ارتباط بیشتر با دو متغیر پنهان (مهاجر اصلی) و (تسهیل کننده ها) بود. بااین وجود، هر چهار شاخص برازش، کمتر از مقدار مطلوب بودند و به این ترتیب برازش مدل تأیید نشد، اما مشخص شد که بازگشت عمدتاً به روستاهای غیر زادگاه اولیه بوده و ابعاد خانوادگی به خصوص زیرمعیار «مشاهده رفتار همنوعان» بالاترین تأثیر بر بازگشت حاشیه نشینان به روستا را به خود اختصاص می دهد. این یافته عمدتاً با نظریات وبلن، گیدنز و سیستمی همخوانی دارد. مطابق این نتایج، می توان با نشان دادن تعداد، تنوع و شرایط کنونی افرادی که دست به مهاجرت زده اند، تعداد بیشتری از حاشیه نشینان را متقاعد نمود تا به روستا بازگردند.
۷۵.

بررسی تاثیر شاخص های قابلیتی و کارکردی شهرداری در حضور و مشارکت شهروندان (نمونه موردی: شهرداری مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و آمایش شهری - منطقه ای سال سیزدهم بهار ۱۴۰۲ شماره ۴۶ 203 - 232
تعداد بازدید : ۱۷۴ تعداد دانلود : ۳۰۱
بحث های زیادی درباره تنگناهای مالی شهرداری مطرح بوده و پیشنهاد بسیاری از محققان بر این است که شهرداری باید درآمد پایدار داشته باشد؛ اما واقعیت آن است که شهرداری نهادی خدماتی است و باید هزینه خدمات خود را از شهروندانی اخذ کند که از این خدمات بهره مند می شوند؛ بنابراین اگر شهرداری توانایی دریافت این هزینه ها را ندارد، این فرض مطرح است که ممکن است نقصی در سیاست گذاری ها یا کارکردهای این نهاد وجود دارد. به همین منظور، این بررسی قصد داشت فرضیه وجود سیاست گذاری و وضعیت کارکردی شهرداری را به آزمون بگذارد. روش این بررسی از نوع توصیفی و تحلیلی بوده و داده های مورد نیاز از 150 نفر از کارشناسان حوزه برنامه ریزی شهری گردآوری شد. داده های گردآمده با استفاده از آزمون تی تک نمونه ای، آزمون فریدمن و همچنین روش تحلیل عاملی تأییدی و معادلات ساختاری مبتنی بر واریانس با استفاده از روش حداقل مربعات معمولی (PLS) تحلیل شد. نتایج نشان داد که بین کارکرد و کیفیت سیاست های تدوین شده و همچنین شاخص های قابلیتی و عملکردی شهرداری مشهد، رابطه مثبت و معنی داری برقرار است؛ اما چون کیفیت و کارکرد سیاست های طراحی شده در سطح مناسبی قرار ندارد، شاخص های قابلیتی و کارکردی دچار ضعف اساسی بوده و همین عامل در ناکامی شهرداری در کسب هزینه خدمات ارائه شده به ساکنان اثرگذار بوده و شهروندان این نهاد را نه یک نهاد خدماتی که سازمانی حاکمیتی قلمداد می کنند. تا این اختلال مرتفع نشود، شهرداری همچنان مجبور است از شیوه هایی کسب درآمد کند که علاوه بر ناپایداربودن، مشکلات زیادی را برای شهر و شهروندان ایجاد می کند.
۷۶.

تحلیل تطبیقی راهبردهای بازآفرینی کالبدی در بافت های ناکارآمد شهر نیشابور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی توسعه کالبدی سال ۸ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۳۱) 48 - 66

کلیدواژه‌ها: بازآفرینی کالبدی بافت ناکارآمد SWOT/ACCEPT راهبرد نیشابور

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۹ تعداد دانلود : ۱۸۴
بهبود کیفیت و شرایط زیستی بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری، نیازمند ارائه راهبردهای متناسب با وضعیت و ویژگی های هر بافت است. در این پژوهش، وضعیت موجود بافت های ناکارآمد شهر نیشابور از بعد کالبدی، بررسی و مورد مقایسه قرار گرفته است. این بافت ها در دو دسته جداگانه شامل بافت میانی  (و تاریخی) و بافت حاشیه ای مطالعه شده است. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی است که با استفاده از تکنیک SWOT به تحلیل و ارزیابی وضعیت موجود پرداخته شده  و با اعمال نظرات خبرگان، راهبردهای اولویت دار مداخله در بافت، تعیین گردیده است. برای شناسایی راهبردهای اولویت دار بازآفرینی، از روش ACCEPT و نظرات متخصصان بهره گرفته شده است. براساس مراحل انجام شده، در بافت میانی  (و تاریخی) هفت راهبرد و در بافت حاشیه ای چهار راهبرد به عنوان اولویت ها تعیین گردیده اند. با توجه به امتیاز مطلوبیت، در بافت میانی (و تاریخی)، "فعال سازی توان ها و خدمات گردشگری، تاریخی و فرهنگی و مذهبی در بافت و پیرامون عناصر موجود" و در بافت حاشیه ای، "تشویق ساکنان به سنددار کردن املاک و واحدها و ارائه تسهیلاتی در این زمینه" به عنوان مهم ترین اولویت بعد کالبدی، تعیین شده است. نتایج به دست آمده بیانگر آن است که شرایط بافت های ناکارآمد نیشابور از نظر وضعیت موجود در دو بافت میانی  (و تاریخی) و حاشیه ای ، با یکدیگر تفاوت دارند و لذا لازم است راهبردهای بازآفرینی متناسب با شرایط موجود در هر بافت، اتخاذ شود.
۷۷.

بررسی و تعیین مولفه های اثرگذار در تایید و چاپ مقالات علمی و پژوهشی(مورد: مقالات چاپ شده در نشریات علوم جغرافیایی)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: دانش شناسی سال یازدهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۴۲ 71 - 82
تعداد بازدید : ۱۶۰ تعداد دانلود : ۲۰۰
هدف:  هدف این بررسی آن بود که نشان دهد کدام مولفه ها در تایید و چاپ مقالات علمی و پژوهشی در نشریات جغرافیایی موثر واقع می شود. به این منظور با استفاده از هشت معیار اساسی مورد تاکید در کتب روش تحقیق، مقالات ارسالی به این نشریات مورد بررسی قرار گرفت. روش پژوهش: در این بررسی، با شیوه اسنادی، کتابخانه ای و میدانی، 370 مقاله از 27 نشریه علمی و پژوهشی انتخاب و توسط 60 نفر متخصص، مورد تحلیل قرار گرفته است. داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS و با بهره گیری از مدل های مختلف به خصوص همبستگی، رگرسیون چند متغیره و ... تجزیه و تحلیل شده اند. یافته ها: نتایج بیانگر آن است که به جز نمونه های نادر و استثنایی، تنها مقالاتی فرصت انتشار پیدا کرده اند که دارای عنوان مناسب، مقدمه جامع، مواد و روش های هماهنگ با نوع بررسی و نتایج و بحث مستدل و ساختارمند بوده اند. نتیجه گیری: نتایج این بررسی نشان داد که مجلات مورد اشاره، تنها مقالاتی را مورد تایید قرار داده و چاپ نموده اند که معیارهای هشتگانه مقاله نویسی را رعایت کرده اند.
۷۸.

تعیین و اولویت بندی عوامل مؤثر بر بروز و شکل گیری زباله گردی با روش آمیخته (نمونه مورد مطالعه شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه پژوهی فرهنگی سال ۱۴ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۴۹) 35 - 69

کلیدواژه‌ها: زباله گردی مهاجرت بی رویه سبک زندگی پذیرش اجتماعی مشهد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۱ تعداد دانلود : ۱۷۴
زباله گردی یکی از دلمشغولی های شهروندان و مسئولین محسوب می شود. برای رفع این مشکل، شناخت ریشه ها و عللی که این معضل را زمینه سازی نموده و به بسط و بقای آن کمک کرده است، ضروری به نظر می رسد. به این منظور، این مطالعه به شیوه توصیفی و تحلیلی، در پی شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر در شکل گیری و توسعه زباله گردی در شهر مشهد بوده-است. داده های مورد نیاز این بررسی در مرحله اول از طریق مصاحبه با 20 نفر از صاحب نظران این حوزه که به شیوه گلوله برفی انتخاب شده بودند، گردآوری شد. حد این تعداد بر اساس اصل کفایت نظری تعیین گردید. کدگذاری داده ها با روش تحلیل محتوای کیفی و به کمک نرم افزار Atlas ti منجر به شناسایی 12 مقوله اصلی شد. در گام بعد به منظور اولویت بندی این عوامل از روش فازی مثلثی بهره برداری به عمل آمد. یافته ها نشان داد که عواملی چون دسترسی به زباله، خلاء قانونی، منافع زیاد، فقر، بیکاری، اعتیاد، مهاجرت بی رویه، ناهماهنگی دستگاه ها، مداخله درآمدی شهرداری، مافیای قدرت، پذیرش اجتماعی و سبک زندگی، به ترتیب مهمترین نقش را در استمرار و توسعه زباله گردی بر عهده دارند. بر این اساس، چنانچه این شرایط به طریق مناسب رفع گردد، بخش قابل ملاحظه ای از این مشکلات مرتفع خواهد شد.
۷۹.

تحلیل میزان موفقیت در دستیابی به شهرهای خلاق و نوآور (مطالعه موردی: شهر فردوس)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی دوره ۱۳ پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۴۴) 613 - 627
تعداد بازدید : ۱۵۷ تعداد دانلود : ۱۷۵
نقش خلاقیت در ایجاد نوآوری و پیشرفت اقتصادی، بسیار اساسی قلمداد می شود و شهرها اصلی ترین مکان تولید ایده ها، محصولات و فرایندهای جدید، محسوب می گردند. به این منظور، این مطالعه با هدف تعیین میزان موفقیت در دستیابی به شهرهای خلاق، در شهر فردوس در استان خراسان جنوبی به انجام رسیده است تا جایگاه این شهر را از نظر خلاقیت شهری و تفاوت بین مناطق و محلات موجود در آن، از نظر شاخص های شهر خلاق، مشخص نماید. روش تحقیق، توصیفی و تحلیلی بوده و داده های مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه، گردآوری شده و با آزمون t تک نمونه ای، تحلیل واریانس یک طرفه و تعقیبی توکی در نرم افزارهای SPSS و Expert Choice و Excel تحلیل گردیده و از مدل AHP   برای وزندهی شاخص ها و از روش TOPSIS برای سطح بندی محلات بهره برداری به عمل آمده است. نتایج نشان داد که وضعیت کلی شاخص های شهر خلاق در فردوس چندان مطلوب نیست. با این وجود، معیارهای سرمایه اجتماعی، سرمایه انسانی خلاق و فناوری ارتباطی، شرایط مطلوب تری نسبت به سایر معیارها دارا بوده اند. علاوه بر آن، محلات مختلف وضعیت متفاوتی داشته و در مجموع، محله فرهنگیان بیشترین امتیاز را به دست آورده است که می تواند به عنوان الگویی برای سایر محلات مورد توجه قرار گیرد.
۸۰.

واکاوی تاثیرات تغییر کاربری اراضی بر پوشش گیاهی و دمای سطحی شهر و واکنش مدیران شهری به این روند (نمونه موردی: شهر مشهد)

نویسنده:
منبع: مطالعات توسعه پایدار شهری و منطقه ای دوره ۶ بهار ۱۴۰۴ شماره ۱ (پیاپی ۱۹) 68 - 83

کلیدواژه‌ها: پوشش گیاهی تغییرکاربری اراضی سنجش از دور افزایش دما مشهد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۸ تعداد دانلود : ۱۳۹
زمینه و هدف: شهرنشینی تحولات گسترده ای را زمینه سازی نموده و منجر به تغییرات قابل توجهی در کاربری و پوشش زمین شده است. کاهش اراضی زراعی حومه ها و حذف پوشش گیاهی به همراه افزایش دمای سطحی خاک، تنها بخشی از پیامدهای منفی توسعه شهری و ازدیاد مناطقی که به زیر ساخت و ساز شهری می روند، قلمداد می گردد. به همین منظور، این تحقیق با هدف بکارگیری سنجش از دور در بررسی پیامدهای تغییر کاربری اراضی در شهر مشهد انجام شده و به تعیین و مقایسه آثار منفی آن روی کاهش پوشش گیاهی و افزایش درجه حرارت انجام شد. بدین منظور، از تصاویر ماهواره لندست، سنجنده TM مربوط به سال 1979 و سنجنده ETM+ مربوط به سال 2009 و سنجنده های OLI و TIRS مربوط به سال2023 میلادی استفاده شده است.روش بررسی:  بررسی تغییرات پوشش گیاهی، با شاخص پوشش گیاهی تفاضل نرمال شده (NDVI) انجام شده و کلاس های مختلف سرسبزی (بدون پوشش، ضعیف، متوسط و خوب) تعریف و در سه سال مذکور مورد مقایسه قرارگرفته است. در این مدت، مساحت وضعیت پوشش خوب از 3/8 درصد در 1987 به 2/5 درصد در 2023 رسیده است.یافته ها و نتیجه گیری:  مقایسه تغییرات دمای سطحی به کمک باندهای حرارتی نشان داد که تخریب پوشش گیاهی، باغات و مزارع واقع در محدوده شهر مشهد و تغییر کاربری آن در طی 36 سال، منجر به افزایش نسبی دمای محیط شده و میزان حرارت از 7/24 به 8/33 درصد افزایش پیدا نموده است. با این وجود، به دلیل توسعه فضاهای سبز، روند تخریب در طی سال های اخیر کاهش یافته است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان