فرناز سربندی

هدف این مقاله بررسی تطبیقی خط مشی گذاری اقتصاد سینمای ایران با کشورهای موفق در این زمینه و ارائه راهکار و راهبردهایی برای خط مشی گذاری در ایران است. روش مورد استفاده الگوبرداری (بنچمارکینگ) و از نظر شیوه انجام آن کاربردی، استراتژیک و غیررقابتی است. شرکای بنچمارک چهار کشور آسیایی کره جنوبی، ژاپن، چین و هند هستند که در 10 کشور نخست دارای اقتصاد شکوفا به لحاظ درآمد سینما هستند. پس از بررسی خط مشی های اقتصاد سینما در چهار کشور یادشده، بر اساس ملاک ها و معیارهایی که به تأیید صاحب نظران رسیده است، با خط مشی گذاری در ایران مورد مقایسه قرار می گیرد. در نهایت، راهبردها و راهکارهایی برای کشور ارائه می شود. از نتایج مهم این مقاله، لزوم و ضرورت یک سند بالادستی و خط مشی گذاری و برنامه ریزی کلان برای اقتصاد فرهنگ کشور و به طور ویژه اقتصاد سینما است، چراکه درغیر این صورت خط مشی گذاری های مقطعی و کوتاه مدت به دلیل سلیقه محور بودن و سیاست زدگی به شکوفایی و رونق اقتصاد در حوزه فرهنگ به ویژه سینما منجر نخواهد شد. راهبردهای خط مشی گذاری اقتصاد سینما، در ملاک های افزایش سرانه سالن های سینما، تولید، اکران و نمایش، اشتغال زایی، آموزش و سرانه سینما رفتن در کشور ارائه شده است

هدف این مقاله، تحلیل و بررسی خط مشی ها و سیاست ها و عملکرد دولت های پس از انقلاب اسلامی در حوزه اقتصاد سینما است. روش مورد استفاده از نظر هدف کاربردی، از نظر داده کمی و کیفی و از نظر نحوه اجرا مکانیسم علّی و ردیابی فرایند است. داده ها شامل تمامی اسناد و مصوبات و آئین نامه های دولت ها و وزیران فرهنگ و ارشاد اسلامی جمهوری اسلامی ایران و مصاحبه با صاحب نظران بوده است. از داده های ثانویه و آمارهای موجود نیز برای بررسی نتایج عملکرد دولت ها در حوزه اقتصاد سینما بهره برده شده است. سپس با روش فرایند ردیابی و مکانیسم علّی روند وقایع هر دوره در قالب نمودار واقعه-ساختار نمایش داده شده است. یافته ها نشان می دهد: در تمامی دوره ها و دولت ها خط مشی ها و سیاست ها بر اساس دیدگاه ها و تفکرات خاص هر دولت و حتی سلایق فردی اتخاذ شده و با تغییر افراد و دولت ها به یکباره در خط مشی ها تغییر روی داده است. تکاهش اکران فیلم خارجی و افزایش تعداد جشنواره های داخلی بوده است. حتی در شاخص تولید نیز در برخی دوره ها کم توجهی و غفلت صورت گرفته است. بنابراین در حوزه اقتصاد سینما خلأ وجود یک سیاست گذاری کلی و غالب وجود دارد که تمامی دولت ها و مسئولان در راستای تحقق اهداف آن فعالیت نمایند.

امروز شهرهای خلاق از اهمیت بسیاری برخورداری هستند. شهرهای خلاق در موضوعات گوناگونی در سراسر دنیا ایجاد می شوند که طیف صنایع خلاق را در برمی گیرند. ازجمله صنایع موردنظر در شهرهای خلاق دنیا سینما می باشد که به لحاظ فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی قابل توجه و درخور اهمیت است. بنابراین نظر به جایگاه سینمای ایران در منطقه و اهمیت ایجاد شهرهای خلاق در کشور، هدف این مقاله بررسی ظرفیت های ایجاد شهرخلاق سینمایی در اسناد بالادستی و سیاست گذارانه و در نهایت ارائه راهبرد برای آینده است. روش مورد استفاده در این مقاله، از نظر هدف کاربردی، از نظر داده، کیفی و به لحاظ نحوه اجرا توصیفی است. به این منظور از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. اسناد بالادستی شامل قانون اساسی، قانون برنامه ششم توسعه، سند چشم انداز بیست ساله، سیاست های کلی نظام و اصول سیاست فرهنگی کشور می باشد. علاوه بر این برای ارائه راهبرد، روش مصاحبه و اسنادی مدنظر بوده است. صاحب نظران با روش گلوله برفی انتخاب شده اند. به طورکلی در اسناد بالادستی ظرفیت مناسبی برای ایجاد شهرخلاق وجود دارد، اما تحقق شهرخلاق نیازمند سیاست گذاری کلان و برنامه ریزی شهری است. بنابراین، راهبردهایی بر مبنای مدل سیاست گذاری سیستمی برای دستیابی به این هدف ارائه شده است.