سید ابوالفضل حسینی پور

شیعه براساس قرآن، سنت و عقل مدعی است که مرجعیت دینی و سیاسی، منحصر در اهل بیت (ع) است. طرفداران مکتب خلفا برای ایجاد چالش در این دیدگاه، نسبت شیعه با اهل بیت (ع) را رد کرده و ادعا کرده اند که اهل بیت (ع) با خلفا روابط نیکویی داشته اند. یکی از مستندات آنها روایت برخی از منابع فریقین از امام صادق (ع) است که حضرت می فرماید: «ولدنی ابوبکر مرتین؛ ابوبکر مرا دوبار متولد کرده است». استدلال کنندگان به این روایت معتقد هستند که امام صادق (ع) به نسب خود به خلیفه اول افتخار کرده است. علما و محققین شیعه تاکنون نوشته هایی درباره این روایت داشته اند، اما جنبه های مغفول این روایت ازجمله بررسی نقل ابن حجر عسقلانی سبب نگارش نوشتار حاضر شده که به روش تحلیل متن تنظیم شده است. هر سه نقل این روایت در کتب اهل سنت ضعیف هست و آنچه در کتب شیعه موجود است نیز به نقل از کتاب های اهل سنت است که آنها نیز ضعیف هستند. از نظر دلالی نیز متن روایت از چند نظر دچار تعارض معنایی با روایات متقن شیعه و سنی است. مجموع قرائن درون و برون متنی، این نظریه را تقویت می کند. با در نظر گرفتن صحت سندی روایت، این روایت براساس تقیه صادر شده است.  

دستیابی به الگوی مشخص در مواجهه با پدیده های نوظهور- همواره- یکی از دغدغه های حوزه های علمیه بوده است که امروزه یکی از این پدیده ها فضای مجازی است؛ در این میان، از بهترین راه ها برای دستیابی به نحوه مواجهه صحیح با فضای مجازی را می توان از سیره ائمه معصومین (ع) الگوگیری کرد. با بررسی زمان اهل بیت (ع) می توان برهه هایی شبیه به این برهه را پیدا کرد و از عملکرد ایشان راه حل مناسبی برای این زمان پیدا کرد. مناظرات تحمیلی امام رضا(ع) در دربار مأمون عباسی از برهه هایی است که می تواند برای این موضوع راهگشا باشد. حضرت با برخورد مناسبی که با این پیشامد داشتند، توانستند این مناظرات را به درستی مدیریت کنند؛ به طوری که مأمون، ادامه مناظرات را به ضرر خود دید. بنابراین نحوه مواجهه و مدیریت حضرت در مناظرات می تواند الگویی برای حوزه های علمیه در مواجهه با فضای مجازی نیز باشد؛ به نحوی که فضای مجازی را از تهدید به فرصت تبدیل کند.