عبدالله نوری گلجایی

امنیت به عنوان یکی از ارکان اساسی بقای جامعه، نقش حیاتی در تحقق تمدن نوین اسلامی دارد و سیاست گذاران امنیتی در هر جامعه ای به این موضوع توجه دارند. در این راستا، تفاوت میان امنیت به معنای عام و رویکرد تمدنی آن ضروری است؛ زیرا در نگاه تمدنی، هدف نهایی باید برپایی و استقرار تمدن نوین اسلامی باشد. در این مقاله، با تأکید بر رفتارشناسی شهید سلیمانی، الگویی برای سیاست گذاری امنیتی مردم پایه در تراز تمدن نوین اسلامی ارائه شده است. این نوشتار، که نتیجه یک تحقیق پیمایشی است، به بررسی ارتباط بین امنیت و تمدن نوین اسلامی می پردازد و مراحل ایجاد امنیت مردم پایه در تراز تمدن نوین اسلامی را تحلیل نموده است. در پایان، الگویی مفهومی-راهبردی از امنیت مردم پایه در تراز جامعه زمینه ساز تمدن نوین اسلامی مبتنی بر رفتارشناسی شهید سلیمانی ارائه گردیده است. این تحقیق که بر اساس روش داده بنیاد انجام گرفته نشان می دهد که رفتار شهید سلیمانی، به ویژه در زمینه همدلی، صداقت و ایثارگری،  به عنوان الگوی مدیریتی در سیاست گذاری امنیتی مورد توجه افراد در محیط های چند فرهنگی بوده و ازجمله عوامل کلیدی در ایجاد امنیت پایدار به شمار می آید.

تعامل نظام حزبی و نظام انتخاباتی می تواند یکی از الزامات راهبردی در تحقق دموکراسی باشد. با وجود قدمت صد ساله تشکیل احزاب در ایران هنوز در مواجهه با نظام انتخاباتی با چالش ها و واگرای هایی روبرو می باشد. (تاریخچه)  با بررسی به عمل آمده مشخص گردید که تحقیقی در این رابطه وجود نداشته است. (پیشینه) بنابراین بدست آوردن الگوی راهبردی تعامل نظام حزبی و نظام انتخاباتی نیازمند به بررسی است.(مسئله)  از این رو پرسش اصلی این است که الگوی راهبردی تعامل نظام حزبی و نظام انتخاباتی در جمهوری اسلامی ایران چگونه است؟ (سوال) این تحقیق اکتشافی بوده و فرضیه ای در این زمینه وجود ندارد.(فرضیه) بنابراین هدف؛ ترسیم الگوی تعامل نظام حزبی و نظام انتخاباتی در جمهوری اسلامی ایران می باشد.(هدف) این تحقیق به کمک روش داده بنیاد تلاش دارد؛ الگوی راهبردی تعامل احزاب و نظام انتخاباتی در جمهوری اسلامی ایران را تدوین نماید.(روش) پس از استخراج دیدگاه مصاحبه شوندگان و جمع بندی نظرات آنها، کد باز استخراج و از تلفیق آن ها کد محوری  و در نهایت از تلفیق کدهای محوری، کدهای انتخابی احصاء گردید. به طوری که تمام کد های محوری در 6 مقوله ی علی، محوری، زمینه ای، مداخله ای، راهبردی و پیامدی دسته بندی شده اند و روابط بین ابعاد مولفه ها و نشانه گرهای الگوی راهبردی تعامل  نظام حزبی و نظام انتخاباتی در جمهوری اسلامی ایران تدوین گردیده است. (یافته)

بررسی نسبت میان امنیت و آزادی در جوامع بشری، از مباحث مطالعات امنیتی است که کاربست آن در تنظیم روابط اجتماعی نقش بسزایی دارد. شناخت دیدگاه امنیتی اندیشمندان، یکی از راهکارهایی است که می تواند در تبیین هرچه بیشتر نسبت امنیت و آزادی در جامعه راه گشا باشد. شهید مطهری از عالمانی است که در آثار خود به مباحث امنیتی پرداخته است. این مقاله درصدد است دیدگاه شهید مطهری را درباره نسبت امنیت و آزادی در نظام سیاسی در سطح کلان، در سه بُعد سیاسی، فرهنگی و اقتصادی به دست آورد. فرضیه مقاله حاضر این است که امنیت و آزادی در اندیشه شهید مطهری نسبت تعاملی متعالی دارند. با استفاده از روش برهان سبر و تقسیم و نظریه استخدام علامه طباطبایی، فرضیه مقاله بررسی شده است. از جمله یافته های این مقاله اینکه از دیدگاه شهید مطهری، در نظام سیاسی اجتماعی اسلام، امنیت و آزادی در بستر قوانین عادلانه اسلام، نسبت تعاملی متعالی با یکدیگر دارند. براین اساس تقدم هریک از امنیت و آزادی بر دیگری، خروج از وضعیت عدالت به وضعیت ظلم محسوب می شود و استخدام یک طرفه و روابط ناعادلانه ای را در جامعه رقم می زند و استمرار آن وضعیت، ضمن تهدید نفسِ امنیت و آزادی در هر سه بُعد سیاسی، فرهنگی و اقتصادی، حرکت در مسیر تعالی الهی جامعه را نیز دچار مخاطره می کند.

جهان اسلام، همواره دستخوش تغییر و تحولات مختلف بوده و تهدیدها و ضعف های مختلفی در آن وجود داشته است. از سال 2011 که شروع بیداری اسلامی بوده و تحولات بسیاری را در منطقه رقم خورده است؛ مقام معظم رهبری چالش های جهان اسلام را بیان نموده و راهبردهای تدافعی جهت مقابله با این چالش ها مطرح ساختند. با این وجود در این رابطه تحقیقی علمی از منظر مقام معظم رهبری منتشر نشده است. بنابراین سوالی که در این پژوهش طرح می شود این است که ضعف های سیاسی جهان اسلام از منظر مقام معظم رهبری و راهبردهای تدافعی ایشان از سال 2011 تا 2020 میلادی بر اساس روش swot چیست؟ با توجه به آنچه بیان شد؛ هدف این مقاله شناسایی چالش های سیاسی جهان اسلام و راهبردهای تدافعی(wt) در مقابله با آن از منظر مقام معظم رهبری بعد از تحولات بیداری اسلامی است. در این پژوهش برای پاسخ به سوال اصلی از روش swot استفاده شده است. از دیدگاه مقام معظم رهبری برای کاهش و کنترل تهدیدهای سیاسی جهان اسلام و برون رفت از آن، راهبردهایی وجود داشته که بر اساس روش سوات به راهبردهای تنوع(st) راهبردهای رقابتی(so)، راهبردهای بازنگری(wo)، راهبردهای تدافعی(wt) تقسیم شده است در این تحقیق برای مقابله با چالش های سیاسی جهان اسلام بر اساس روش سوات از راهبردهای تدافعی(wt) استفاده شده است. برخی از یافته های تحقیق عبارتند از: تقویت روحیه وحدت و ایستادگی، تقویت سطح آگاهی و بصیرت در میان مسلمانان و ... را می توان نام برد.

جهان اسلام با فرصت ها و تهدیدهای متعددی روبه رو بوده و با وجود نگاشته شدن آثاری درباره جهان اسلام، هنوز راهبردهای استفاده از فرصت ها، و کنترل و کاهش تهدیدهای سیاسی جهان اسلام تبیین نشده است. بنابراین، پرسشی که در این پژوهش طرح می شود، بدین قرار است: راهبردهای استفاده از فرصت ها، و کنترل و کاهش تهدیدهای سیاسی جهان اسلام از منظر آیت الله خامنه ای چیست؟ در اندیشه ایشان، راهبردهایی برای برون رفت از تهدیدها و استفاده از فرصت های جهان اسلام، نظیر ایجاد وحدت و همگرایی در جوامع اسلامی در حوزه های مختلف و تکیه بر ارزش های اسلامی در جهت مقابله با دشمنان اسلام بیان شده است. در این پژوهش برای پاسخ به پرسش اصلی، از روش و چارچوب نظری SWOT برای کاهش و کنترل تهدیدهای سیاسی جهان اسلام و برون رفت از آن بهره برده و بر اساس این روش، راهبردهای ذیل را ارائه کرده ایم: (1) «راهبردهای تنوع» (st)، به معنای تقویت مبانی فرهنگی عقیدتی و جهت دهی بیداری اسلامی در تشکیل حکومت های دموکراتیک؛ (2) راهبردهای رقابتی (so)، به معنای تقویت سیاست صدور انقلاب اسلامی در جهت بیداری اسلامی و تقویت دیپلماسی حج؛ (3) راهبردهای بازنگری (wo)، به معنای ارتقای مردم سالاری دینی در میان کشورهای اسلامی و حضور فعال و هماهنگ مسلمانان در عرصه های بین المللی؛ (4) راهبردهای تدافعی (wt)، به معنای تقویت روحیه وحدت، ایستادگی و تقویت روند تنش زدایی برای ایجاد ارتش مشترک دفاعی

انقلاب اسلامی ایران در بهمن ماه سال ۱۳۵۷ هجری خورشیدی با مشارکت طبقات مختلف مردم، بازاریان، احزاب سیاسی، روشنفکران، دانشجویان، روحانیون و دیگر اقشار مخالف حکومت پهلوی در ایران انجام پذیرفت (تاریخچه) با وجود نگاشته شدن آثاری درباره بازتاب انقلاب اسلامی ایران در عراق و سوریه (پیشینه) هنوز مقایسه بازتاب انقلاب اسلامی در عراق و سوریه که حزب واحدی به نام حزب بعث داشتند بر اساس نظریه پخش به خوبی تبیین نشده است. (مسئله) بنابراین سوالی که در این پژوهش طرح می شود این است که بازتاب انقلاب اسلامی ایران در عراق و سوریه بر اساس نظریه پخش چگونه است؟ (سوال اصلی) امروزه بر جهانیان ثابت شده که پیروزی انقلاب اسلامی ایران بر دو کشور عراق و سوریه بعثی بازتاب داشته و تاثیرگزار بوده است. (فرضیه) در این پژوهش برای پاسخ به سوال اصلی از روش توصیفی، تحلیلی و استنباطی با استفاده از نظریه پخش استفاده شده است (روش) میزان اثرگزاری انقلاب اسلامی در دو کشور عراق و سوریه متفاوت بوده بطوریکه در کشور عراق موجب رشد نهضت های اسلامی- انقلابی ازجمله (جریان حکیم - صدر) گردیده درحالیکه در کشور سوریه بسیاری از این گروه ها ازجمله (جریان اخوان المسلمین) به انزوا رفته اند. (یافته ها)