مریم شایان

پژوهش حاضر با هدف ارائه یک مدل مفهومی از عوامل مؤثر بر سواد ریاضی از دیدگاه دانش آموزان پایه نهم انجام شد. داده ها با رویکرد کیفی با استفاده از ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته جمع آوری شدند. شرکت کنندگان پژوهش از میان دانش آموزان پایه نهم شهر اصفهان بودند که با استفاده از رویکرد نمونه گیری هدفمند و به روش ملاک محور انتخاب شدند. در این پژوهش، اشباع نظری با 15 دانش آموز حاصل شد. داده های کیفی حاصل از مصاحبه ها با استفاده از فرآیند کدگذاری های باز، محوری و انتخابی، تجزیه وتحلیل شدند. به منظور حصول اطمینان از کیفیت پژوهش و اعتباریابی یافته ها از راهبردهایی متعدد مانند تعامل مستمر با مشارکت کنندگان و همچنین ارزیابی، بازبینی و تأیید داده ها توسط صاحب نظران بهره گرفته شد. بر اساس دیدگاه دانش آموزان پایه نهم، مقوله ها و زیرمقوله های شناسایی شده در دو دسته کلی عوامل بیرونی و عوامل درونی دسته بندی شدند. عوامل درونی شامل زیرمقوله های یادگیری ریاضی، مطالعه ریاضی، انگیزش، فراشناخت، مهارت حل مسئله و باورها طبقه بندی شدند و زیرمقوله های جامعه، محیط آموزشی و خانواده ذیل عوامل بیرونی مؤثر بر سواد ریاضی دانش آموزان پایه نهم قرار گرفتند. در نهایت، و به عنوان یافته کلی پژوهش، مدل مفهومی عوامل مؤثر بر سواد ریاضی دانش آموزان تدوین و ارائه شد.  

هدف پژوهش حاضر، ارزیابی عملکرد دانش آموزان پایه نهم در آزمون سواد ریاضی و بررسی نتایج آن با تأکید بر کتاب های درسی ریاضی است. جامعه این پژوهش دانش آموزان پایه نهم شهرستان نجف آباد و نمونه شامل 250 دانش آموز دختر و پسر است که به روش تصادفی خوشه ای انتخاب شده است. ابزار اندازه گیری آزمونی است که روایی صوری و محتوایی آن توسط صاحب نظران تأیید شد. ضریب پایایی آزمون، 73/0بدست آمد که نشان دهنده پایایی قابل قبول آن است. بر اساس نتایج، دانش آموزان در آزمون سواد ریاضی عملکرد مطلوبی نداشتند و تنها 35 درصد آنها به سؤالات پاسخ درست داده اند. با بررسی مسائل زمینه مدار در کتاب های ریاضی متوسطه اول، مشخص شد که از دلایل عملکرد نامطلوب دانش آموزان، غیرواقعی و ناآشنا بودن مسائل زمینه مدار کتاب های ریاضی متوسطه اول و استفاده از فرایندهای تکراری در حل آن ها است. نتایج این پژوهش می توانند منجر به بازنگری در کتاب های درسی، آموزش معلمان و روش های ارزشیابی با هدف ارتقاء سواد ریاضی دانش آموزان شود.

هدف تحقیق توصیفی - پیمایشی حاضر بررسی سواد ریاضی دانش آموزان و معلمان ریاضی بوده است. در این پژوهش جامعه آماری شامل دو گروه دانش آموزان پایه دهم و معلمان ریاضی متوسطه اول یکی از شهرستان های استان اصفهان بوده است. نمونه در دسترس شامل 56 دانش آموز و 14 معلم بود. ابزار اندازه گیری این پژوهش آزمونی محقق ساخته در حوزه فضا و شکل بود که روایی صوری و محتوایی این آزمون توسط کارشناسان آموزش ریاضی و معلمان مجرب ریاضی تأیید شده است. بر اساس یافته های این تحقیق دانش آموزان، مسائل ریاضی را جدای از جهان پیرامون خود می دانند. بررسی نتایج معلمان نیز حاکی از آن است که هر چه سطح مسائل آزمون از مفاهیم کتب درسی دورتر می بود، عملکرد دبیران کاهش می یافت. در مجموع، با استفاده از آزمون t تک نمونه ای مشخص شد که نتایج عملکرد دانش آموزان و معلمان در آزمون مطلوب نبود. هم چنین نتایج آزمون t مستقل نشان داد در بعضی سوالات صحت پاسخ گویی دانش آموزان و صحت پاسخ گویی معلمان دارای تفاوت معناداری است. امید است یافته های این پژوهش، به بازنگری در منابع آموزشی دانش آموزان و شیوه تدریس معلمان بیانجامد.