حسین جعفری جم

هدف اولیه پژوهش حاضر، بررسی رابطه بین تغییر اظهارنظر حسابرسی با چرخش شریک موسسه حسابرسی در بورس اوراق بهادار تهران است. سپس تأثیر تعدیل کننده اهمیت صاحب کار بر رابطه مذکور سنجش می شود؛ در پژوهش حاضر تعداد 143 شرکت بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از روش حذف سامانمند به عنوان نمونه آماری در بازه زمانی سال های 1392 تا 1399 (در مجموع 1143 مشاهده) با توجه به ویژگی های پژوهش انتخاب شده است. روش انجام پژوهش حاضر، از دیدگاه نظری، توصیفی-اسنادی و از نظر آماری، کاربردی- پس رویدادی است و با استفاده از رگرسیون لجستیک و داده های ترکیبی به تبیین و سنجش مدل های مفروض پرداخته شده است. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد تغییر اظهارنظر حسابرسی با چرخش شریک موسسه حسابرسی رابطه حداقلی (با اطمینان 90 درصد) و معناداری دارد و بدین وسیله ادبیات ابتدایی تغییر اظهارنظر حسابرسی را در ایران غنی می سازد. هم چنین اهمیت صاحب کار نمی تواند رابطه مذکور را تعدیل نماید. از مهم ترین دلایل عدم تعدیل این رابطه می توان به افشای نامناسب متغیر حق الزحمه حسابرسی در برخی شرکت ها اشاره نمود که در محاسبه متغیر اهمیت صاحب کار نقش بسزایی دارد.

پیشرفت حسابداری در پرتو توسعه اقتصادی جوامع و چارچوب سیاسی کشورها در حال وقوع است. با توجه به اینکه امروزه استانداردهای حسابداری برای گزارشگری مالی در بازارهای جهانی کاربرد گسترده ای دارند، یکپارچه سازی فزاینده بازار و مبانی سیاسی در سطح جهان می تواند موجب تکامل هر چه بیشتر استانداردهای گزارشگری مالی و رویه های مربوط به آن در سطح بین المللی شود. نکته قابل تأمل این است که بیشتر فعالان اقتصادی برای دستیابی به آینده مورد انتظار در سطح ملی فعالیت می کنند و با توجه به روابط پیچیده سیاست و بازار، میزان همگرایی استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی1 که به سرعت در سراسر جهان گسترش یافته و به عنوان چارچوبی نوین ارائه دهنده راهبردی پذیرفته شده و فراگیر در حسابداری است، مشخص نخواهد شد. همچنین، جهانی سازی استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی پیامدهای اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی گوناگونی در پی خواهد داشت و با توجه به اینکه در کشور ما نیز، استانداردهای حسابداری بر پایه استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی تهیه و تدوین می شوند، هدف این نوشتار بررسی و مرور مطالعات گذشته برای مشخص نمودن مزایا و چالش های پذیرش استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی برای سرمایه گذاران در ایران است.

سرمایه گذاران در هنگام تصمیم گیری های مالی، اطلاعات به موقع تر را مربوط تر می دانند، زیرا اطلاعات قدیمی تأثیر خود را بر قیمت سهام گذاشته و دستیابی سریع تر به اطلاعات حسابداری، امکان تصمیم گیری بهینه و کسب سود را افزایش می دهد. سؤال اصلی تحقیق حاضر این است که گزارش های مالی میان دوره ای تأثیر بیشتری بر ارزش بازار شرکت دارند یا گزارش های مالی سالانه؟ بدین منظور، گزارش های مالی حسابرسی شده ی سه ماهه، شش ماهه، نه ماهه و یک ساله ی 85 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه ی زمانی 1391 الی 1396 (به صورت فصلی) که درمجموع مشتمل بر 2040 مشاهده می شود، بررسی شده و تأثیر ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام و سود حسابداری بر ارزش بازار شرکت ها در پس هر مرحله از گزارش های میان دوره ای و سالانه مذکور آزمون شد. نتایج آزمون فرضیه ها نشان می دهد که سود حسابداری در تمام گزارش های میان دوره ای و سالانه ارتباط مستقیمی با ارزش بازار شرکت ها دارد؛ این ارتباط مستقیم برای ارزش دفتری در ادوار سه، شش و نه ماهه تأیید شده اما در گزارش های سالانه ضعیف است. نتیجه ی مهم تر این که تأثیر ارزش دفتری و سود حسابداری بر ارزش بازار شرکت ها در تمام گزارش های مالی میان دوره ای سه، شش و نه ماهه بیش از گزارش های مالی سالانه است. یافته های پژوهش نشان می دهند برای تصمیم گیری های مالی سود حسابداری نسبت به ارزش دفتری ارزش اطلاعاتی بیشتری دارد. در همین راستا نیز صورت های مالی میان دوره ای نسبت به صورت های مالی سالانه کاربرد بیشتری دارند؛ شاید به دلیل اینکه صورت های مالی میان دوره ای هرسال همپوشانی بالایی با صورت های مالی سالانه در سال گذشته خود دارند، از دیدگاه سهامداران مبنای مطمئن تری برای اتخاذ تصمیم گیری های مالی هستند.

باتوجه به تفاوت های ساختار نظری ابعاد فرهنگ ملی در سراسر جهان و اثبات تأثیرگذاری فرهنگ بر روش های تجاری، نظام های قانونمند، هنجارهای اجتماعی و حتی نرخ رشد اقتصادی، در این پژوهش به بررسی و توصیف اثر فرهنگ ملی بر بودجه بندی بخش عمومی پرداخته می شود. پژوهش حاضر از لحاظ هدف بنیادی بوده و با روش میدانی در دسته نیمه تجربی با رویکرد همبستگی قرار دارد. در این مطالعه از شاخص های مطالعاتی هافستید به عنوان متغیرهای مستقل بهره گرفته شده است. بودجه بندی بخش عمومی نیز به عنوان متغیر وابسته با توجه به بسط مخارج بخش عمومی در کنترل قوه مقننه (قدرت کنترل مجلس) و شفافیت بودجه بندی بخش عمومی در نظر گرفته شده است. بر اساس یافته های پژوهش شاخص فاصله قدرت دارای رابطه منفی با قدرت کنترل مجلس بوده و شاخص های فردگرایی، مردانه طبعی و ابهام گریزی دارای رابطه مثبتی با قدرت کنترل مجلس می باشند. هم چنین شاخص فردگرایی و مردانه طبعی دارای رابطه مثبت با شفافیت بودجه بندی است. در نتیجه بین شاخص های فرهنگی هافستید و بودجه بندی بخش عمومی رابطه معناداری وجود دارد.